Morgunblaðið - 24.12.2016, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. DESEMBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Íupphafi jóla heyrum viðhelga frásögn um upphaf-ið. Þar á meðal hvers
vegna lítil fjölskylda frá Naza-
ret hraðaði sér til Betlehem.
Lúkas læknir segir að „boð kom
frá Ágústusi keisara að skrá-
setja skyldi alla heimsbyggð-
ina“.
Lúkas læknir var frá Sýr-
landi. Í „fréttaskeyti“ Lúkasar
er þess sérstaklega getið að
Kyreneus hafi verið landstjóri í
Sýrlandi. Sýrland er fyrir-
ferðarmikið í fréttaskeytum
núna. Heimsbyggðin var önnur
þegar Ágústus gerði henni boð
um skrásetningu. Ævisöguhöf-
undur Ágústusar, Richard Hol-
land, bendir á í bók fyrir rúm-
um áratug að aldrei fyrr né
síðar hafi á einni hendi verið
vald að segja fyrir um Pax
Romana,(rómverskan frið) inn-
an „allrar heimsbyggðarinnar
allt þar til (að mati Hollande) að
George W. Bush taldi sig hafa
forsendur, vald og réttlætingu
eftir árásirnar 2001 að boða
heimsbyggðinni frið á banda-
rískum forsendum.
Jólin eru hátíð helguð friði,
kærleik og ást og kristnir menn
geta notið þeirra og fagnað
óháð öðrum. Fjölmargir hallast
að annarri guðstrú eða trúar-
skipan og eiga sínar helgu tíðir
sem verðskulda virðingu og til-
lit. Nokkuð hefur borið á því að
„trúlausir menn“ á svæðum þar
sem kristni er ríkjandi iðki trú-
leysi sitt af nokkrum ákafa og
telji sér skylt að angra trúaða
með vitsmunum sínum. Það er
eiginlega óskiljanlegt og sem
betur fer ekki almennt. Sumum
þykir fínast að draga sagn-
fræðilegan grundvöll kristni í
efa. Það gerir trúuðum lítið til,
en er hvimleiður kækur og til-
litslaus.
Sagnfræðilegur grundvöllur
kristninnar er ekkert aðalatriði
og er síst lakari en t.d. Alexand-
ers mikla. Og maðurinn sem
sendi boð um að skrásetja
skyldi alla heimsbyggðina
hverfur sögunni stundum með
öllu. Sáralítið er vitað um æsku
og unglingsár Oktaviusar, sem
síðar varð Ágústus keisari, arf-
taki frænda síns og kjörföður
Júlíusar Sesars og breytti nafni
hans í embættistitil sem Napo-
leon og Rússakeisarar og fleiri
notuðu einnig.
Jafnvel þegar Ágústus var á
hátindi valda sem stjórnandi
heimsbyggðarinnar var árum
saman lítið vitað um hvað hann
aðhafðist. En varla er ástæða
að ætla að keisarinn hafi ekki
verið til þá þótt vitnisburði
vanti. Ágústus fylgdist náið
með riki sínu. Ekki er líklegt að
hann hafi heyrt um Jesú frá
Nazaret. Sennilegra væri að
Pílatus hafi sent Tíberíusi
stjúpsyni og arftaka hans
skýrslu um endalok Krists á
krossi. Ekki vegna þess að
krossfestingar hafi sætt tíð-
indum í Rómaveldi heldur
vegna þess að keisurunum í
Róm var í mun að frétta af öll-
um uppreisnartilburðum í
heimsveldinu.
Varla hefur nokkur einn mað-
ur haft jafn varanleg áhrif á
þróun Evrópu og hluta verald-
arinnar utan hennar og Ágúst-
us. Richard Holland er ekki í
vafa um að Ágústus sé sá keis-
aranna í Róm sem lagði mest til
þróunar vestrænnar menning-
ar. Það stjórnmálakerfi sem
hann skapaði „hafi haldið
stærstum hluta Evrópu saman í
fjórar aldir eftir dauða hans“.
Hann bætir við að Evrópusam-
bandið, sem spratt af Rómar-
sáttmálanum, fylgi aðferða-
fræði sem ekki hefði verið
framandi fyrir Ágústus, því
ESB hafi með hléum á sífelldum
vexti þess látið sem það væri
einungis samband fullvalda
ríkja á sama tíma og það fylgdi
fast fram stefnu um að færa sí-
fellt meira vald frá þeim til sín.
Og hinum megin Atlantshafs-
ins er eina ríki heims sem
stenst, að mati Holland, ein-
hvern samanburð við heims-
veldi Ágústusar, hvað varðar
hlutfallslegt vald. Og það ræði
málefni sem snúast um stríð og
frið í eigin útgfáfu af senati á
sinni eigin Capitol-hæð í Wash-
ington. Hollande segir Ágústus
mann sinnar tíðar en ekki okk-
ar: Hann var sannarlega ekki
Guð. En hann uppfyllir sannar-
lega öll skilyrði guðföður í báð-
um merkingum orðsins. Hann
braust til valda með glæp-
samlegum aðferðum í fylking-
arbrjósti hreyfingar sem hagaði
sér eins og ríki í ríkinu. Þeir
sem sviku hann guldu fyrir með
lífi sínu. Friðurinn, sem við
hann var kenndur, hafi verið
þýðingarmeiri en blóð píslavott-
anna við sköpun skilyrða fyrir
boðun guðspjallanna og vöxt
hinnar kristnu kirkju. (Róm-
verska heimsveldið hefði aldrei
orðið kristið í einni svipan nema
alvaldur keisari, Konstantín,
hefði haft afl til að knýja það í
gegn. Það vald fékk hann í arf
frá Ágústusi.)
Ágústus og leyndarþrungið
fjölskyldubundið valdakerfi
Rómarveldis beygði allt undir
sig með hervaldi og spilltum að-
ferðum, leggjandi fyrir senatið
„tilboð sem það gat ekki hafn-
að“. Ágústus birtist Rómverjum
í mörgum gervum og með ólíka
áru. Þar fór Sesar, Ágústus,
Keisarinn, Sá sem fremstur fór
fyrir, Divi Filius (guðssonur,
sem var mikið notað í tilviki
Ágústusar) eða hinn látlausi
Gajus Octavius. Og allir þessir
voru í einum: Guðföður Evrópu,
þeim sama sem sendi á aðventu
boð um að nú skyldi skrásetja
alla heimsbyggðina. Valdhafi
heims vissi ekki að þá yrði
sannur guðssonur skráður til
sögunnar. Eins gott, því honum
hefði ekki líkað það.
Gleðileg jól
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
Börnin hlakka meira til
jólanna en allir aðrir. Blikið
í augum þeirra vitnar um
eftirvæntingu og biðin eftir
því að hátíðin gangi í garð
einkennist af óþreyju. Des-
ember er víða lengi að líða.
Sennilega væri þessi bið
óbærileg ef ekki væru alls-
konar skemmtanir á að-
ventunni, söngur, dans,
gjafir og heimsóknir gjaf-
mildra jólasveina ofan af
fjöllum. Allt er þetta
skemmtilegt uppbrot á til-
verunni nú í svartasta
skammdeginu, sem nú er
reyndar ögn farið að stytt-
ast. Inntak gleðinnar er
samt fæðing barnsins á
Betlehemsvöllum – falleg
saga sem bergmálar í svo mörgu í daglegu lífi okkar.
Að undanförnu hafa jólaskemmtanir verið haldnar víða og gleðin þar hefur
verið ósvikin. Útsendarar Morgunblaðsins hafa víða verið á ferðinni til þess
að fanga stemninguna sem best er gert með góðum myndum. sbs@mbl.is
Í Hádegismóum var hátíð og þangað mætti jólasveinn sem sagði sögur úr heimkynnum sínum í Esjunni sem krökkunum þótt
Morgunblaðið/Eggert
Stúlkurnar í Rofaborg bókstaflega iðuðu af kæti og einstakri lífsgleði.
Spenningurinn sem ríkti á leikskólanum
Rofaborg í Árbænum leyndi sér ekki.
Börnin bíða jóla
með eftirvæntingu
Í loftinu á leikskólanum. Leikarar kunna ýms-
ar listir sem forvitnir krakkar sýna athygli.
Morgunblaðið/Eggert
Horft á stjörnuna í
Árbæjarsafni, en þar
hefur verið dagskrá
alla aðventuna.