Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.2015, Qupperneq 10

Vikublað 1.–3. desember 201510 Fréttir
KirKjan sem spámenn Guðs Keyrðu í þrot
n Mattias Lekardal var fjármálastjóri Stockholm Karisma Center n Sviðin jörð, svikin loforð og milljónaskuldir n Kraftaverkaprédikarinn sem fór á hausinn
S
ænski kraftaverkaprédik-
arinn og Íslandsvinurinn
Mattias Lekardal var einn
af forsvarsmönnum hinn-
ar umdeildu sænsku hvíta-
sunnukirkju Stockholm Karisma
Center, sem varð fyrsti söfnuður
sinnar tegundar þar í landi til að
verða gjaldþrota, vorið 2005. Við
gjaldþrotið námu skuldir kirkjunn-
ar 12,3 milljónum sænskra króna. Í
fjölmörgum örvæntingarfullum til-
raunum sínum til að bjarga kirkj-
unni töldu forsvarsmenn hennar
meðlimi sína meðal annars á að
taka persónuleg bankalán upp á
háar fjárhæðir til að lána söfnuðin-
um áfram vaxtalaust. Þegar allt af
yfirstaðið námu skuldir kirkjunnar
við einstaklinga og fyrirtæki, sem
í góðri trú höfðu tekið áhættu og
skuldsett sig verulega til að bjarga
söfnuðinum, milljónum sænskra
króna. Aðeins brot af þeim fjár-
munum var endurheimt.
Lekardal, sem staddur var hér
á landi um þar síðustu helgi í til-
efni Miracle Festival Reykjavík líkt
og DV fjallaði ítarlega um, var við-
loðandi Stockholm Karisma Cent-
er (SKC) frá upphafi og gegndi þar
ýmsum hlutverkum. Meðal annars
sem fjármálastjóri og fór hann
fremstur í flokki við að sannfæra
safnaðarmeðlimi að gefa ríkulega
og smala fjármunum frá einstak-
lingum í formi lána.
Vandræði frá upphafi
DV grófst fyrir um skrautlega fortíð
Mattias Lekardal og SKC og rakst
á ítarlega og reyfarakennda frétta-
skýringarröð sænska kristilega
dagblaðsins Dagen frá því í ársbyrj-
un 2008 um sögulegt ris og fall SKC.
Þetta er saga af einræði stjórnenda,
ógagnsæi, fjárhagserfiðleikum,
blekkingum og sviknum loforðum.
SKC hafði háleit og virðingarverð
markmið sem miðuðu að því að
hjálpa þeim sem minna mega sín
og færa ákveðna hópa nær trúnni.
En að endingu var aðeins sviðin
jörð að baki.
Stockholm Karisma Center
hvítasunnukirkjan var stofnuð
af prestunum Sven Almkvist og
Thomas Ardenfors árið 1996 og
þegar best lét voru nærri 800
manns skráðir í söfnuðinn. Mattias
Lekardal hafði samkvæmt grein
Dagen verið tengdur SKC frá upp-
hafi, fyrst sem prestur við hvíta-
sunnusöfnuð Karisma í Höör, áður
en hann reis til metorða. Eftir byrj-
unarörðugleika, þar sem fjárhagur-
inn var vandamál, þótti SKC góður
söfnuður og vinsæll frá og með ár-
inu 1999. Svo góður að bæði með-
limir og fjölmiðlar létu ýmsar við-
vörunarbjöllur sem vind um eyru
þjóta. Árið 1999 lét SKC til sín taka í
félagslegum málefnum með stofn-
un Karisma Care-sjóðsins sem kom
að rekstri gistiskýla fyrir heimilis-
lausa og fíkla.
Lekardal klífur metorðastigann
Út á við var rífandi gangur og árið
2000 settu Almkvist og Ardenfors
fram stefnu um að ná 20 þúsund
meðlimum árið 2020. SKC átti að
verða „kirkjan sem aldrei sefur.“ Í
ársbyrjun 2000 þurfti Almkvist þó
að stíga til hliðar úr stjórn kirkjunn-
ar vegna skilnaðar sem hann stóð í.
Nýir meðlimir komu inn í stjórnina,
meðal annars Lekardal sem ætlað
var að koma með „andlega innspýt-
ingu“ inn í SKC í Stokkhólmi. Hon-
um var veitt aukin og margvísleg
ábyrgð, þar á meðal sem fjármála-
stjóri. Hann prédikaði meira og af
ákafa og var sagður halda langar og
kraftmiklar „peppræður“ með mis-
munandi Biblíutilvísunum þar sem
hann hvatti sóknarbörn til að gefa
meira fé til kirkjunnar en þá tíund
sem þau greiddu fyrir.
Aukin völd færðust síðan til
stjórnarmannanna Ardenfors og
Lekardals þegar sérstök fram-
kvæmdastjórn var sett á laggirnar
og fékk aukin völd. Þar voru tekn-
ar mikilvægar ákvarðanir, jafnvel í
trássi við vilja stjórnarinnar.
Reikningum sópað undir teppið
Kirkjunni óx áfram fiskur um hrygg
og fjölgaði sóknarbörnum um
hundrað manns á ári, fyrstu árin.
Starfsemin var aukin. Auk guðsþjón-
ustu og prédikana voru reknir Bibl-
íuskólar og haldnar ráðstefnur þar
sem frægir prédikarar frá Bandaríkj-
unum, Bretlandi og Ástralíu voru
fengnir til að tala. Þetta voru góðu
fréttirnar.
Slæmu fréttirnar voru meðal
annars sífellt vaxandi og svimandi
hár rekstrarkostnaður og síaukinn
fjöldi ógreiddra reikninga sem safn-
aðist upp. Í grein Dagen segir að á
meðan sóknarbörn voru að útdeila
matargjöfum til fátækra fjölskyldna,
í þeirri trú að matvælin hafi verið
gefin af velviljuðum kaupmönnum
sem vildu styðja hið góða verk SKC,
þá hafi þeir verið grunlausir um að
kirkjan hafði í raun keypt matinn, en
látið hjá líða að greiða birgjunum.
Annað dæmi sem Dagen nefn-
ir er frá sumrinu 2001. Þá hafi fjöldi
foreldra heimsótt hátíð á vegum
SKC, fólk sem aldrei hafði sótt við-
burði kirkjunnar áður. Ástæðan var
að börnum hafði verið lofað ókeyp-
is hlaupahjólum. Þau voru ekki
ókeypis. En reikningum var sópað
undir mottu og „gleymdust“ segir í
grein Dagen.
Þá voru allir frægu gestaprédik-
ararnir ekki ókeypis heldur. Þeir
fengu greitt fyrir viðvikið, ferðalagið
og uppihald. Stundum fjölskyldur
þeirra líka. Og allir flugu þeir á fyrsta
farrými og snæddu á lúxusveitinga-
húsum.
Falsaðar fjöldatölur
Í ofanálag við óhófið voru forsvars-
menn SKC grunaðir um að oftelja
fjölda gesta á samkomum sínum
og tölur yfir fjölda frelsaðra voru
einnig ýktar. Allt var þetta að sögn
gert til að halda andliti og sýna fram
á vöxt kirkjunnar. Það var vissulega
ákveðinn vöxtur og árið 2002 var
ljóst að söfnuðurinn hafði sprengt
húsnæðið utan af sér og fór að leigja
glæsilega og jafnvel sögufræga sali
og hallir í Stokkhólmi undir starf sitt
og samkomur. Kostnaðurinn nam
mörg hundruð þúsundum sænskra
króna á mánuði að því er Dagen
greinir frá. Síðar náðist samkomulag
um að leigja 2.600 fermetra húsnæði
í hjarta borgarinnar, sem áður hafði
verið gamalt pósthús, á 9,5 milljónir
sænskar á ári. Gamla póstmiðstöðin
fékk nafnið Dream Center.
Dagen ræddi við Lekardal vegna
umfjöllunar sinnar og kveðst hann
lítið hafa komið að þessum draumi
Ardenfors. Engar upplýsingar voru
veittar sóknarbörnum um þennan
nýja meiriháttar fjárhagslega dragbít
sem leigan á Dream Center var. Ljóst
var að framúraksturinn var mikill og
tekjur nægðu ekki fyrir útgjöldum.
Örlát sóknarbörn – mikið tap
En þar var ekki við sóknarbörnin
að sakast. Fram kemur í umfjöllun
Dagen að þau hefðu verið mjög
örlát í að styrkja kirkjuna í ljósi þess
að mörg þeirra voru ungt fólk og
jafnvel skólafólk. Og þó að Biblíu-
skólinn hafi skilað ágætis tekjum
þá dugði það ekki til. Til að dekka
svimandi há útgjöld þurfti SKC
stórframlög. Sem skiluðu sér að
einhverju leyti. En ekki í því magni
sem stjórnendur höfðu vonað.
Meira að segja árið 2001, áður en
dýri flutningurinn í Dream Center
varð að veruleika, nam tap SKC 3,3
milljónum sænskra króna. Í árslok
2002 nam tapið 6,4 milljónum.
Rifjað er upp í umfjöllun Dagen
að á þessum tíma hafi legið í sæt-
um sóknarbarna, þegar þau komu
til guðsþjónustu, miði með tilkynn-
ingu og reikningsupplýsingum þar
sem biðlað var til þeirra að gefa
meira til kirkjunnar. Fram kemur
að Mattias Lekardal hafi séð um
eldræðurnar til að fá fólk til að gefa
meira. Einn fyrrverandi meðlimur
kirkjunnar rifjar upp að hann hafi
lesið upp kennitölur og reiknings-
númer og bent á þá sem hann taldi
geta gefið meira. Með orðum á borð
við: „Ég veit að þú munt útvega
peningana. Þú getur gefið 100 þús-
und krónur í dag, þú ættir að gera
það.“ Þetta rímar ágætlega við yfir-
Sigurður Mikael Jónsson
mikael@dv.is
„Reikningum var
sópað undir mottu
og „gleymdust“.
Kraftaverkum lofað Hér má sjá auglýs-
inguna fyrir Miracle Festival Reykjavík sem
birtist í Betra landi og fram fór 20.–22. nóv-
ember síðastliðinn. Þar er lofað að blindir
muni sjá, daufir muni heyra og lamaðir muni
ganga. Blaðamaður varð ekki var við slík
kraftaverk, þó að margir teldu sig skárri af
ýmiss konar eymslum.
„Ég skipaði fólki
aldrei að gefa
Fyrirtæki og verslanir:
Heildar-
lausnir í
umbúðum