Alþýðublaðið - 20.11.1924, Blaðsíða 3

ALÍ> YÐUBL AÐIÐ
5
þýðuflokkstnenn alls staðar á
landinu að styðja þetta mál af
alefli.
Sjð landa sýn.
(Frh.)
Pessa daga, sem vér höfum
dvalist hér i Hamborg, höfum vór
unaö oss vel. í Hamborg er svo
margt fagurt og eftirtektarvert, að
maður hlýtur að fá mœtur á henni.
Hinar gófiu vifitökur, sem vór
höfum hlotiö hórna og þaö þegar
fyrstu stundir dvalarinnar hór, hafa
aukifi mjög ánægju vora. Vór höf-
um lika þegar fyrstu dagana tekið
eítir þvi, að Hamborg á aufiæfl
sín og vifigang að þakka starfa-
glöðu og starfsömu fólki og um-
sjárgófiri stjórn. Enda þótt aldrei
muni takast að útrýma öllum mis-
klíðarefnum milli einstakra flokka,
þá veröur því ekki neitað, aö sam-
félag getur því afi eins haldist
vifi lífii og því farifi fram, afi allir
hjálpist afi í naufisynlegu starfl til
þess. Afi eins mefi sameiginlegu
starfl verfiur gófiu komifi til leifiar.
Það sanna líka þau stórkostlegu
fyrirtæki, sem verklýðsstótt og
samvinnufólag Harrborgar hafa
stofnað. Vór dáumst og að hinum
frábæru mannúfiarstofnunum, sem
borgfélag Hamborgar heflr komið
upp þeim til heilla, sem þeirra
þurfa. Tér vottum lotningu vora
sliJcri samúö, sem lýsir sér í þeim.
Vór samfögnum yfiur sem fulltrú-
um Hamborgar yflr þessum af-
rekum og óskum með orðum
Schilleis, aö frifiur og eining fylgi
yður alia tíma. Vór þökkum yfiur
enn hinar vingjarnlegu vifitökur
og munum bera heim meö oss
hinar fegurstu minningar frá Ham-
borg < (Frh)
Nj bðk.
Sig'urjón Jónsson: Gleesi-
menska, skáldsaga, á-
framhald af „fSilkikjólum ,
og vaðmálsbuxum". Reykja-
vik. — Prentsmiöjan Acta
MCMXXIV.
Þetta er ný bók, þótt ekki sé
svo aö skilja, afi hún hafl komifi
út í gær efia fyrra dag. Hún er
komin út fyrir nokkru, en hún er
ný í öfirum skilningi. íslendingum
er nýLt aö fá skáldrit eins og þetta.
Þafi er nýtt afi sjá flett jafn hisp-
urslaust og hóglátlega ofau &f
spillingunni, sem auðvaldifi er
þegar búið að gróðursetja hér,
þótt það sé ekki gamalt. Það er
nýtt, að sýndar sóu í sögu syndir
stórborgaranna inni við hjarta
þjóðfólagsins, en ekki nostrað við
hVersdagssyndir einstaklinganna
meðal múgsins. Það er nýtt, sfðan
Gestur og Þorsteinn liðu hjá, að
sjá jafnafiarstefnuna koma fram í
skáldlegum búningi. Og það er
fleira nýtt við þessa bók. Það er
nýtt að sjá^ veruleikaskáldsögu,
sagða eins og æöntýri. Það er nýtt
að heyra óbundið mál duna eins
og dýran hátt. Það er nýtt að
flnna straum lífsins falla óbrotinn
og tilgerðarlausan um hugann við
lestur skáidsögu, en því veldur
þessi bók. Það er margt nýtt í
henni.
íslendingar eru nýjungagjarnir
og það svo, að þeir gleypa við
íhaldi, sem alt af er gamalt, ef
það kemur fram í nýiegri mynd.
Þeir hafa verið gefnir fyrir bæk-
ur. Ný bók, eigi að eins nýút-
komin, heldur eiunig ný að efni,
hugsun og formi, ætti því að
vera þeim happafengur, og þarna
er hún.
Bókabéu8.
Dan Griffiths: Höfuðóvinurinn,
VI. KAFLI
ALMENNIN GSÁLITIÐ
Blööln eru til þess aö snúa almenn-
ingsálitinu þangaö, sem hinir riku eig-
endur þeirra óska. Það má jafnvel taka
svo djúpt i árinni, að þau skapi almenn-
ingsálit, sem er nálega ekkert annað en
yfirlýsing þeBs i dag, sem blaðaeigend-
urnir ákváðu i gær. Við þetta blekk-
ingarverk fá blöðin auðvitað geysihjálp
hjá trúarbrögðum, kreddum og skoðun-
um, sem þegar er búið að berja inn i
fjöldann af tveimur öðrum stofnunum
auðvaldsins, kirkjunni og skólunum.
, »Vinnuþrællinn.“
. Oss „fer fram“. Vér lifum á slikum furðutimum,
að almenningsálitið er jafnvel orðið1 vara, *sem er
búin til eftir listarinnar reglum. Verkfæri auðmann-
anna eru svo mörg og margvisleg, að hægt er að
framleiða almenningsálit eftir geðþótta.
Auðvaldið veldur ekki að eius auðsöfnun og ðr-
birgö, atvinnuleysi og styrjöldum. Auðvaldið skapar
einnig öreiga, sem trúa á það. Auðvaldið framleiðir
sjálft nauðsynlegar almenningstilfinnirjgar og al-
menningsskoðanir, að sinu leytl eins og mótor, sem
framleiddi sina eigin oliu, eða gasvél, sem framleiddi
sitt eigið gas.
Vér erum komnir svo langt i þjóðfólagiþróun, að
i
hálfri tylft auðkýfinga er kleift að koma saman á
nefndarfund i Lundúnum og ákveða, hvað verka-
lýður Bretlands á að hugsa, og bverju haún á að
trúa um stjórnmál. Þetta er ekki að eins kleift. Það
hefir verið gert og er gert enn þann dag i dag.
Hugsanir vorar eru sjaldnast frá sjálfum oss, þótt
undarlegt megi virðast. Þær eru hugsanir. sem aðrir
hafa látið i oss, venjulega yfirboðarar vorir. Heili
vor er alt of oft ibúð handa hugsunum annara.
Skoðanir miölungsverkamanns eru sjaldnast hans
eigin vísindaályktanir. Þær eru venjulega annara
verk, og hann hefir fengið þær óafvitandi úr hinu
eða þessu auðvaldsblaði eða úr einhverri annari
göróttri heimild. Þetta er'það, sem viðvörun Buskins
á sennilega við: „Vér höfum engan rótt til skoðana.
Vér höfum að etns rétt til þekkingar."
Skoðanir eru venjulega hégómi, imyndun eða
hæpnar ályktanir. Þekking er alt af árangur skil-
greiningar, samanburðar, heiðarlegrar rannsóknar og
ályktunar. Almenningsálitið ætti að vera almenn
þekking, en ekki yfirlögð fáfræði.
Umráð yfir almenningsálitinu til hagsmuna fyrir
auðvaldíð eru nálega eins gömul og auðvaldið sjálft.
En i heimsstyrjöldinni var riki þeirra voldugast.
Hinn frægi sagnfræðingur Lecky segir: „Þegar
stofnað er til stórra styrjalda, þá er það æðsta list
stjórnmálamannanna að skapa og stjórna tiifinning-
um og fordómum fóiksins.“
„Ginsteinar Öpar-borgar“
komnlr út. Fást á afgrelðalunni.