Morgunblaðið - 15.06.2016, Blaðsíða 18

FRÉTTASKÝRING
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Norður-Íshafið gæti orðiðað mestu íslaust áþessu ári eða því næsta,að mati Peters Wad-
hams, prófessors og yfirmanns The
Polar Ocean Physics Group við
Cambridge-háskóla í Englandi. Það
verður þá í fyrsta sinn í meira en
100.000 ár sem það gerist. Þetta
kom nýlega fram í viðtali The In-
dependent við Wadhams prófessor.
Bráðabirgðaniðurstöður gervi-
hnattagagna frá bandarískri stofn-
un (The US National Snow & Ice
Data Centre) benda til þess að haf-
ísinn á norðurhjara hafi þakið 11,1
milljón ferkílómetra (km2) 1. júní
sl. Ísinn hefur þakið að meðaltali
nærri 12,7 milljónir km2 á sama
árstíma undanfarin 30 ár. Wad-
hams telur líkur á að hafísþekjan á
norðurheimskautssvæðinu hverfi að
mestu og geti orðið minni en ein
milljón km2 í september í haust.
Gerist það ekki í haust þá muni
það gerast á næsta ári. Hann er
þess fullviss að ísþekjan fari niður
fyrir 3,4 milljónir km2 í haust sem
er það minnsta sem hafísþekjan
hefur mælst til þessa. Miðhluti
Norður-Íshafsins verður þá íslaus
og svæðið yfir norðurpólnum. Hafís
sem eftir verður mun þá verða
einkum við norðurströnd Kanada.
Loftslagsfræðingurinn dr. Pet-
er Gleick sagði við The Independ-
ent að hann hefði ekki hugmynd
um hvort spá Wadhams prófessors
stæðist. Hann benti á að reyndist
hún ekki rétt myndi það vekja
gagnrýni þeirra sem efast um lofts-
lagsbreytingar eða afneita þeim.
Dr. Gleick sagði það rétt hjá Wad-
hams prófessor að vara við hækk-
andi hita á norðurheimskautssvæð-
inu. Minnki ísinn eða hverfi af
norðurskautssvæðinu muni það
hafa mikil áhrif á veðurfar og vist-
kerfi um allan heim.
Jennifer Francis, prófessor við
Rutgers-háskóla, hefur rannsakað
áhrif norðurskautssvæðisins á veðr-
ið á norðurhveli jarðar. Hún er ef-
ins um framtíðarspá Wadhams pró-
fessors og telur „mjög ólíklegt“ að
hún rætist á þessu ári. Francis
prófessor taldi að spá Wadhams
gæti mögulega ræst á árunum frá
2030 til 2050. Hún lagði engu að
síður áherslu á að það séu að skap-
ast mjög óvenjulegar aðstæður á
norðurheimskautssvæðinu.
„Það er mjög lítill hafís og
hann hefur verið með minnsta móti
í janúar, febrúar, mars, apríl og nú
í maí, svo þetta veldur áhyggjum,“
sagði Francis. Hún telur að mögu-
lega verði slegið nýtt met í sept-
ember varðandi bráðnun hafíssins.
Ótrúlegt, ekki óhugsandi
Halldór Björnsson, hópstjóri
veðurs og loftslagsbreytinga, hjá
Veðurstofu Íslands telur ólíklegt að
spá Peters Wadhams rætist. Hann
kvaðst vera sammála dr. Peter
Gleick og Jennifer Francis prófess-
or sem Independent ræddi við.
Halldór benti á að sumarið
2012 hefði enginn séð fyrir að lág-
mark hafíssins yrði þá 3,2 milljónir
ferkílómetra. Hann sagði að á
þessu ári stefndi í lítinn hafís á
norðurslóðum. Lágmark myndi
nást yrði veður ekki þeim mun
kaldara og stilltara.
Halldór sagði að kæmi óveður
nokkrum sinnum í sumar, en þá
brotnar hafísinn upp, og yrði auk
þess hlýtt sem ylli hraðari bráðnun
ísjakanna, gætum við séð mjög lág-
ar tölur um hafísþekju í haust.
Halldóri finnst þó ótrúlegt að hún
fari undir eina milljón ferkílómetra.
„Ótrúlegt, en ekki óhugsandi,“
sagði Halldór.
Mikilli hafísbráðnun
spáð á norðurhjara
Morgunblaðið/Golli
Hafís Vísindamenn eru ekki á einu máli um hve hröð bráðnun hafíss á
Norður-Íshafinu verður. Einn spáir að það verði íslaust í ár eða næsta ár.
18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. JÚNÍ 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Hryðju-verkaá-rásir eru
orðnar tíðar í
Tyrklandi og
draga ekki lengur
að sér þá athygli
sem slíkir atburðir
verðskulda. Allar líkur eru því
miður á að þessum hryllingi sé
fjarri því lokið í landinu, sem
sjá má á yfirlýsingu frá þeim
sem lýstu sig ábyrga vegna
árásar í síðustu viku. Í yfirlýs-
ingunni sagði að stríðið væri
rétt að hefjast.
Í árásinni sprengdu kúrd-
ískir aðskilnaðarsinnar rútu
sem tilheyrði lögreglunni í
Ankara, höfuðborg Tyrk-
lands, með þeim afleiðingum
að ellefu létust og rúmlega
þrjátíu til viðbótar særðust.
Þetta er fimmta árásin í stór-
borgunum Ankara og Istanbúl
sem rekja má til Kúrda frá því
í október á síðasta ári, en að
auki hefur fjöldi slíkra árása í
suðausturhluta landsins auk-
ist margfalt. Síðan átök
Tyrkja og Kúrda blossuðu upp
á ný hafa meira en þúsund
manns látist.
Einungis er um eitt ár síðan
staðan var önnur. Í þingkosn-
ingum í júní í fyrra náði flokk-
ur hófsamra Kúrda, HDP, inn
nógu mörgum mönnum til
þess að koma í veg fyrir að
flokkur Recep Tayyip Erdog-
an, Tyrklandsforseta, næði
meirihluta á tyrkneska
þinginu. Líkur eru á að ekki sé
tilviljun að fljótlega eftir það
hófu hersveitir Tyrkja að-
gerðir í suðausturhluta lands-
ins, vegna meintrar hryðju-
verkastarfsemi Kúrda.
Fljótlega var boð-
að til annarra
þingkosninga, og
fyrr en varði hafði
Erdogan náð
meirihluta sínum á
ný.
Eftir stóðu
átökin sem kynt hafði verið
svo hressilega undir á ný, eftir
tveggja ára vopnahlé. Nær
útilokað virðist að takast muni
að stilla til friðar að þessu
sinni. Í yfirlýsingu hryðju-
verkamannanna, sem stóðu
fyrir sprengingunni í síðustu
viku sagði, auk þess sem að of-
an greinir, að ekki yrði samið
svo lengi sem Erdogan yrði
við völd. Fátt bendir til annars
en að hann verði það lengi
enn.
Á föstudaginn var svo til-
kynnt að stjórnvöld í Tyrk-
landi hefðu nýtt sér nýfengna
heimild í lögum til þess að
sækja þingmenn til saka, og
hefðu ákært 57 þeirra fyrir
alls kyns sakir, þar á meðal
stuðning við PKK, kúrdíska
Verkamannaflokkinn, sem
Tyrkland skilgreinir sem
hryðjuverkasamtök. Sú að-
gerð er mjög til þess fallin að
hella olíu á skíðlogandi eldinn.
Það bendir því fátt til ann-
ars en að ofbeldið verði áfram
ofan á í Tyrklandi. Í versta
falli gætu átökin endað með
allsherjar borgarastyrjöld,
sem gæti jafnvel flækt stöð-
una í Sýrlandi enn frekar. Þó
að sú niðurstaða virðist
kannski fjarlæg nú, þá er ekki
ástæða til bjartsýni, hvorki
fyrir Tyrki né Kúrda, á meðan
hvorugur sýnir minnsta sátt-
arvilja.
Samskipti Tyrkja og
Kúrda fara hratt
versnandi og líkur
eru á að ofbeldið
haldi áfram}
Logandi púðurtunna
Hafi einhverefast um að
Ísland verðskuld-
aði að keppa á
Evrópumótinu í
knattspyrnu get-
ur viðkomandi
lagt þær efasemdir til hliðar.
Glæsileg frammistaða lands-
liðsins í gærkvöldi staðfesti
að það er engin tilviljun eða
heppni sem skilaði Íslandi í
fyrsta sinn á þetta stórmót.
Ísland á einfaldlega landslið í
knattspyrnu sem getur stað-
ist hvaða öðru landsliði sem
er snúning.
Fyrirfram var ekki talið
líklegt að Ísland kæmi með
stig út úr leik við Portúgal
með Cristiano Ronaldo í
fremstu víglínu. Íslendingar
hafa verið vongóðir um ár-
angur liðsins í riðlinum, en
gerðu enga kröfu
um stig í gær-
kvöldi. Það er því
óhætt að segja að
landsliðið hafi
staðið sig umfram
væntingar og sýnt
og sannað eina ferðina enn
hvílíkt úrvals lið er á ferðinni.
Íslenska liðið var öryggið
uppmálað í leiknum þrátt fyr-
ir erfiða andstæðinga og
stjörnuleikmann sem oft hef-
ur einn síns liðs tryggt liði
sínu sigur. Hann komst hins
vegar ekkert með íslenska
landsliðið, sem gerði Íslend-
inga alla stolta með frammi-
stöðu sinni. Standi íslenska
liðið sig jafn vel í leiknum
gegn Ungverjalandi á laug-
ardag og gegn Austurríki eft-
ir viku, þarf Ísland ekkert að
óttast.
Íslenska landsliðið
spilaði af miklu ör-
yggi gegn erfiðum
andstæðingi }
Glæsileg byrjun
Þ
vílík sæla, þvílík snilld, þvílíkt og
annað eins. Eitt stig komið í hús á
EM. Í villtustu draumum hefði ég
ekki geta ímyndað mér að við næð-
um jafntefli við Portúgal. Það er
galið.
Hún er stundum fyndin þessi vinna, að vera
blaðamaður að fjalla um mannlífið meðan á leik
stendur. Það þýðir að maður getur eiginlega
ekkert horft. Ég svona eiginlega missti af flestu
sem gerðist en ég fann fyrir flestu sem gerðist.
Við Ófeigur ljósmyndari tókum þjóðsönginn af
svölunum á Center-hotel Plaza við Ingólfstorg.
Mögnuð stund. Hlupum niður en lentum í Göran
og Ingrid frá Svíþjóð í lyftunni. Þau voru sko
ekkert að flýta sér. Þannig að við spjölluðum að-
eins og þau höfðu engan áhuga á fótbolta. Ekki
neinn. Voru bara að fara finna sér einhvern góð-
an stað til að borða á.
Þegar við löbbuðum út á götu var Gylfi í dauðafæri. Læt-
in sem við mættum mátti vel finna. Mig langaði að sjá færið
en það var ekki hægt. Mannfjöldinn var svo mikill. Ég sá tré
og hlustaði á Gumma Ben. lýsa af sinni alkunnu snilld. Ég
hef ekki enn séð færið en ég man eftir trénu. „Við vorum
frábærir í fyrri hálfleik,“ sagði miðaldra kona við mig í hálf-
leik. Ég játti því bara. Hafði ekki hugmynd um það.
Ég sendi ljósmyndarann minn út af örkinni að mynda
mannlíf í síðari hálfleik. Það tókst eins og sjá má að síðu sex.
Hann fór í skemmtilegan rúnt. Á meðan hélt ég áfram að
tala við fólk og trufla það og ekki horfa á leikinn.
En þessi stund þegar allir gerðu sér grein
fyrir að Birkir væri aleinn á fjær. Ég sver það.
Það mátti heyra saumnál detta. Allur fókus fór
á þessa stund. Var þetta að fara að gerast. Svo
bara búmm. Boltinn fór inn. Það varð allt brjál-
að. Allt varð sturlað. Ég faðmaði meira að segja
einhvern gaur. Þekki hann ekki neitt. En við
áttum svo innilegt faðmlag. Það var gott að
faðma þennan gaur. Toppmaður sem tók mér
opnum örmum. Bókstaflega.
Ég naga ekki á mér neglurnar og finnst það
frekar viðbjóðslegur siður. En ég nagaði þær
undir lokin á leiknum. Veit ekki af hverju. Mér
fannst þessar síðustu sekúndur endalausar.
Djöfull sem ég hélt að dómarinn myndi gefa
Portúgal sigurinn þarna undir lokin. Tyrkneskt
rán í Frakklandi værum við að lesa um á
íþróttasíðunum. En nei. Strákarnir okkar héldu
út. Þeir gátu þetta. Þvílík sæla. Þetta var eitthvað svo yndis-
legt. Ég skil mig eiginlega ekki að hafa ekki keypt miða til
Frakklands. Ég fór ekki á hausinn við hrunið þó að það
hefði munað litlu og það var ömurlegur tími. En ég er eigin-
lega alveg til í að fara á hausinn fyrir EM. Ekki fer maður á
HM í Rússlandi 2018. Á maður ekki bara að hringja í bank-
ann, hækka heimildina og skella sér. Ef einhvern tímann er
staður og stund til að gera sig gjaldþrota og sjá ekkert eftir
því er það núna. Ég kannski býð bara vini mínum með.
Þessum sem faðmaði mig svo innilega. Verst að ég veit ekk-
ert hver þetta er og man ekkert eftir honum.
benedikt@mbl.is
Pistill
Benedikt
Bóas
Yndislegt faðmlag við ókunnugan
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Hlýnun á Íslandi
síðan sam-
felldar mæl-
ingar hófust
snemma á 19.
öld nemur rúm-
lega 0,7°C á öld,
að því er segir í
grein Halldórs
Björnssonar,
Líklegar breyt-
ingar á Íslandi, á vef Veðurstofu
Íslands. Hlýnunin frá 1975 nemur
um 0,35°C á áratug. Það er
nokkru meira en hnattræn hlýn-
un á sama tímabili. Líklegt þykir
að hlýnun við Ísland verði rúm-
lega 0,2°C á áratug. Um miðja
öldina hafi hlýnað um 1°C en 1,4-
2,4 gráður við lok hennar.
Afleiðingar hlýnunar má víða
sjá. Jöklar hopa, framleiðni gróð-
urs eykst og skógarmörk birkis
færast ofar. Merkja má breytta
útbreiðslu fisktegunda í hafinu
og einnig ýmissa fuglategunda,
ekki síst sjófugla.
Víða merki
í náttúrunni
SPÁÐ ER HLÝNUN
Halldór
Björnsson