Fréttablaðið - 05.01.2017, Síða 19

Knattspyrna, drottning allra íþrótta, er dauðans alvara. Þegar landslið Mið-Ameríku-
ríkjanna El Salvadors og Hondúrass
mættust í undankeppni fyrir
heimsmeistaramótið í Mexíkó 1970
í höfuðborg Hondúrass, Teguci-
galpa, sem var þá litlu stærri borg
en Reykjavík er nú, þá umkringdu
heimamenn hótelið þar sem landslið
El Salvadors gisti, brutu rúður hótels-
ins með grjótkasti, þöndu bílflautur,
börðu blikktunnur og sprengdu
kínverja og þaðan af stærri bombur
um nóttina til að halda vöku fyrir
landsliði El Salvadors. Hugmyndin
var að illa sofinn andstæðingur sé
auðveld bráð. Þetta hreif. Heima-
menn sigruðu El Salvador 1:0.
Amelia Bolaños, 18 ára yngismær
í El Salvador, tók úrslitin svo nærri
sér að hún sótti skammbyssu föður
síns í skrifborðsskúffu hans og skaut
sig í hjartað. „Unga stúlkan gat ekki
afborið að sjá land sitt auðmýkt“,
sagði dagblaðið El Nacional. Útför
hennar var sjónvarpað.
Viku síðar fór næsta viðureign
liðanna fram í El Salvador. Nú var
komið að andvökunótt Hondúrassa
því Salvadorar umkringdu hótel
þeirra, brutu rúðurnar í öllum
gluggum hótelsins og köstuðu fúl-
eggjum, blautum bensíntuskum og
dauðum rottum inn um gluggana.
Aðrir stóðu hjá með stórar myndir
af þjóðhetjunni Ameliu Bolaños.
Áður en leikurinn hófst daginn eftir
púuðu heimamenn á þjóðsöng
Hondúrass og gestgjafarnir drógu
ekki þjóðfána andstæðinganna að
húni heldur gatslitna gólftusku,
brennda og skítuga. Þetta hreif.
Salvadorar sigruðu nú Hondúrassa
3:0. Eftir leikinn var liði Hondúrass
ekið í brynvörðum vögnum beint út
á flugvöll. Áhorfendur frá Hondúras
sluppu ekki eins vel því þeir voru
barðir sundur og saman og tveir
voru drepnir.
Morguninn eftir féll fyrsta
sprengjan á Tegucigalpa. Þannig
hófst fótboltastríðið sem heima-
menn kalla La guerra del fútbol
og pólski útvarpsfréttaritarinn og
rithöfundurinn Ryszard Kapuscinski
hefur lýst öðrum betur. Stríðið stóð í
fjóra sólarhringa og er því stundum
einnig kallað 100 stunda stríðið. Því
lauk með þrátefli. Stríðið kostaði
6.000 mannslíf og meira en 12.000
særðra og 50.000 manns misstu
heimili sín og akra. Mörg þorp voru
jöfnuð við jörðu.
Fjórtán fjölskyldur
Knattspyrnuleikirnir tveir voru
þó ekki eina ástæða þess að stríð
brauzt út heldur voru þeir trúlega
bara neistinn sem kveikti bálið. El
Salvador er minnsta og þéttbýlasta
ríkið á Mið-Ameríkuskaga. Fáeinir
landeigendur höfðu alla þræði í
hendi sér; sagt var að fjórtán fjöl-
skyldur ættu land og þjóð með húð
og hári. Kannast nokkur við það?
Mestur hluti landsmanna var blá-
fátækur og landlaus. Af því leiddi
m.a. að 300.000 Salvadorar höfðu
flutzt til Hondúrass í leit að betra
lífi og landi til að yrkja. Árekstrum
við heimamenn lyktaði með því að
Salvadorum í Hondúras var gert að
skila landinu sem þeir höfðu ræktað
þar og snúa aftur til síns heima þar
sem ekkert beið þeirra nema eymd
og volæði. Blöðin jusu svívirðingum
yfir landamærin á báða bóga og
kölluðu menn nasista, drykkjurúta,
dverga, sadista, kóngulær og þjófa;
þetta voru forustugreinar blaðanna.
Því fór sem fór.
Úrslitaleikur landanna í
Knattspyrnusögur
undankeppninni fór fram í Mexíkó.
Hondúr össum var komið fyrir
öðrum megin vallarins og Salva-
dorum hinum megin. Á milli þeirra
stóðu 5.000 mexíkóskar löggur vopn-
aðar kylfum. El Salvador sigraði 3:2.
Tíu vindstig
Suður-amerískur fótbolti er þeirrar
náttúru að stundum ganga sending-
ar lengi milli samherja eins og leik-
mennirnir séu að bjóða áhorfendum
upp á listsýningu. Þetta var öðruvísi
á Melavellinum í mínu ungdæmi. Þá
römbuðu sendingar iðulega beint
til mótherja á víxl eins og ekkert
væri sjálfsagðara og sjálfsmörk voru
algeng, nema boltinn fyki í mark.
Tíu vindstig voru ekkert tiltökumál.
Sérstaklega er mér minnisstæður
einn leikur Víkings við gullaldarlið
KR, þetta var 4. maí 1961: Heimir
í markinu, Hreiðar og Bjarni Fel. í
vörn, Garðar, Hörður Fel. og Sveinn
á miðjunni og Örn, Gunnar Fel.,
Þórólfur, Ellert og Gunnar Guð-
mannsson í framlínunni. Allir voru
þeir í landsliðinu, samt ekki alveg
allir í einu ef ég man rétt. Leikurinn
fór nær allur fram innan markteigs
hjá Víkingi, en honum lauk samt
með 1:0 sigri Víkinga. Svo óvænt var
auðmýkingin að KR-ingarnir grétu
sumir hávaðagráti í sturtunni: þetta
var vitað því áhorfendur gengu inn
og út úr sturtuklefanum eftir leikina
og tóku vel eftir öllu.
Þegar ég sagði KR-ingunum
sonarsonum mínum þessa sögu
spurðu þeir: Man Ellert þetta svona?
Ég sagði: Hann vill örugglega helzt
gleyma þessu ef hann er ekki búinn
að því.
Krasspútín
Ég átti mér hetjur í boltanum þegar
ég var strákur. Beztur þótti mér Ell-
ert B. Schram, enn betri en Þórólfur
Beck. Pelé var líka góður, svo góður
að þegar þrjú ítölsk félög buðust
til að slá saman og kaupa hann
fyrir tvær milljónir dala, jafnvirði
tíu milljóna punda í dag, þá var
sett lögbann á kaupin í brasilíska
þinginu með þeim rökum að því-
líka þjóðargersemi mætti ekki selja
úr landi. Þetta er einnig hugsunin
á bak við ákvæðið um menningar-
verðmæti í nýju stjórnarskránni,
ákvæði sem er m.a. ætlað að halda
Valþjófsstaðahurðinni heima og
handritunum.
Rússneski landsliðsmarkvörður-
inn Jasín var einnig dáður, að ekki sé
minnzt á miðframvörðinn Krass-
pútín, fyrirliða Dynamo Kiev, ef ég
man rétt. Það var í úrslitaleik við
Dynamo Moskva að mjög hallaði
á Krasspútín og menn hans líkt og
Víking á Melavellinum forðum, en
Krasspútín tókst þó einu sinni að
ryðjast fram völlinn einn síns liðs
og skora glæsilegt mark og stóðu
leikar þá 1:0 fyrir Kiev. Dynamo
Moskva gerði áfram harða hríð að
marki Krasspútíns og félaga og mátti
engu muna að þeir skoruðu heila
markarunu en allt kom fyrir ekki.
Þrem mínútum fyrir leikslok kom
þrumuskot að marki Dynamo Kiev
og voru nú góð ráð dýr. Greip Krass-
pútín þá til ráðs sem ekki hafði áður
sézt á knattspyrnuvelli eða annars
staðar né heldur síðan: hann stökk
hæð sína í loft upp, sneri sér við og
greip knöttinn með afturendanum
– og hefur trúlega sprengt og gleypt
tuðruna með tiltækinu því hún hvarf
eins og dögg fyrir sólu. Krasspútín
vissi sem var að þarna á vellinum
í Kiev var enginn varaknöttur til
staðar hvað þá heldur kvikmynda-
vélar, þetta voru þau ár, klukkan
tifaði og dómarinn frá Vladivostok
sá að endingu þann kost vænstan að
blása leikinn af. Sigur Krasspútíns
var í höfn.
Man Ellert eftir þessu? spurðu KR-
ingarnir þegar ég sagði þeim söguna.
Ellert getur ekki munað allt, sagði ég.
Í dag
Þorvaldur
Gylfason
prófessor
Fulltingi flyst á Höfðabakka 9
Fulltingi er framsækin og traust lögmannsstofa sem veitir einstaklingum þjónustu á sviði skaðabóta
og vátryggingaréttar og er stærsta stofan hér á landi sem sérhæfir sig á þessu sviði.
Hlutverk fyrirtækisins er að leysa vel úr málum fólks, ráða því heilt og stuðla að því
að hver og einn fái þær bætur sem hann á rétt á.
Sérfræðingar okkar hafa margir hverjir áratuga reynslu í meðferð slysa- og skaðabótamála.
Á morgun, 6. janúar, flytjum við hjá Lögmannsstofunni Fulltingi slf
aðsetur okkar að Höfðabakka 9, efstu hæð.
Við hlökkum til að taka á móti viðskiptavinum okkar í nýjum húsakynnum.
Gott aðgengi er að húsinu og næg bílastæði.
Verið velkomin!
s k o ð u n ∙ F R É T T a B L a ð i ð 19F i M M T u d a g u R 5 . j a n ú a R 2 0 1 7
0
5
-0
1
-2
0
1
7
0
4
:5
4
F
B
0
6
4
s
_
P
0
4
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
B
D
C
-B
C
1
4
1
B
D
C
-B
A
D
8
1
B
D
C
-B
9
9
C
1
B
D
C
-B
8
6
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
6
4
s
_
4
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K