Forspil - 01.11.1958, Blaðsíða 6

Billy the Kid...
manni, og þarf slík afsökun þó
ekki að fylgja. Ég veit ekki um
neitt skáld sem ekki væri full-
sæmt af þessu ljóði. Hugsun og
bygging ljóðsins er svo samtvinn-
uð og sterk, að á betra verður
naumast kosið.
í fljótu bragði virðist bókin
sem heild ekki sérlega svipmikil,
að undanteknu síðasta ljóðinu,
sem hefur nokkra sérstöðu í bók-
inni. Þar er lítið um uppreisnar-
anda en mikið um fíngerðar
stemningar, sem stundum eru dá-
lítið hikandi og bamalegar. Bók-
in getur minnt á unga ósnerta
stúlku, sem enn er ekki orðin
fullur þátttakandi í lífinu, en er
þó farin að gruna ýmislegt. Yfir-
bragð hennar er fjarrænt og með
mildum suðrænum blæ. Svipur-
inn bjartur og hreinn og fullur
\ iðkvæmni. En kannski er styrk-
ur hennar einmitt fólginn í veik-
leika hennar. Ung stúlka á jú
fyrir sér að verða fullvaxin kona.
Kápu teiknaði Runólfur Elen-
tínusson mjög smekklega, er káp-
an og raunar allt útlit bókarinn-
ar þeim til sóma er því hafa ráð-
ið. Útgefandá er og heiður að
því að setja nafn sitt á þessa bók.
Þegar ég las þessa bók komu
mér í hug allar þær smalaferðir
sem farnar hafa verið um landið
til þess að smala saman fé handa
skákköppum, sundgörpum,
spretthlaupurum, kúluvörpurum
o. fl. til utanferða og annarra
góðra hluta, og sú spurning
vaknaði hjá mér, hvernig væri
nú að stofna Jóhannssjóð eða
einhvern annan sjóð til þess að
efla og styrkja þetta unga skáld
og önnur ung og efnileg skáld.
Ég er svosem ekkert að telja eft-
ir fyrrgreinda utanfararstyrki, en
höfum við efni á því að styrkja
ekki Jóhann Hjálmarsson og
efnilega jafnaldra hans, eins og
okkur er mögulegt? Af sveitar-
skáldum og allavega smáskáldum
höfum við nóg. Af stórskáldum
eigum við aldrei of mikið. Okk-
ur er líka stundum sagt frá því
að við séum menningarþjóð,
meira að segja mikil menningar-
þjóð, já jafnvel bókaþjóð. Okkur
ætti því að vera það bæði ljúft
og skylt að styrkja þennan unga
mann eftir megni, er hann hefur
sýnt fram á svo ekki verður um
villzt að af honum má vænta
stórra hluta í framtíðinni.
Jón frá Pálmholti.
Pétur segir til sín og erindi
sitt.
— Jæja. Svoað þú ert bróður-
sonur hans Gvendar. Við erum
góðir kunníngjar. Eljumaður,
Gvendur. Hefur unnið sig upp.
Pétur fær vinnu.
(Stundum brýtur Guð Almátt-
ugur þau lögmál sem hann hefur
sett náttúrunni, tilþessað hjálpa
gæðingum sínum. Rithöfundur
getur einnig brotið þau lögmál
sem hann hefur sett sögu sinni.
Eitt slíkt kraftaverk gerðist þeg-
ar einn af mörgum bandarískum
kvikmyndasmiðum sem kvik-
myndað hafa sögu Billa barns
lét söguhetjuna sleppa úr klóm
laganna og þeysa til fjalla með
unnustuna í fánginu.)
Fjórði endir: Pétur fær einga
vinnu. Þegar hann geingur útá
tröppurnar, sér hann hvar mað-
ur nokkur fer inní þraungt sund
við hliðina á húsinu. Sá er sæl-
legur og sviplítill, með bindis-
nælu úr gulli. Pétur horfir á eft-
ir honum.
Þetta gæti verið Jón Jónsson
heildsali, hugsar Pétur.
Maðurinn tapar seðlaveski í
sundinu. Veskið er þykkt og
þúngt og smellur hátt í götunni.
Samt verður maðurinn ekki var
við missi sinn. Hann heldur á-
fram leiðar sinnar og hverfur fyr-
ir horn.
Sundið er mannlaust. Pétur
hleypur til og þrífur veskið.
Hann stíngur því á sig og geing-
ur hratt útað vitanum við inn-
siglínguna. Þar setzt hann niður
og skoðar í veskið. Hann les skil-
ríki eigandans: Jón Jónsson
heildsali. Hann stíngur búnka af
fimmhundruðköllum í vasa sinn
ánþessað telja þá. Þvínæst tekur
liann reimarnar úr skóm sínum,
bindur steinhnullúng við veskið
og fleygir því í hafið. Veskið
sekkur á augabragði, gárar vatns-
flötinn lítiðeitt.
Pétur er rínglaður, gónir sljór
uppí himininn. Alltíeinu hrekk-
ur hann í kút.
Einmitt svona á liturinn á
himninum að vera í myndinni af
Billy the Kid, hugsar hann: Það
kostar penínga að horfa á himin-
inn.
Þorsteinn Jónsson frá Hamri:
VON
Ó von mín þú sem vopni heldur
í veikri hönd ó sjónhverfíng
á vörum þínum véfrétt býr
er vetrarísa dagsins eldur
hjá skógarásnum skini slær
í skugga fjalls ég krýp í lýng
ó ég sem er þér ofurseldur.
Nú kvöldar, það er kylja stríð
á köldum gljáum vetrarísum
og þú ert einsog þula forn
um þöglan svein er klýfur skíð
til elds að sínum ástarvísum
um átta rastir höggin berast
í næðíngi um næturtíð.
/-
Jón frá Pálmliolti:
Ljóð óþekkta hermannsins
Ó, að ég skuli ekki eiga svo mikið sem blýant
og lítið blað
heldur aðeins byssu og nóg af skotfærum
Hversvegna er mér fengin þessi byssa
en ekki blýantur og blað?
Að ég skuli geta myrt en ekki skrifað
Hversvegna er mér ekki heldur fengin skófla
svo að ég geti farið útá akrana
og ræktað hamingju handa mönnunum
svo ég geti kennt mönnunum að þekkja
gleði hins starfsama sem á uppskeru í vændum
og fagnar hverjum nýjum degi?
G FORSPIL