Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1884, Qupperneq 59

Stjórnartíðindi 1884 C. 15.
55
uramtinu l,o og í norður- og austuramtinu 0,4 (1870 voru peir 1,0 í suðuramtinu, 0,9
í vesturamtinu og 0,5 í norður- og austuramtinu).
Sje tekið tillit til kynferðisins, pá voru fleiri karlar bæði blindir og heyrnar- og
mállausir en konur. Af körlum voru pannig árið 1880 3,i af hverju púsundi blindir og
l,o af hverju púsundi heyrnar- og málleysingjar (1870 voru peir 3,5 og l,o af liverju
púsundi); af konum voru 1880 aptur á móti eigi nema 2,o af hverju púsundi blindar og
0,6 heyrnar- og málleysingjar (1870 voru pær 1 ,s og 0,o af hverju púsundi).
|>egar um aldurinn er að ræða, voru flestir blindir meðal peirra, sem voru 60
ára eða eldri, par sem aptur heyrnar- og málleysingjar fækka, eins og eðlilegt er, eptir
pví sem kemur á hærra aldursskeið.
Heyrnarlausir voru árið 1880 6 manns á öllu landinu; af peim var einn karl-
maður og 5 konur. Allir voru peir 40 ára gamlir eða eldri; 3 áttu heima í suðuramt-
inu, hinir 3 í norður- og austuramtinu.
Fábjánar voru árið 1880 á öllu landinu 88, og vitfirringar 81. J>eir skiptust
eptir kynferði og aldri á sýslurnar eins og sjá má á eptirfarandi yfirliti (sjá töfluna á
bls. 58).
Tala fábjána var 1880 á öllu landinu 1,2 af hverju 1000 landsmanna. Að til-
tölu voru peir fæstir í vesturamtinu eða að eins 0,s af hverju 1000, nokkuð fleiri í
suðuramtinu eða 1,2 af 1000, en flestir í norður- og austuramtinu; par voru fábjánar
jafnvel l,e af 1000. Yitfirringar voru 1880 l,i af hverju 1000 allra landsmanna, 1,4 af
hverju púsundi í vesturamtinu, 1,2 í norður- og austuramtinu og 0,& í suðuramtínu.
Að kynferðinu til voru fleiri fábjánar af körlum en konum, en aptur voru vit-
firringar fleiri af konum en körlum. 1880 voru pannig af hverju 1000 karla 1,4 fábján-
ar og aðeins 0,b vitfirringar, en sama ár af hverju 1000 kvenna l,o fábjánar og vitfirr-
ingar 1,5.
Hvað aldurinn snertir, voru flestir fábjánar fyrir innan fertugsaldur, en vitfirr-
ingar aptur yfir pann aldur.
Á íslandi eru 3 kaupstaðir, Beykjavík, Akureyri og Isafjörður, og er Reykja-
vík peirra langstærstur. Hann fjekk «kaupstaðarrjettindi og frelsi» með opnu brjefi 18.
ágúst 1786 og tilskipun 17. nóvember s. á. og síðan, pegar íbúatalan var vaxin nokkuð,
varð hann lögsagnarumdæmi útaf fyrir sig samkvæmt konungsúrskurði 15. apríl 1803
og nokkru síðar eða með konungsúrskurði 24. febrúar 1835 var umdæmi hans stækkað
nokkuð. Með opnu brjefi 28. desember 1836, 1. gr., var síðan kveðið svo á, að «sá
mismunur, sem hingaðtil hefur verið milli kaupstaða og autoriseraðra útliggjarastaða á
íslandi, skal framvegis aftekinn vera; pó skal Reykjavík 1 suðuramtinu, er samkvæmt
tilskipuninni af 17. nóvember 1786, § 18, hefur hlotið sjerlega lögsögn, framvegis nefn-
ast kaupstaður. Aðrir hingaðtil svokallaðir kaupstaðir ásamt með peim autoriseruðu
útliggjarastöðum skulu framvegis nefnast «autoriseraðir höndlunarstaðir»“. Af pessum
«autoriseruðu höndlunarstöðum» urðu síðan Akureyri og Isafjörður kaupstaðir, hinn fyr-
nefndi með tilskipun 29. ágúst 1862, parsem svo er ákveðið í 1. gr., að verzlunarstaður-
inn Akureyri með takmörkum peim, sem pá sjeu', skuli paðan 1 frá vera bæjarfjelag og
1) Samkvæmt heimild þeirri, er Jiartil var veitt hlutaðeigandi stjórnarráði í ofannefndri lagagrein, var
Oddeyri síðan með auglj-singu 12. maí 1866 lögð undir kaupstaðinn Akureyri.