Fréttablaðið - 25.01.2017, Blaðsíða 34

Gölluðum rafhlöðum að kenna
Lars Christensen
alþjóðahagfræðingur
Skotsilfur
Raftækjaframleiðandinn Samsung tilkynnti á mánudag að gallaðar rafhlöður hafi valdið því að það kviknaði í snjallsímum af gerðinni Galaxy
Note 7. Síminn átti að keppa við nýjustu Iphone-símana frá Apple en innköllun á símunum kostaði Samsung 5,3 milljarða dollara. Fréttablaðið/EPa
Hún mun hefja störf neðar í stiganum
en jafnaldrar hennar með utanáliggj-
andi kynfæri og þrátt fyrir jafn góða
menntun og hæfni, og þó hún taki
ekki meiri tíma frá störfum vegna
barna en þeir, þá mun hún samt ekki
vera jafngild á vinnumarkaði.
Þrátt fyrir þetta heyrast enn gagn-
rýnisraddir á sértækar aðgerðir til
að ná fram jafnrétti; kynjakvóti í
stjórnum sé fáránlegur, „við viljum
bara velja hæfasta fólkið“. Er sem sagt
ekki hægt að finna hæfar konur til að
fylla 40% í stjórnum? Þetta er ekki
illa meint. Það vill enginn ójafnrétti.
Þetta er ómeðvitað og hugsunarleysi.
Þetta er vani.
Nýr ráðherra Sjálfstæðisflokksins
hitti naglann á höfuðið þegar sumir
sögðu hana hafa fengið stöðuna því
hún væri kona: „Ef ég er að fá ráð-
herrastól af því að ég er kona þá er
miðaldra karlmaðurinn að fá stólinn
af því að hann er miðaldra karlmað-
ur.“ Vaninn ræður og karlarnir halda
áfram að fá stólana. Þess vegna verð-
um við að handstýra breytingunni
þangað til að hún verður „normið“ og
þetta gerist sjálfkrafa. Við verðum að
nota hamar á glerþakið.
Sem FKA-kona hef ég líka heyrt,
„af hverju þarf sérstakar viðurkenn-
ingar fyrir konur í atvinnulífinu?“
– við erum einmitt að veita þær í
dag. Jú, til þess að vekja athygli á því
að við erum fullkomlega jafn hæfar
og karlar, til að hvetja konur áfram,
verðlauna fyrir vel unnin störf og
sýna heiminum hvað í konum býr.
Þetta er enn einn liður í því að gera
okkur meðvituð.
Konur eru ekki súkkulaði. Við
fáum ekki að vera með af með-
aumkun. Við þurfum að fá að vera
með til að geta sýnt hvað í okkur býr
og skapa fyrirmyndir. Til að skapa
nýtt „norm“. Og þegar allir eru farnir
að gera sér grein fyrir því að svona
á þetta að vera og hæfasta fólkið er
valið, óháð kynfærunum, þá getum
við tekið handstýringuna af. Þegar
jafnrétti er orðið vani.
Um helgina voru tvö ár síðan Seðla-
banki Evrópu (ECB) undir stjórn
Marios Draghi hratt af stað áætlun
um svokallaða peningalega örvun
(QE). Tilgangur áætlunarinnar var
að koma evrusvæðinu upp úr þeirri
verðhjöðnunargildru sem gjaldmið-
ilssvæðið hafði sokkið ofan í.
Tveimur árum síðar er sennilega
of snemmt að segja að ECB hafi
tekist að færa evrusvæðið varan-
lega frá verðhjöðnunargjánni en ég
tel engu að síður að það sé ástæða til
að fagna árangrinum.
Ég tek sérstaklega eftir tveimur
mikilvægum hagvísum sem benda
til þess að við höfum færst verulega
frá verðhjöðnunargildrunni og að
verðbólga til meðallangs tíma (2-3
ára) muni líklega verða aftur í kring-
um 2% verðbólgumarkmið ECB.
Það væri gríðarlega mikilvægt því
það myndi líka binda enda á skulda-
og hagvaxtarkreppuna á evrusvæð-
inu. Í fyrsta sinn síðan 2014 hefur
vöxtur peningamagns og sparifjár
(M3) aukist verulega og í öðru lagi
hefur nafnvirði vergrar landsfram-
leiðslu – besti vísirinn hvað varðar
vöxt heildareftirspurnar – aukist.
ljós við enda ganganna
Þannig hefur M3-vöxturinn verið
að meðaltali 5-6% á meðan nafn-
virði vergrar landsframleiðslu hefur
vaxið um 3-4%. Hvort tveggja er
nokkurn veginn í samræmi við 2%
verðbólgu að gefinni leitni í veltu-
hraða peninga og í vexti vergrar
landsframleiðslu að raunvirði. Þessa
stundina er verðbólga á evrusvæð-
inu rétt yfir 1% en ef leitni síðustu
tveggja ára hvað varðar M3 og vöxt
á nafnvirði vergrar landsframleiðslu
heldur áfram, þá má búast við að
verðbólga á evrusvæðinu fari aftur
upp í 2% á komandi árum.
Og það er ekki bara á evrusvæð-
inu sem verðbólgan er að taka við
sér. Raunar hefur verðbólgan í Sví-
þjóð og Tékklandi, löndum sem
nota ekki evru, nýlega farið upp í
2% og í Bretlandi er líklegt að verð-
bólgan fari í 2% á árinu 2017.
Þótt við munum, eftir að evr-
usvæðið hefur í mörg ár verið undir
opinbera 2% verðbólgumarkmið-
inu, sjá verðbólguna nálægt 2%
þýðir það ekki að ECB ætti að flýta
sér að binda enda á QE-áætlunina
– það væri sannarlega ótímabært
og sem betur fer viðurkennir seðla-
bankastjóri Evrópu það, en þetta
þýðir að það er ljós við enda gang-
anna.
Þrýstingur á Seðlabankann
Þetta þýðir líka að við gætum séð
sum Evrópulönd – eins og Svíþjóð,
Tékkland og Bretland – byrja að
hækka stýrivexti (mjög) hægt á
árinu 2017. Og það skal ítrekað
að það er engin þörf á stórtækri
aðhaldsstefnu í peningamálum. En
kannski verða í fyrsta sinn í mörg
ár rök fyrir hægfara hækkun stýri-
vaxta.
Frá íslenskum sjónarhóli þýðir
þetta að Ísland mun sennilega ekki
lengur flytja inn verðbólguhjöðnun
frá Evrópu á komandi árum og að
vextir í Evrópu muni hækka örlítið.
Að mínu áliti eru peningamarkaðs-
skilyrði á Íslandi nú þegar of laus-
beisluð og þrátt fyrir gríðarlegan
þrýsting á Seðlabankann að lækka
stýrivexti er ekkert svigrúm til að
losa um peningamálstefnuna ef
Seðlabankanum er alvara með að
tryggja 2,5% verðbólgumarkmið
sitt til meðallangs tíma.
Evrópa losnar úr
verðhjöðnunargildrunni
Frá íslenskum
sjónarhóli þýðir
þetta að Ísland mun senni-
lega ekki lengur flytja inn
verðbólguhjöðnun frá
Evrópu á komandi árum og
að vextir í Evrópu muni
hækka örlítið.
Hin hliðin
Þóranna K.
Jónsdóttir,
markaðsnörd og
FKA-félagskona
Ísland stendur fremst í jafnrétti í
heimi en jafnrétti er engan veginn
náð. Með núverandi þróun verður
12 ára dóttir mín þremur árum frá
eftirlaunum þegar hún fær jafn mikið
greitt fyrir vinnu sína og strákarnir.
Enginn bónus,
hærri laun
Eftir að Íslands-
banki endaði í
faðmi ríkisins
var ákveðið
af nýrri stjórn
bankans að frá
og með þessu
ári yrðu ekki lengur
greiddir bónusar til starfsmanna.
Á árinu 2015 höfðu um hundrað
starfsmenn bankans fengið bónus
að fjárhæð samtals 736 milljónir.
Ekki er hins vegar víst að sú ráð-
stöfun muni hjálpa birnu Einars-
dóttur, bankastjóra Íslandsbanka,
mikið við að halda aftur af auknum
launakostnaði. Þannig eru nokkur
dæmi þess að bankinn hafi þurft að
bregðast við þessari nýju stöðu með
því að hækka nokkuð laun sumra
lykil starfsmanna til að koma í veg
fyrir að þeir færu yfir til keppinauta
bankans.
Enn og aftur
seinkun
Forsvarsmenn
Silicor Ma-
terials sömdu
nýverið við
Faxaflóahafnir
um seinkun á
gildis töku samn-
inga um hafnar-
aðstöðu og lóð á Grundartanga til
septembermánaðar. Samningarnir
áttu að taka gildi í apríl í fyrra en
fjármögnun verkefnisins hefur dreg-
ist. Fréttablaðið hafði áður greint
frá því að nokkrir af þeim íslensku
einkafjárfestum sem tóku þátt í
hlutafjársöfnun sólarkísilversins séu
ósáttir við tafirnar. Í næsta mánuði
verða liðin þrjú ár síðan Davíð
Stefánsson, stjórnarmaður og tals-
maður Silicor Materials, greindi frá
áformum fyrirtækisins og eitt og
hálft ár síðan fjárfestarnir fóru inn í
hluthafahópinn.
Sögðu upp í
bankanum
Mikið er um
mannabreyt-
ingar á banka-
markaði um
þessar mundir.
Þremenningarnir
Jón Gunnar Sæ-
mundsen og Jónas
Guðmundsson, fyrrverandi starfs-
menn Íslandsbanka, og Sigurður
Hreiðar Jónsson, sem var síðast
verðbréfamiðlari hjá Kviku banka,
sögðu þannig allir upp störfum
undir lok síðasta árs. Þeir hafa í kjöl-
farið nýverið stofnað í sameiningu
félagið Klettar Capital sem annast
eignastýringu fyrir hönd viðskipta-
vina. Allir eiga þeir að baki áralanga
reynslu sem verðbréfamiðlarar á
fjármálamarkaði en Jón Gunnar
er sonur Gríms Sæmundsens, for-
stjóra og eins stærsta hluthafa Bláa
lónsins.
2 5 . j a n ú a r 2 0 1 7 M I Ð V I K U D a G U r6 markaðurinn
2
5
-0
1
-2
0
1
7
0
4
:1
8
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
C
0
A
-9
F
A
0
1
C
0
A
-9
E
6
4
1
C
0
A
-9
D
2
8
1
C
0
A
-9
B
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
4
8
s
_
2
4
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K