Þjóðmál - 01.03.2008, Page 93

Þjóðmál VoR 2008 9
Því.er.oft.haldið.fram.að.fjölmiðlar birti það
efni sem almenningur vill helst .. Óskar. al-
menningur. eftir. meiri. beinum. og. duldum.
auglýsingum. og. freklegri. umfjöllun. um.
einkamál?.Vilja.flestir.skemmtanabrag.á.allt?.
Er. ekki. vel. unnið,. umhugsunarvert. íslenskt.
efni.efst.á.óskalista.almennings?.Hve.stóran.
hlut.hefur.það.í.dagskránni?.(Bls ..140–141 .)
Danska.frúin.á.Kleppi
Hildigunnur. Hjálmarsdóttir,. Danska frúin á
Kleppi. Bréf Ellenar Kaaber Sveinsson ..Skrudda,.
2007,.401.bls .
Eftir.Sigríði.K ..Þorgrímsdóttur
Danska frúin á Kleppi. er. fyrsta. bók.Hildigunnar. Hjálmarsdóttur .. Hildi-
gunnur.hafði.árum.saman.geymt.bréfasafn.
Ellenar. Kaaber,. tengdamóður. sinnar,. og.
ákvað.að.gefa.bréfin.út.og.rita.um.leið.sögu.
hennar .. Ellen. Kaaber. (1888–1974). var.
af. danskri. borgarastétt,. fædd. og. uppalin.
í. Kaupmannahöfn. og. yngst. í. stórum. og.
glaðværum.systkinahópi ..Þegar.hún.var.18.
ára. kynntist. hún. hinum. rúmlega. þrítuga.
Þórði.Sveinssyni.sem.þá.var.við. læknanám.
í. Kaupmannahöfn .. Hann. kom. heim. til.
Ellenar.í.fylgd.Ludvigs.Kaaber.kaupmanns.í.
Reykjavík.og.frænda.hennar ..Þórði.leist.vel.á.
hana.frá.fyrstu.stund,.en.hún.var.enn.ung.og.
óráðin ..Engu.að.síður.féllst.hún.á.að.skrifast.
á. við. hann. —. og. teningunum. var. kastað ..
Til.Íslands.flutti.hún.árið.1909.og.eignuðust.
þau.Þórður. sjö.börn.og.bjuggu. lengi.vel.á.
Kleppi,. þar. sem. hann. var. yfirlæknir .. Bók.
Hildigunnar.byggist.fyrst.og.fremst.á.sendi-
bréfum. sem. hún. birtir. víða. í. heild. sinni,.
bæði.ástarbréf.Þórðar.og.Ellenar.og.önnur.
bréf. frá. fjölskyldu. og. vinum. Ellenar .. Hún.
styðst.einnig.við.fjölmargar.aðrar.heimildir,.
m .a ..viðtöl.við.tengdamóður.sína .
Fyrst. og. fremst. vakti. lestur. bókarinnar.
væntumþykju. í. garð. sögupersónanna. og.
frásögnin. endurskapaði. andrúmsloft. alda-
mótanna. 1900. í. Danmörku. og. á. Íslandi ..
Skýrust. og. langmest. heillandi. er. myndin.
af. danskri. fjölskyldu. Ellenar. og. uppvexti.
hennar. í. Danmörku .. Mér. þótti. afskaplega.
skemmtilegt. að. lesa. um. samdrátt. Þórðar.
og. Ellenar. í. ástarbréfunum,. þótt. ég. væri.
svolítið. að. velta. fyrir.mér. siðferðilegri.hlið.
þess.að.birta.slík.bréf ..Eftir.að.Ellen.giftist.
Þórði.taka.við.bréf.frá.fjölskyldu.hennar.og.
vinum,.en.engin.bréf.frá.henni.sjálfri ..Það.er.
vissulega.galli.á.frásögninni.hve.lítið.er.fjallað.
um.líf.hennar.eftir.að.hún.flytur.til.Íslands ..
Myndin.af.Ellen.sjálfri.er.því.ekki.eins.skýr.
og. lesandinn.myndi.vilja,.nema.sem.ungri.
og. ógiftri. stúlku .. Ég. held. hins. vegar. að.
höfundur.hefði.getað.gefið.lesendum.skýrari.
mynd.af.tengdamóður.sinni,.vegna.þess.að.
á.stöku.stað.gerir.hún.það.svo.listilega.vel,.
t .d ..í.inngangskafla.um.útför.Ellenar.og.í.13 ..
kafla,.„Frá.lífinu.á.Kleppi.og.í.Suðurgötu“,.
sem.mér.finnst.einn.besti.kafli.bókarinnar ..
Það.er.ofurlítið.eins.og.Hildigunnur. sé.að.
reyna. að. halda. sér. utan. við. viðfangsefnið.
og. láta. sem. minnst. í. ljósi. að. hún. tengist.
höfuðpersónunni ..Lesandinn.veit.þó.fullvel.
allan.lesturinn.af.þessum.tengslum ..Að.mínu.
viti.hefði.höfundur.einmitt.átt.að.draga.þau.
fram.og.vera.hin.persónulegasta.við.að.fylla.út.
í.myndina ..Bréfin.eru.ljómandi.skemmtileg.
ein. og. sér,. en. þar. sem. höfundur. ætlar. að.
segja.okkur.sögu.Ellenar.finnst.mér.að.það.
þurfi.meira.að.koma.til ..Á.hinn.bóginn.veit.
ég. vel. að.það. að. taka. saman. rit. sem.þetta.
er.gífurleg.vinna,. eins.og.höfundur.kemur.
reyndar.inn.á.í.eftirmála ..Það.kann.að.vera.
að. Hildigunnur. hafi. reynt. að. hafa. uppi. á.
bréfum. Ellenar. til. systkina. og. foreldra,. en.
hún. getur. þess. ekki. í. eftirmálanum .. Og.
merkilegt. er. ef. ekkert. hefur. varðveist. af.
bréfum.hennar.í.þessari.stóru.fjölskyldu,.ef.
það.er.þá.tilfellið .
Stundum.finnst.mér.höfundur.láta.bréfin.
tala. án. þess. að. hirða. um. að. mynda. sam-
fellda. frásögn,. þótt. það. sé. alls. ekki. algilt.