Norðurslóð - 27.01.1982, Blaðsíða 1

6. árgangur__________Miðvikudag 27. janúar 1982___________1. tölublað
Refirnir koma frá Grenivík. Karl Sævaldsson, Þorsteinn Aðalsteinsson forstjóri, Eggert Þorsteinsson og tveir
menn úr Höfðahverfi.
NÝ BÚGREIN - 3500 REFIR?
Hvernig var tíðin?
Vonda árið 1981
Blaðið hafði tal af Þorsteini
Aðalsteinssyni loðdýrabónda
og spurði um ganga mála á
Böggustöðum.
Þið eruð að J'ara af stað með
nýja búgrein, ekki satt?
Jú rétt er það, við tókum á
dögunum í notkun nýja refa-
skálann, sem er 2300 fermetr-
ar að stærð. Hann á að geta
rúmað 3-400 tæfur og það, sem
þeim fylgir af öðrum dýrum þ.e.
ca. 100 steggir og svo hvolparn-
ir. Ef allt gengur vel þá má gera
sér vonir um að þarna verði til
húsa hluta úr árinu svo sem
3500 refir. (Þetta er meiri fjöldi
en talið er að nemi öllum villta,
íslenska refastofninum.)
En hve mörg dýr eru núþegar
komin í búið?
Þaðeru 140tæfurog45stegg-
ir, allt ungdýr frá í vor sem leið.
Það er því ekki hægt að búast
við jafnmörgum hvolpum eins
og væri, ef tæfurnar væru eldri.
5 hvolpar á tæfu mætti teljast
dágott.
Hvernig er markaðurinn?
Hann er ágætur núna. Núna í
desembersölunum (í London)
var blárefaskinnið á ca 670
krónur. Nú með 12% gengis-
fellingunni væri það ca. 750
krónur. Útlitið er bjart.
En minkabúið?
Það gengur nú svona upp og
niður, heilsufarið í stofninum er
aldrei nógu gott. Skinnaverð er
hinsvegar ágætt. Við eigum
framleiðslu síðasta árs óselda,
en hún verður seld núna næstu
dagana og þá í Danmörku. Ætli
skinnverðið sé ekki a.m.k. kr.
300 núna.
Ertu bjartsýnn a framtíðina?
Hvað heldurðu, maður, það
þýðir ekkert að vera með
einhverja bölvaða svartsýni.
Þess skal getið í lokin, að
Ytra-Garðshornsmenn eiga 4
læður í geymslu á Böggustöð-
um, og eiga þær og það, sem út
af þeim kemur í vor, að verða
vísir að nýju refabúi.
Jæja, hvernig varsvo tíðin á því
herrans ári 1981? Grábölvuð,
þakka þér fyrir, mundu víst
flestir svara, illviðrasamur vet-
ur, hart vor, óþurrkasamt sum-
ar spretta og heyskapur tveim-
ur til þremur vikum seinna en í
meðalári, haustið lagðist
snemma að og vetur gekk í garð
í septemberlok og frysti nálægt
helming kartöfluuppskeru Ey-
firðinga í jörðu.
Ef menn vilja renna veður-
fræðilegum rökum undir þessar
fullyrðingar þá leiða úrkomu-
mælingarnar á Tjörn í ljós að
árið var mesta úrkomuár þar
síðan mælingar hófust fyrir 12
árum. Úrkoman mældist 581,7
mm sem er nærri helmingi meiri
en árið á undan en það var
reyndar þurrviðrasamasta ár
mælingatímabilsins. Þau liggja
sem sagt hlið við hlið þurrasta
og blautasta árið. Þetta eru
öfgafullir tímar. Meðal úrkoma
tímabilsins 1970-1981 er 482
mm sVo að úrkoman 1981 er 100
mm eða 20% umfram meðallag.
Árið 1975 gengur næst þessu ári
hvað úrkomu snertir en þá
mældist hún 580 mm. Eins og
fram kemur á línuritinu yfir
ársúrkomu undanfarinna I2ára
þá sker árið 1981 sig glögglega
frá næstu árunum á undan þ.e.
árabilinu 1976-1980 en þetta
tímabil má teljast úrkomu-
snautt. Hins vegar sver árið sig
mjög í ætt við fyrri hluta
áttunda áratugarins hvað úr-
komu varðar.
Á síðasta ári mældust 183
úrkomudagar en meðaltals-
fjöldi úrkomudaga síðastliðin
12 ár er 165. Árið er ekki metár
hvað varðar úrkomudaga því
árið 1972 voru þeir 193.
TAFLA
Mán. Úrkomum. Úrkomud.
Jan. 88,4 mm 21. dagur
Feb. 29,5 mm 15 dagar
Mars 73,8 mm 20 dagar
Apr. 24,5 mm 7 dagar
Maí 13,3 mm 6 dagar
Jún. 17,0 mm 8 dagar
Júl. 33,3 mm 15 dagar
Ág. 56,5 mm 16 dagar
Sept. 86,6 mm 18 dagar
Okt. 66,5 mm 19 dagar
Nóv. 32,6 mm 20 dagar
Des. 59,6 mm 18 dagar
Alls 581.7 mm 183 dagar
Þótt vorið væri fremur hart
var allur snjór horfinn úr byggð
þann 15. maí. Þann 6. sept.
snjóaði og varð alhvítt en sjó-
inn tók uppsamdægurs. 29. sept
gránaði jörð og þann þrítugasta
má segja að vetur hafi gengið í
garð með norðan hríðarfjúki,
því snjó tók ekki upp eftir það.
Kýr voru almennt teknar inn 29.
sept. og sláturlömb voru víða
tekin á hús og höfð á gjöf í viku
eða hálfan mánuð fyrir slátrun
en það er mjög óvenjulegt.
Til fjalla var vetrarsnjórinn
ekki horfinn að fullu fyrr en í
endaðan júní. I júlí og ágúst
gránaði af og til í efstu hjúka
eins og alvanalegt er en eftir 6.
sept má segja að snjór haldist
stöðugur í fjöllum.
Fáft er svo með öllu illt ....
Til marks um það hve illa
voraði og snjóa tók seint upp er,
að svanirnir á Tjarnartjörn
komu upp ungum sínum. Þetta
kann að þykja mótsagnakennt
en svo er þó ekki. Yfir svönun-
um á Tjarnartjörn hvílir sú
Frainhald á bls. 3.
Utgerðarfélag Dalvíkinga hf.
Kynning
Upphaf Dalvíkurbæjar, saga
hans og þróun er nátengd sjávar-
útvegi. Útgerðarfélag Dalvík-
inga hf. er nú stærsta útgerðar-
félagið hér. Áhrif þess á atvinnu-
líf staðaríns eru mikil, bæði bein
og óbein.
Skip útgerðarfélagsins hafa
að mestu staðið undir hráefnis-
öflun fyrir frystihúsið, á síðasta
ári yfír 95%, þar sem bátarnir
eru nú flestir með eigin fiskverk-
un.
Fastráðnir á skipin og í landi
eru nú 40 menn. Á launaskrá
Hraðfrystihúss Kaupfélags Ey-
fírðinga á Dalvík voru árið 1981
110 menn, þar af 20 menn
búsettir á Hjalteyri en þangað
hefur skreiðarfískurinn verið
fluttur og verkaður þar síðast-
liðið ár. Taldi Aðalsteinn Gott-
skálksson, frystihússtjóri, þetta
báðum byggðarlögum til hags-
bóta, þar sem hér skorti það
vinnuafl, sem fyrir hendi væri á
Hjalteyri og aðstæður fyrir
hjalla væru betri þar.
Auk þessa skapast auðvitað
mikil vinna í kringum togarana
hjá ýmsum þjónustufyrirtækj-
um á staðnum.
Af þessu má sjá að það er ekki
út í hött að í þetta sinn hefur
Norðurslóð leitað til Björgvins
Jónssonar, framkvæmdastjóra
og beðið hann að fræða lesend-
ur sína ögn um Útgerðarfélag
Dalvíkinga hf.
Mér skilst að saga Útgerðar-
félagsins sé ekki mjög gömul.
Hvenœr var það stofnað og hver
voru tildrög að stofnun þess?
Það var stofnað formelga í
mars 1959. Upphaflega voru
það við Sigfús Þorleifsson og
einstaklingar úr fjölskyldum
okkar sem hugðumst stofna
hlutafélag, en báðar fjölskyld-
urnar höfðu um langan tíma
stundað útgerð og fiskvinnslu,
stóðu þar á gömlum merg. Við
höfðum í huga að kaupa 250
tonna skip frá Austur-Þýska-
landi. Við fengum tilskilin leyfí
og gerðum samning um smíði
skipsins. En gengi krónunnar
okkar hefur lengi verið fallvalt.
Á meðan á smíðinni stóð
hækkaði verð skipsins ótrúlega
mikið vegna gengisbreytinga
eða úr 3 milljónum gömlum í 8
milljónir króna.
Voruð þið þá svo vel fjáðir að
þið gœtuð staðið undir þessari
geysilegu hœkkun?
Nei, það vorum við ekki. En
um þetta leyti var hér talsvert
atvinnuleysi, og bráð nauðsyn
að fá meira hráefni á land. Þótt
við treystum okkur ekki lengur
til að standa einir að kaupunum,
gáfumst við ekki upp og lyktir
urðu þær að í hlutafélagið
bættust Dalvíkurhreppur og
Kaupfélag Eyfírðinga. Og ekki
nóg með það heldur var brátt
ákveðið að kaupa annað skip af
sömu gerð. - Björgvin EA 311
kom í árslok 1958 og Björgúlfur
EA 312 vorið 1960.
Ég man að þessi skip voru
kölluð „tappatogarar" og voru
afskaplega falleg og rennileg.
Hvernig reyndust þau?
Sannleikurinn var sá að ýms-
um tæknibúnaði var ábótavant
frá Þjóðverjanna hálfu, en þegar
á heiidina er litið reyndust þetta
okkur góð skip bæði á síldveið-
um og jDorskveiðum. Nú, af-
koma Utgerðarfélagsins var
þolanleg þótt skipin væiu fyrst
og fremst gerð út með atvinnu
og hagsmuni byggðarlagsins í
huga. Eitt árið þrengdi reyndar
það mikið að hag félagsins að
skipin voru bæði send á vertíð
en það hafði í för með sér
atvinnuleysi hér heima og kom
auðvitað illa niður á frystihús-
inu og ýmsum þjónustufyrir-
tækjum.
Hvað áttuð þið þessi skip
iengi?
Þau voru bæði seld árið 1973,
en þá þurftum við að fjármagna
kaup á togara sem var í smíðum
í Noregi. Sigfús Þorleifsson og
hans Qölskylda höfðu þá fyrir
nokkrum árum, ég held árið
1966, selt Dalvíkurhrepp og
Kaupfélagi Eyfirðinga sinn
hluta í félaginu. Skuttogarinn
Björgvin EA 311 kom hingað í
janúar 1974.
Hvað olli því að þið selduð tvö
skip fyrir eitt?
Það gerðist margt á sama
tíma. Síldin var horfin. Ný veiði-
tæki var að ryðja sér til rúms.
Skipin okkar voru að eldast og
þurftu endurbóta við til að
standa sig við nýjar aðstæður.
Skuttogarar höfðu komið fram
á sjónarsviðið og lofuðu góðu,
en við gátum í bili ekki fjár-
magnað nema eitt skip. Það
kom svu auðvitað fljótlega í ljós
að eitt skip var ekki hagkvæmt
fyrir atvinnuna í landinu. Það
mynduðust alltaf eyður. Það er
þessvegna tilltölulega fljótt farið
að hugsa um kaup á öðrum
skuttogara. Ýmis ljón urðu þó á
veginum. Við fengum ekki leyfi
til að kaupa, erlendis frá á
þessum tíma. Á endanum varð
þó úr að í samráði við Slipp-
stöðina á Akureyri fengum við
að kaupa skipsskrokk frá
Flekkefjord í Noregi (Þar var
Björgvin smíðaður) með því
skilyrði að Slippstöðin annaðist
innréttingar, niðursetningu
tækjabúnaðar o.fl. - gerði hann
sem sagt siglingahæfan. Slipp-
stöðin hf. á Akureyri afhenti
okkur svo Björgúlf EA 312 í
apríl 1977. Skuttogararnir hafa
reynst okkur vel. Að vísu vildi
svo óheppilega til að á síðast-
liðnu ári urðu þeir fyrir meiri-
háttar töfum vegna bilana,
Björgvin í rúma 3 mánuði, þar
sem skipta þurfti um vélina í
honum, og Björgúlfur í 3 vikur.
Hvað með framtíð útgerðar á
íslandi?
í örfáum orðum sagt: Með
aukningu skipastólsins eins og
verið hefur að undanfömu og
ofnýtingu fiskistofna lýst mér
ekkiá hana.
Heildaraflatölur togara ÚD í
tonnum 5 ár, 1977-1981:
Björgvin Björgólfur
77 2.850 2.228
78 2.847 3.377
79 3.085 3.030
80 3.660 3.889
81 2.567 3.630
15.009 16.154
Sv. Bj.
3 '7302