Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.2015, Blaðsíða 27

Vikublað 1.–3. desember 2015 Lífsstíll 19
„Þessi bók er mínir
Hörputónleikar“
n Magga Pála sendi frá sér uppeldishandbók í anda matreiðslubókar n Verum í sama veruleika
É
g hafði áður gefið út eina upp-
eldishandbók fyrir foreldra,
og eins og hún var nú góð þá
var hún ekki nógu handhæg.
Þetta var þykkur doðrantur og
hver blaðsíðan annarri betri,“ segir
Margrét Pála Ólafsdóttir, uppeldis-
fræðingur og höfundur Hjallastefn-
unnar, hlæjandi.
Hver annarri leiðinlegri
Magga Pála, eins og hún er alltaf
kölluð, sendi nýlega frá sér aðra og
mun handhægari uppeldishand-
bók, Gleðilegt uppeldi – góðir for-
eldrar, sem auðvelt er að fletta upp
í. En hugmyndina að bókinni fékk
hún þegar hún var sjálf stödd á
bókamarkaði. „Ég sá að það söfn-
uðust allir í kringum stórt og áber-
andi borð og í ljós kom að þar voru
matreiðslubækur. Ég ákvað að telja
matreiðslubækurnar mér til ánægju
og yndisauka, en þegar ég var kom-
in yfir hundrað frábærar bækur, all-
ar litríkar og fallega myndskreyttar
þá hafði ég ekki orku í að telja meira.
Ég ákvað líka að telja uppeldisbæk-
ur og eftir mikla leit fann ég fjórar.
Þær voru hver annarri leiðinlegri og
meira óspennandi, þar á meðal mín
eigin bók.“ Það var þá sem Magga
Pála ákvað að gera uppeldishand-
bók með útlit og uppsetningu mat-
reiðslubókar að leiðarljósi.
Stutt og hnitmiðað
„Við vitum öll hvernig súkkulaðikaka
lítur út, en samt viljum við sjá mynd
af henni,“ útskýrir Magga Pála. „Ég
hugsaði með mér að gera eins konar
uppeldisuppskriftabók, hafa mynd-
ir af börnum og barnafjölskyldum,
svolítinn texta til hugleiðingar fyrir
þá sem vilja lesa og svo uppskrift-
ir, eða snarráðin mín svokölluðu.“ Í
snarráðunum er stiklað á stóru um
hvernig taka megi á ýmsum mál-
um sem kunna að valda togstreitu í
samskiptum foreldra og barna á já-
kvæðan og skilvirkan hátt. Textinn er
bæði stuttur og hnitmiðaður og því
auðlesinn. „Ég vil frekar að foreldrar
verji tíma sínum með börnunum í
staðinn fyrir að lesa langar og þykkar
uppeldisbækur. En það er gott að
geta gluggað aðeins og fengið hug-
myndir.“
Að vera í sama veruleika
Að sögn Möggu Pálu hefur verið
algengast að togstreita
myndist á milli foreldra og
barna þegar kemur að mat,
klæðaburði og háttatíma.
En fjórði þátturinn, notkun
snjalltækja, er nýr á listan-
um og veldur sífellt meiri
togstreitu. „Það er kafli um
notkun snjalltækja í bók-
inni og líka um eineltið
sem fer fram á netinu. Ég
segi stundum að ef börn-
in myndu ráða lífi sínu
alveg sjálf þá myndu þau
horfa mjög mikið á sjón-
varpið og alltaf velja sæl-
gæti í matinn, í hvert
einasta mál, en það er
auðvitað ekki í boði. Það sama gild-
ir um snjalltækin. Þú sem foreldri
beitir þínu uppeldislega valdi af
skynsemi og gætni, býrð til fallega
reglu og skapar sátt,“ segir Magga
Pála. Hún mælir með því að fjöl-
skyldan komi sér saman um fastan
tíma á hverjum sólarhring þar sem
allir leggi snjalltækin frá sér og njóti
gæðatíma saman. „Ég hef stundum
talað um að fólk verði að vera í sama
veruleika. Þegar pabbinn er í síman-
um, mamman á Facebook og barnið
hoppandi við hliðina á, þá er fjöl-
skyldan kannski saman, en ekki í
sama veruleika. Það er mjög sárt að
sjá vonbrigðasvipinn á barni þegar
foreldri sækir það í leikskólann og
er í símanum. Þá veit barnið að for-
eldrið er bara komið í efni en ekki í
anda.“
Gott að gera samninga
Magga Pála leggur áherslu á já-
kvæða hvatningu í hugmyndafræði
sinni. Hún mælir gegn því að nota
orðin „nei“, „hættu“ og „ekki“ á börn.
Hún telur æskilegra að gefa börnum
frekar upplýsingar um hvað þau
megi gera. Það sé mun skilvirkara.
„Við erum alin upp við að eiga að
vera hrædd um börn og að við eigum
að passa þau. Fyrir vikið segjum við,
að mínu mati, of oft „nei“ og „ekki“.
En það er betra að hafa reglurnar
fáar og standa við þær, heldur en
að eyða orkunni og lífsgleðinni með
barninu í að fárast yfir einhverju sem
engu máli skiptir. Af hverju þarf til
dæmis að setja smekk á barn ef það
vill það ekki? Og af hverju má barn
ekki borða með höndunum? Það er
meira að segja talið hollara.“
Hún segir það geta verið farsælt
að gera samninga við börnin. Til
dæmis þegar kemur að háttatíma.
Þegar barn vill ekki fara að sofa er
hægt að gera samning um að barnið
fái að gera eitthvað ákveðið í tiltekinn
tíma, gegn því að það fari svo að sofa í
kjölfarið. „Það er svo margt annað til
heldur en „nei“ og „ekki“. Svo er gott
að hafa í huga að ef eitthvað er ekki
að virka með jákvæðum afleiðingum
fyrir alla, þá er aðferðin ekki góð. Og
ef þú þarft að beita henni ítrekað, þá
er hún ekki að virka.“
40 ára starfsafmæli
Magga Pála byggir hugmyndafræði
sína á harðsoðinni reynslu, eins og
hún orðar það sjálf. En 2. janúar á
næsta ári hefur hún átt í samskiptum
við börn og barnafjölskyldur í fjöru-
tíu ár. Hún býr því að dágóðri reynslu
í sínu fagi. „Þessi bók er eiginlega
mínir Hörputónleikar,“ segir hún
kímin og vísar þar til allra þeirra tón-
listarmanna sem halda upp á starfs-
og stórafmæli sín með stórtónleikum
í Hörpu. „Mig langaði svo að taka
saman bók sem gæti hjálpað for-
eldrum, sem gæti virkað. Ég hef
aldrei séð fyrirmynd að uppeldisbók
af þessu tagi, en ég er óendanlega
hamingjusöm því hún varð eins mig
langaði að hafa hana.“ n
Snarráðin Ráðin eru í formi
stuttra punkta sem auðvelt er
að fletta upp í og læra af.
„Ég vil frekar að
foreldrar verji
tíma sínum með börn-
unum í staðinn fyrir að
lesa langar og þykkar
uppeldisbækur.
Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
solrun@dv.is
Ánægð með útkomuna Magga Pála hefur
ekki áður sé uppeldisbók af því tagi sem hún
sendi nýlega frá sér. Mynd KRiStinn MAGnúSSon
V A R M A D Æ L U R