Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1884, Blaðsíða 14

10
virðast vera í rjenun, liíbýli og aðbúnaður að batna víða um land, og pað er ekki ólík-
legt, að endurbætt læknaskipun hafi hjer góð áhrif á manndauðann.
peir, sem fyrst fóru til Vesturheims, voru ungir og einhleypir menn. Síðan út-
flutningar urðu almennir, hefur petta mjög breytzt, svo að hin síðari ár hefur farið liinn
mesti fjöldi af giptu fólki frá 30—40 ára og með fjölskyldur sínar; ungir menn ogung-
ar stúlkur frá 21—25 ára fara að tiltölu sjaldnar, gamalt fólkyfir 50 ára sjaldan nema
með börnum sínum eða ættingjum. Afleiðingin af pessu hefur verið sú fyrir landið í
heild sinni, að aldursflokkarnir eru 1880 betur skipaðir, en nokkru sinni áður á pessari
öld; sjer í lagi er aldursfiokkurinn frá 20 - 30 ára óvanalega fjölmennur, og er pað liinn
rnesti hagur fyrir pá, sem eptir eru. í aldursflokknum 20—60 ára voru pannig af
hverjum 1000: 1801 —487; 1840 — 462; 1860 —479; 1870 —456; 1880 - 501. |>etta
er mikið að pakka útflutningunum. Menn geta náttúrlega sagt, að vjer höfum misst svo
og svo mikið við hvern mann, sem farinn er; pað má segja, að 16 ára gamall pilt-
ur kosti (að uppeldinu til) 1800 kr., og stúlkan 1500 kr., og að allt, sem pannig hefur
misstst sje tapað fje; en pess verður pó líka að gæta, að 8 ára gamalt barn kostar ekki
nema helminginn af peirri uppliæð, og að hver maður, sem ereldri en 16 ára, erfarinn
að vinna uppeldiskostnaðinn af sjer aftur. En pegar skoða skal, livort íslendingar sem
pjóð sjeu betur staddir eptir en áður, pá er pað bersýnilegt, að peir eru verkfærari pjóð,
og hafa færri ómaga að vinna fyrir eptir 8 ára burtflutninga, en fyrir pá. Ef talað er
um hagi einhverrar pjóðar, pá er fyrst og fremst undir pví komið, livað henni líður vel,
svo kemur fjöldinn.
Við fólksfiutningana úr landinu kemur lijer eins og annarstaðar los á ýmislegt,
sem áður var fast og bundið. Bændur taka sig upp af jörðum sínum, og aðrir nýir,
sem annars liefðu kannske ekki fengið jarðnæði, koma í peirra stað; kaupið hækkar ekki
óvíða; við pað, að menn selja allt sitt, ganga bæði lönd og lausir aurar yfir á nýja
menn, opt peim í liag; hugsunarhátturinn hjá mörgum hverjum lifnar við; peir hugsa
sem svo: gangi mjer ekki vel hjer í landi, pá get jeg farið burt; margur sem fer hjeðan
skipbrota, getur í annari álfu byrjað nýtt líf o. s. frv. Allt petta miðar til liins betra
fyrir pá, sem lijer eru eptir. Aptur á móti getum vjer eklci neitað pví, að pegar maður
sjer fertug lijón með 4—10 ungbörn fara til Vesturheims, líklega án pess að hafa meira
en rjett fyrir ferðinni, og án pess að kunna nokkurt orð í ensku, verður pað opt og
tíðum vafasamt, livort peim sem fara, liefði ekki verið eins gott að vera kyrrum heima.
|>að cr ekki liægt að leysa úr pví, hvort landsmenn — útflutninganna vegna—
eru auðugri eptir pá, en fyrir pá. Hafi peir, sem farnir eru, verið að meðaltali fátæk-
ari eu peir, sem eptir eru, hefur velmegun landsins aukizt, og svo aptur pvert á móti.
Eptir lauslegri áætlun má gizka á, að pjóðar-aleigan 1880 liafi verið c. 30 millíónir eða
liðugar 410 kr. á mann. Vesturfarar purfa að hafa með sjer í fargjald:
til AVinnipeg.....................210 kr.
til Milwaukee.................... 200 —
til Utah......................... 362 —
helminginn af pessu fyrir börn fulls 1—14 ára, og ekkert fyrir yngri börn. |>areð lang-
flestir hafa farið til Winnipeg, má álíta pað sem vanalega fargjaldið, og pá liafa ferðir
vesturfara kostað:
1. feirra fullorðnu: alls 1679 .... 352590 kr.
2. Barna frá 1-14 ára:— 934 .... 98070 —
Samtals: 450660 —