Kvennalistinn - 01.01.1987, Síða 2

ÚTGEFANDI:
Samtök um Kvennalista
á Vesturlandi
Ábyrgö:
Birna G. Konráösdóttir
Sigríður Baldursdóttir
Sigríður Pétursdóttir
Snjólaug Guðmundsdóttir
Svava S. Guðmundsdóttir
Þóra K. Magnúsdóttir
Setning og prentun:
Prentborg, Borgarnesi
Hugleiðingar
um byggðamál
Vandamál dreifbýlis eru
sífellt að aukast og mörg
Evrópulönd eru að fást
við sama vandann. Ev-
rópuráðið hefur helgað
árin 1987 og 1988 baráttu
fyrir landsbyggðinni.
Umræða um byggðamál er
ekki ný og ekki séríslenskt
fyrirbrigði. Vandamál dreyf-
býlis eru sífellt að aukast og
mörg Evrópulönd eru að fást
við sama vandann.
Evrópuráðið hefur helgað
árin 1987 og 1988 baráttu fyrir
landsbyggðinni. Á öllum
Norðurlöndunum fer nú fram
lífleg umræða um byggðamál.
Konur hafa töluvert látið til sín
taka í þessum umræðum.
Haldnar hafa verið ráðstefnur
þar sem konur hafa rætt
byggðamálin út frá sínum
íorsendum, skipst á hugmynd-
um og reynslu.
Undirrituð átti þess kost að
sitja eina slíka ráðstefnu í
Svíþjóð s.l. haust. Þar voru
samankomnar konur frá öllum
Norðurlöndunum. Þær lýstu
ýmsum verkefnum sem þær
höfðu verið að vinna að í
sínum byggðarlögum. Mörg
þessara verkefna byggðu á
menntun og reynslu kvenna í
gömlum og þjóðlegum vinnu-
brögðum. Önnur miðuðu að
því að kenna konum nýjar
atvinnugreinar. Við fengum
lýsingar á ótal fyrirtækjum
sem stofnuð hefðu verið af
konum úti á landsbyggðinni til
að skapa sér atvinnu og
lífsskilyrði. Einnig var sagt frá
samtökum fólks um að bjarga
heimabyggð sinni frá því að
leggjast í eyði. Öll þessi dæmi
sýna að margt er hægt að gera
ef samstaða næst og frum-
kvæðið kemur frá þeim sem í
vandanum stendur.
Ein þjóð býr í landinu.
Þegar rætt er um byggðamál
Sigrún Jóhannesdóttir.
Konur! Notum vel síðara
baráttuárið og sínum
kosti landsbyggðarinnar.
Eyðum ókostunum.
á íslandi þá er verið að ræða
hagsmuni þjóðarinnar allrar.
Ekki bara veraldlega hags-
muni heldur einnig andlega.
Við verðum að líta á ísland allt
sem þjóðarlíkamann þar sem
hvert byggðarlag varðveitir
hluta af þjóðarsálinni. Um leið
og byggðarlag fer i eyði deyr
hluti af þjóðarsálinni. Við
getum litið á höfuðborgina
sem hjarta þjóðarlíkamans og
við vitum hvernig fer fyrir því
hjarta þar sem æðar líkamans
hafa stíflast eða eyðilagst, það
stækkar og bilar síðan með
sorglegum afleiðingum.
Náttúrulögmál eða pólitík?
Ég reikna ekki með að
nokkrum íslendingi þyki það í
alvöru eftirsóknarvert að allir
landsmenn búi á höfuðborgar-
svæðinu. Þó sýnist vera
ákveðin þróun í þá átt.
Mannfjöldatölur sýna okkur
að ár frá ári fækkar fólki í
byggðarlögum út um landið
en fjöglar að sama skapi á
höfðuborgarsvæðinu. Ef svo
heldur fram sem horfir er útlit
fyrir að íslenska þjóðin safnist
að lokum mestöll saman á
suðvesturhorninu og hveráþá
að næra þjóðarlíkamann og
viðhalda fjölbreytni þjóðar-
sálarinnar. Þessi þróun erekki
náttúrulögmál heldur manna-
setningar, með öðrum orðum
pólitík.
Við á landsbyggðinni höfum
í mörgum málum afsalað
okkur yfirráðum til stjórn-
kerfisins syðra. Þar er svo
málum oft stjórnað með litlum
skilningi á mismunandi að-
stæðum landsbyggðarinnar.
Afleiðingin er sú að oft eru
mikilvægar ákvarðanir sem
varða byggðarlögin teknar af
mönnum sem eru víðs fjarri og
oft lítið inni í málefnum
viðkomandi byggðarlags.
Þessari þróun þarf að snúa
við. Við verðum að hafa meiri
áhrif á eigin málefni og fá
þannig aukna sjálfsvirðingu
Við þurfum að nota vel þetta
síðara baráttuár landsbyggð-
arinnar og sýna fram á kosti
hennar, sem eru fjölmargir og
við verðum aðstarfa þannig að
við eyðum ókostunum sem
einnig eru fjölmargir.
Hlutverk kvenna í lands-
byggðaþróun.
í baráttu þeirri sem ég
minntist á í upphafi greinar-
innar þurfa konur að ætla sér
stórt hlutverk.
í þjóðfélagskönnunum sem
gerðar hafa verið kemur í Ijós
að hlutverk kvenna á lands-
byggðinni er mun greinilegra
en í borgum. Þær eru þar mun
færri en karlmenn og víða eru
þær einar ábyrgar fyrir heimili
og öllu sem því tilheyrir og
vinna líka að einhveri undir-
stöðuatvinnugrein. Þetta á
aðallega við þarsem menn eru
langdvölum að heiman vegna
starfa sinna. Ef þessar konur
gefast upp og fara þá er
undirstaðan brostin. Enginn
vill lifa til lengdar í kven-
mannslausu samfélagi. Því
verður í byggðastefnu að taka
meira mið af viðhorfum
kvenna en gert hefur verið
hingað til og þær verða sjálfar
að vera virkar og mótandi. í
byggðastefnu til þessa hefur
lítið borið á þeirra viðhorfi. Oft
hefur stefnan mótast af
nokkurs konar „villta vesturs”
ástandi þar sem karlmenn
einir ríkja og móta samfélagið
að sínum háttum og þörfum.
Ráðstefna Kvennalistans um
byggðamál.
Líf nútímakvenna hefur
breyst ótrúlega mikið á
skömmum tíma. Það er liðin
tíð að þær eyði mestum hluta
starfsævi sinnar í barnaupp-
eldi og erfið hei m i I isstörf.
Færri börn og nútíma tækni
veldur því. Margar konur leita
sér því lífsfyllingar og lífs-
viðurværis utan heimilis. Þetta
verður að hafa í huga þegar
talað er um atvinnuuppbygg-
ingu.
Á landsfundi Kvennalistans
s.l. haust var samþykkt að
halda á árinu 1988 ráðstefnu
um landsbyggðamál. Þar
viljum við safna saman sem
flestum konum til að ræða
þessi mál viðra hugmyndir
sínar og verkefni. Konur á
Vesturlandi hafa tekið að sér
að halda þessa ráðstefnu. Ef
vel tekst til gæti þetta orðið
hvatinn til aukinnar virkni og
frumkvæðis kvenna í sínum
byggðarlögum. Ég vil hvetja
konur á Vesturlandi til að í-
huga þessi mál og láta sjá sig á
þessari ráðstefnu til að gefa og
þiggja hugmyndir og kraft til
stuðnings landsbyggðinni og
þar með þjóðinni allri.
Gleðilegt landsbyggðarár.
SJ
Tökum að okkur alla almenna
skrifstofuþjónustu.
Rekstrarráðgjöf, fasteignasölu
framtalsaðstoð og margt fl.
VlÐSKIPTAÞJÓNUSTAN sf.
Nnr.: 9192-4285 S 98-61490 Vallholti 14 Pósthólf 68 355 Ólafsvik