Fréttablaðið - 26.10.2016, Qupperneq 14

Frá degi til dags
Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Sara McMahon sara@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Halldór
Hafliði
Helgason
haflidi@frettabladid.is
Stjórnmálamenn klifa gjarnan á því að menntun sé mikilvæg og brýnt sé að hlúa að henni. Fjár­festing til framtíðar, er sagt, eins og eina ástæða
þess að mennta fólk eigi að vera sú að það skili arði
en ekki af því að það sé rétt, en látum það vera, það
er sama hvaðan gott kemur. Skólakerfið hefur hins
vegar verið afskipt hjá núverandi stjórnarflokkum
þegar kemur að fjárveitingum, sem sýnir raunveru­
legan hug þeirra til málaflokksins.
Stærsta vandamálið sem við stöndum frammi
fyrir, þegar kemur að skólakerfinu, er að ef ekkert
verður að gert er fyrirsjáanlegt að við stöndum
frammi fyrir miklum skorti á kennurum. Ef fram
heldur sem horfir verða kennarar með réttindi í
grunnskólum um 22 prósentum færri árið 2031 en
þeir eru í dag. Á sama tíma mun nemendum hafa
fjölgað um 15 prósent. Þetta er grafalvarlegt mál,
ekki síst í því ljósi að nýnemum í kennaranámi hefur
fækkað um 60% frá árinu 2008.
Einhliða breytingar menntamálaráðherra á fram­
haldsskólanum hafa gert það að verkum að nú er
búið að steypa alla í eitt og sama ríkismótið. Flokkur
frelsisins hefur gefið þá fyrirskipun að allir fram­
haldsskólanemar skuli klára nám sitt á þremur árum
og fólk yfir 25 ára aldri eigi ekkert erindi í framhalds­
skóla.
Og þrátt fyrir hástemmdar yfirlýsingar um bestu
háskólana er staðreyndin sú að framlög til háskól­
anna, miðað við hvern nemanda, eru lægri hér en
í öllum löndum sem við berum okkur saman við.
Ríkisstjórnin ætlar reyndar að bæta úr því, en þó
ekki með þeirri aðferð að fjölga þeim krónum sem
fara í háskólann, heldur fækka nemendunum.
Við þurfum stórsókn í menntamálum og Vinstri
græn telja það forgangsmál. Við viljum setja sjö
milljarða í skólakerfið og stuðla að því að kennara­
starfið verði fýsilegur kostur. Það þarf að gera með
því að tryggja starfskjör, en einnig með því að efla
faglegt sjálfstæði kennara og leggja áherslu á skóla­
þróun.
Menntun er mikilvæg, ekki bara rétt fyrir kosn­
ingar. Það vitum við í Vinstri grænum.
Stórsókn í menntamálum
Við viljum
setja sjö
milljarða í
skólakerfið
og stuðla að
því að kenn-
arastarfið
verði fýsi-
legur kostur.
Kolbeinn
Óttarsson
Proppé
skipar 2. sæti hjá
VG í Rvk. suður
TCHAIKOVSKY
Tímalaus rússnesk ástarsaga
H
Ö
N
N
U
N
:
H
G
M
MIÐASALA HAFIN Á WWW.OPERA.IS
Ójafnvægi í
hagkerfinu
með styrk-
ingu krónu og
aukningu
kaupmáttar
umfram
raunveru-
legrar getu
hagkerfisins
mun bitna á
nýsköpun í
hagkerfinu og
framtíðar
verðmæta-
sköpun.
Öryggi ferðamanna
Aðilar innan ferðaþjónustunnar
hafa mótmælt frekari skattheimtu
á greinina og farið hamförum
gegn gistináttagjaldi, náttúru-
pössum og hvers kyns álögum á
erlenda ferðamenn. Hafa þessir
menn notað þau rök að greinin
sé í harðri samkeppni við önnur
lönd um ferðamenn. Gott og vel,
en á meðan greinin er að velta á
fjórða hundrað milljörðum króna
er þess krafist að ferðaþjónustan
tryggi öryggi neytenda. Það er
ekki boðlegt að 40 kínverskir
ferðamenn séu lagðir í lífshættu
á slitnum sumardekkjum í lok
október. Græðgin getur ekki
verið svo mikil að menn tími ekki
að kaupa nagladekk.
Týpískt kosningastress
Fjórir dagar eru þar til lands-
menn ganga að kjörborðinu og
eru stuðningsmenn íslenskra
stjórnmálaflokka farnir að
ókyrrast og stressið farið að ná
tökum á mönnum. Hafa menn
því í örvæntingu sinni fært sig
ofan í hinar víðfrægu skotgrafir.
„Varist vinstri slysin“ hefur heyrst
fljúga á torgum internetsins. Hátt
skrifaðir Sjálfstæðismenn hafa
til að mynda talað um að ef Sjálf-
stæðisflokkurinn sé ekki við völd
eftir kosningar stefni í glundroða
og pólitískum stöðugleika sé
stefnt í hættu. Hægrimenn virðast
gleyma að síðustu tvær ríkis-
stjórnir þeirra hafa ekki klárað
heilt kjörtímabil. Það er allur
stöðugleikinn.
sveinn@frettabladid.is
Fyrir þó ekki væri nema tveimur árum hefði fáa órað fyrir því að vandamál íslenskrar hagstjórnar ættu eftir að snúast um að hemja gjaldeyristekjur þjóðarinnar og verja útflutningsgreinar fyrir styrkingu gjaldmiðilsins.
Krónan hefur styrkst verulega undanfarin misseri
og ekkert fyrirsjáanlegt lát á. Hagvöxtur er með ágæt­
um og slakinn er horfinn úr hagkerfinu. Atvinnuleysi
er horfið og á næstu misserum verður vaxandi þörf
fyrir innflutt vinnuafl. Svigrúm ríkisins til fram­
kvæmda verður lítið á sama tíma og aukinn ferða­
mannastraumur kallar á innviðaframkvæmdir. 
Í Markaðnum í dag er fjallað um stöðu hagkerfis­
ins, en þar er einnig að finna grein eftir Lars Christ­
ensen þar sem hann segir að markaðir geri ráð fyrir
því að stjórnmálamenn standi ekki við loforð sín. Ef
þeir geri það þá verði ríkisskuldakreppa.
Þetta er ágæt ábending. Orðheldni er vissulega
dyggð og kjósendur geta sumpart sjálfum sér um
kennt að hlaupa á eftir loforðum sem enginn vegur
er að standa við. Því miður hefur það oftar en ekki
reynst þannig að skynsömustu og orðvörustu stjórn­
málamennirnir fá lítinn hljómgrunn.
Staðan sem blasir við mun krefjast þess að haldið
sé aftur af útgjöldum ríkisins. Núverandi áætlun um
ríkisfjármál er of slök og ekki skánar það ef ný ríkis­
stjórn hyggst gera allt fyrir alla.
Enn sem komið er þá hafa skuldir heimila verið
að lækka og einkaneyslan fer hægar af stað en hag­
fræðingar bjuggust við. Vísbendingar eru um að
einkaneysla fari nú hratt vaxandi. Þá má heldur
ekki gleyma þegar horft er til lækkandi skuldastöðu
heimila að margt ungt fólk hefur ekki haft tök á að
kaupa sér fyrstu íbúð með tilheyrandi skuldsetningu.
Óstjórn í ríkisfjármálum mun þýða að Seðlabank­
inn á engan kost annan en að hækka vexti og hemja
hagkerfið með þeim hætti. Það mun vitanlega bitna
harðast á þeim sem skulda mest. Þarna verður ekki
bæði sleppt og haldið. Ójafnvægi í hagkerfinu með
styrkingu krónu og aukningu kaupmáttar umfram
raunverulega getu hagkerfisins mun bitna á nýsköp­
un í hagkerfinu og verðmætasköpun í framtíðinni.
Ríkið og aðilar vinnumarkaðarins hafa unnið
að því að koma á norrænu módeli við gerð kjara­
samninga. Það væri mikið þroskamerki í samfélaginu
ef hægt væri að lenda slíku samkomulagi sem héldi.
Einnig ætti komandi ríkisstjórn að nýta uppsveifluna
til að greiða skuldir og búa í haginn fyrir framtíðina.
Uppsveifla gefur líka tækifæri til að ljúka því verki
að jafna lífeyrisréttindi og að opinberir aðilar lækki
verulega skuldbindingar sínar við opinbera lífeyris­
kerfið.
Líklegt er að þegar þessari hagsveiflu lýkur verði
fleiri tilbúnir til að ræða framtíðarskipan gjaldmiðils­
mála en raunin er nú.
Erfitt að standa
við loforðin
2 6 . o k t ó b e r 2 0 1 6 M I Ð V I k U D A G U r14 s k o Ð U n ∙ F r É t t A b L A Ð I Ð
SKOÐUN
2
6
-1
0
-2
0
1
6

0
4
:3
1
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
1
0
-D
4
D
4
1
B
1
0
-D
3
9
8
1
B
1
0
-D
2
5
C
1
B
1
0
-D
1
2
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
4
8
s
_
2
5
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K