Morgunblaðið - 24.09.2015, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ | 21
1
1
4
4
2
2
5
5
3
3
6
6
7
7
A A
B B
C C
D D
E E
Sérfræðingar okkar leysa fjölbreytt verkefni í vélahönnun, þróun tæknilausna, jarðvísindum, umhverfismálum,
áætlanagerð og verkefnastjórnun.
Frá árinu 1963 hefur Mannvit verið leiðandi í ráðgjöf á sviði mannvirkja, iðnaðar og orku. Við leggjum áherslu á
trausta og faglega ráðgjöf sem byggir á áratugalangri reynslu og þekkingu.
G1
M
M
Árangur í verki
A
ð sögn Höllu Hrundar Loga-
dóttir, framkvæmdastjóra
Íslenska orkuháskólans við
Háskólann í Reykjavík,
koma yfir 90% nemenda orkuháskól-
ans erlendis frá. „Flestir koma frá
Bandaríkjunum en annars koma
nemendur frá öllum heimshornum,
m.a. frá Kenía,
Brasilíu og Þýska-
landi auk þess
sem Íslendingum
hefur verið að
fjölga.“
Hún segir nýt-
ingu endurnýj-
anlegrar orku eitt
af mikilvægustu
viðfangsefnum
mannkynsins í
dag. „Námið tek-
ur á tæknilegum og efnahagslegum
þáttum nýtingar orku, en umhverf-
ismál skipa líka stóran sess í starf-
semi Íslenska orkuháskólans. Til að
mynda taka allir nemendur nám-
skeið í umhverfisáhrifum virkj-
anaframkvæmda og ferðast víða um
land til að kynna sér orku- og um-
hverfismál.“
Fimm frá KenGen á námskeiði
Eitt dæmi um samstarf skólans við
iðnaðinn, er samstarf við ríkisrekna
orkufyrirtækið KenGen, (Kenya
Electricity Generating Company),
sem framleiðir um 72% rafmagns
sem notað er í Kenía.
Íslenski orkuháskólinn stendur til
að mynda fyrir tveggja mánaða
löngu námskeiði, í náinni samvinnu
við Mannvit og Verkís. Námskeiðið
fer fram í húsakynnum Háskólans í
Reykjavík, í samvinnu við Opna há-
skólann. Meðal kennara og skipu-
leggjenda á námskeiðinu eru María
Sigríður Guðjónsdóttir aðjúnkt, Ein-
ar Jón Ásbjörnsson lektor og Halla
Hrund Logadóttir. Nú sitja nám-
skeiðið sex Keníamenn, þau Rosal-
ine Muhia, Clety Bore, Gideon Gi-
tonga, Eliud Wanyonyi, Daniel W.
Odongo og Munyau Maithya, en þau
starfa öll hjá KenGen og hafa verið
hér á landi í um hálfan mánuð.
Tveir nemendanna, þeir Clety
Bore og Daniel W. Odongo ræddu
við Morgunblaðið, en þeir eru báðir
vélaverkfræðingar með sérhæfingu í
framleiðslu raforku með jarðvarma
og gegna yfirmannsstöðum hjá Ken-
Gen. Þeir eru hér til að læra hönnun
gufuvirkjana og lagnahönnun fyrir
slíkar virkjanir.
„Markmið KenGen er að starfs-
menn fyrirtækisins geti sinnt þess-
ari hönnun sjálfir, þar sem það er
miklu hagkvæmara. Við erum nú
þegar með verkfræðimenntun og
ættum að geta það,“ segir Daniel, og
bætir við: „Við hyggjumst læra
grunnatriðin í uppbyggingu gufu-
svæða, hvaða þættir eru nauðsyn-
legir í slíkar framkvæmdir, sem og
verkferlið frá upphafi og þar til
hægt er að nota gufuna til raf-
orkuframleiðslu.“
Þeir segja að þeirra fyrsta verk
eftir heimkomuna verði að nota
þekkinguna af námskeiðinu til að
hanna gufuveitu. „Við munum
tengja borholu við orkuverið til þess
að nota megi gufuna til að framleiða
rafmagn,“ útskýrir Daniel. „Þá mun
hönnunin að mestu eiga sér stað inn-
anhúss í stað þess að við þurfum að
reiða okkur á utankomandi ráðgjafa.
Við viljum geta gert hönnunina sjálf-
ir,“ bætir Clety við.
70% Keníamanna án rafmagns
Spurður um helsta muninn á orku-
notkun og orkuframleiðslu á Íslandi
og í Kenía, svarar Clety því til að
orkunotkun á hvern einstakling sé
mun meiri á Íslandi en í Kenía. Á
sama tíma takist ekki að framleiða
nægilega mikið rafmagn fyrir neyt-
endur. „Við verðum við að auka
framleiðsluna til þess að mæta sífellt
vaxandi eftirspurn. Allir hafa að-
gang að rafmagni á Íslandi en stór
hluti landsbyggðarinnar í Kenía hef-
ur það ekki. Ríkisstjórnin vinnur nú
hörðum höndum að því að fjölga
lögnum á landsbyggðinni sem þýðir
að eftirspurnin mun aukast veru-
lega. Þetta kallar á aðgerðir til þess
að mæta þeirri eftirspurn.“
Að hans sögn hafa 70% Kenía-
manna ekki aðgang að rafmagni.
„Ríkisstjórnin hefur sagt að á næstu
fimm árum þurfi við að framleiða
5000 mW af rafmagni aukalega til að
ná því markmiði að tengja alla skóla
landsins við rafmagn. Hugsunin er
sú, að með því að tengja skólana við
rafmagn, muni samfélögin í kring
einnig tengjast. Þá er markmiðið að
á næstu fimm árum muni hlutföllin
snúast við, þannig að 70% íbúa
landsins fái aðgang að rafmagni, í
stað 30%.“
Jarðhiti í uppsveiflu í Kenía
Aðspurður hvaða orkulindir verði
notaðar til þess að auka framleiðsl-
una, nefnir hann kol, jarðhita, vind-
orku og lítil vatnsorkuver. „Það má
segja að við séum að líta til allra
átta,“ segir hann og bætir við: „Rík-
isstjórnin hefur einnig nefnt kjarn-
orku sem möguleika en hún er um-
deild.“
Daniel segir mikla áherslu lagða á
endurýjanlega orkugjafa í Kenía.
„Rafmagnsframleiðsla með jarðhita
er í uppsveiflu og þess vegna erum
við hér til að læra um hann. Fyrir
fimm árum síðan var 18% fram-
leiddrar orku í Kenía framleidd með
jarðhita. Í dag er hlutfallið komið
upp í 32% og allt stefnir í að það
hlutfalli muni hækka þar sem fjöl-
mörg jarðhitatengd verkefni eru að
fara af stað. Að sama skapi er rík
áhersla lögð á vindorku.“
Heimasíða Íslenska orkuháskól-
ans við HR er: www.schoo-
lofenergy.is. brynja@mbl.is
Mennta sérfræðinga framtíðarinnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Team KenGen Rosaline Muhia, Clety Bore, Gideon Gitonga, Eliud Wanyonyi,
Daniel W. Odongo og Munyau Maithya ásamt kennurum sínum og skipuleggj-
endum námskeiðsins. Þau kalla sig í gríni Team KenGen. Halla Hrund
Logadóttir
Lilian Aketch Okwiri er verkfræð-
ingur hjá ríkisrekna orkufyrirtækinu
Geothermal Development Company
(GDC) í Kenía. Hún er nú í átján mán-
aða námsleyfi þar sem hún leggur
stund á meistaranám í orkuverkfræði
við Íslenska orkuháskólann. „Í Kenía
er vatnsorka helsta orkulindin en
hlutfall jarðhita fer ört hækkandi.
Vatnsyfirborð í uppistöðulónunum
mun lækka með tímanum og því
þurfum við að auka hlut jarðhita,“
greinir hún frá og bætir við að Kenía-
menn vilji flýta fyrir aukinni notkun
jarðhita í landinu og sinna orku-
framleiðslunni sjálfir. „Okkar mark-
mið er að sjá um allar boranir, fram-
leiða gufu og selja hana áfram til
neytenda,“ útskýrir hún.
Spurð um helsta muninn á milli Ís-
lands og Kenía í orkumálum, svarar
hún: „Á Íslandi hafa allir aðgang að
rafmagni en í Kenía er aðgangurinn
að miklu leyti bundinn við stærri
borgir og bæi. Fólk í dreifbýli hefur
mun síður aðgang að rafmagni.“
Þegar Lilian snýr heim að námi
loknu og heldur áfram starfi sínu hjá
GDC, kveðst hún stefna að því að
bæta borunarferlið þannig að bor-
unin gangi hraðar fyrir sig.
brynja@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í námsleyfi Lilian er í átján mánaða
námsleyfi til að klára meistaranám.
Hyggst flýta
borunarferlinu