Norðurslóð - 17.12.1985, Síða 7

Gunnar Stefánsson:
í minningn gamallar vináttu
Að vísu er ég ekki kominn á
endurminningaaldurinn. Samt
kom það skemmtilega við mig
og vakti margar gamlar minn-
ingar þegar Jóhann Antonsson
hringdi til mín í vor og sagði frá
fyrirhuguðum fundi 25 ára
fermingarbarna á Dalvík. Við
vorum fjórtán sem gengum fyrir
gafl, eins og kallað var, í gömlu
Upsakirkju á hvítasunnudag, 5.
júni 1960. Einn er horfinn úr
þeim hópi, Þorleifur Árnason.
Einn hafði ekki tök á að koma
til endurfunda, Valur Sigurjóns-
son. Tólf vorum við sem hitt-
umst á Dalvík 1. júní og var
gleði ríkjandi eins og sjá mátti á
mynd í júníblaði Norðurslóðar.
Með okkur á myndinni var
Jóhann Daníelsson kennari og
sagt í texta að hann væri
„fenginn að láni“. Ástæðu
þeirrar lántöku er að finna á
| bekkjarmyndinni sem hér fylgir
og tekin var af fimmta bekk
Barnaskóla Dalvíkur veturinn
1957-58. Jóhann var bekkjar-
kennari okkar þá. Þetta var
fyrsti vetur hans við skólann.
Hann bar með sér nýjan anda og
hafði á sér heimsmannslegt fas.
Jóhann lét okkur gera ýmislegt
annað en námsbækur sögðu til
um, flytja ræður og botna vísur
og ræddi um ýsam hluti. Þessi
vetur hjá Jóhanni var mér |
minnisstæður og gaman var að '
hitta hann í vor í fullu fjöri eins
og allir sjá.
Fermingarvorið okkar var
bygging Dalvíkurkirkju á loka-
stigi. Nokkuð var um það rætt
að hraða frágangi svo að
athöfnin gæti farið fram þar. Af
því varð ekki og kirkjan vígð í
september. Eftir á held ég að
okkur þyki ekkert síðrá að hafa
Fimmti bekkur Barnaskóla Dalvíkur 1957-58. Fremsta röðf.v.: Ingigerður
Snorradóttir, Þórunn Þorgilsdóttir, Margrét Arngrímsdóttir, Jóhann
D.aníelsson kennari, Sesselja Antonsdóttir, Snjólaug Aðalsteinsdóttir.
Miðröð: Gunnar Stefánsson, Sigtryggur Jóhannsson, Jóhann Antonsson,
Valur Harðarson, Gunnar Jónsson. Aftasta röð: Hallgrímur Kristinsson,
Valur Sigurjónsson, Karl Kristinsson, Þorleifur Árnason, Kristján Már
Karlsson, Baldur Friðleifsson. - Hallgrímur fermdist ekki með þessum hóp.
Kristján Már lést sumarið 1958.
verið síðasti hópurinn í gömlu
kirkjunni sem nú er að mestu
horfin. Eftir stendur aðeins
kórinn þar sem við sátum
forðum, og klukknaport fyrir
framan svo að unnt sé að
hringja þá til moldar sem
legstað hljóta í Upsagarði.
Það var faguxt veður á hinu
gamla höfuðbóli þegar við
gengum í halarófu úr Upsabæ
inn um sáluhliðið og út í
kirkjuna sem auðvitað rúmaði
ekki allan söfnuðinn. Athöfnin
sjálf er mér að vísu ekki sérlega
rik í minni. Ýmislegt úr ferm-
ingarundirbúningnum man ég
vel og mér þótti gaman í tímun-
um hjá séra Stefáni. Einu sinni
sagði hann okkur talsvert af
Marteini Lúther og hefur þessi
mikli siðbótarfrömuður ekki
verið mér hugstæðari í annan
tíma. Og trúarjátninguna lærði
ég nokkuð auðveldlega og kann
því vel nú þótt um skeið væri
kristindómurinn nokkur þyrnir
í augum manns eins og gengur.
Annars var það ekki fermingin
sjálf sem við töluðum mest um í
vor, heldur samveran í skólan-
um. Við sátum saman allan
barnaskólann og tvo til þrjá
bekki í unglingaskóla. Auðvitað
leið manni misjafnlega á þessum
árum. En þegar ég hugsa til
baka sé ég að það samfélag sem
við ólumst upp í var gott.
Kennaraliðið í okkar tíð var
samvalið og staðurinn ekki
stærri en svo að allir þekktust. I
hugann kemur skemmtilegt
félagslíf og ýmiss konar brall. í
jólablaðinu í fyrra rifjaði Jóhann
Antonsson upp áramótabrenn-
urnar og stórfenglegust var sú
sem við efndum til á Stórhól þar
Tólf fermingarbörn frá 1960, saman komin 1. júní 1985 ásamt gömlum
bekkjarkennara: Fremri röð: Ingigerður Snorradóttir, Þórunn Þorgils-
dóttir, Margrét Arngrímsdóttir, Jóhann Daníelsson kennari, Sesselja
Antonsdóttir, Snjólaug Aðalsteinsdóttir. Aftari röð: Karl Kristinsson,
Gunnar Stefánsson, Sigtryggur Jóhannsson, Jóhann Antonsson, Valur
Harðarson, Gunnar Jónsson, Baldur Friðleifsson. - Af fermingarbörnun-
um eru þrettán álífi, Þorleifur lést 1974. Valur Sigurjónsson var fjarverandi.
sem snurpubátarnir loguðu sem
glaðast. Nú þætti líklega ekki
forsvaranlegt að kveikja bál á
Stórhól, svo langt hefur byggðin
teygt sig uppeftir en þá var þetta
langt fyrir ofan bæinn.
Af gömlu bekkjarfélögunum
er sá sem þetta skrifar hinn eini
sem hefur raskað byggðajafn-
vægi í landinu suðvesturhorninu
í vil. Breytingar Dalvíkurbæjar
síðustu áratugi miklast mérætíð
þegar ég k’em á gamlar slóðir.
En auðvitað stendur ekkert í
stað og sjálfur breytist maður
með tímanum eftir því sem hin
svokallaða reynsla hleðst á
herðar manns. Samt upplifði ég
það í vor í hópi gamalla bekkjar-
féJaga að undir niðri erum við
furðu lík því sem við vorum
forðum daga. Gamli bekkjar-
andinn vaknaði af dvala og ég
minntist orða Jóns Helgasonar:
Þótt aldursmörkin ofri sér
og ytra breytist hamur,
er mest um vert ef ennþá er
hinn innri maður samur.
Það er kannski ekki við hæfi
að fertugt fólk sem á að vera á
kafi í rekstri þjóðfélagsins stundi
það mikið að líta um öxl. Nógur
tími til þess síðar. Samt er það
svo að þær slóðir þar sem
maður uppgötvaði heiminn
standa alltaf fyrir sjónum manns
í sérstakri birtu. Sá sem ólst upþ
við sjávarlykt og töðuilm jöfnum
höndum ber þetta með sér upp
frá því. Og hann gleymir ekki
gömlum bernskufélögum. Þeim
skulu sendar kveðjur í þessu
jólablaði Norðurslóðar í minn-
ingu liðinna daga heima á
Dalvík.
Soffia á Hofí framhald
ið fór beint í útgerðina hjá
Snorra og var étið á skipunum.
Á vetrum fór Pabbi venjulega
gangandi á sýslunefndarfundi til
Akureyrar. Þegar hann kom aftur
hafði hann venjulega með eitt-
hvað skemmtilegt til okkar
krakkanna frá Snorra. Ég man
hvað eftirvæntingin var mikil
þegar hann kom heim, þegar við
heyrðum marra í snjónum úti.
Oft kom líka eitthvað gott frá
Snorra í tómu smjörkvartilun-
úm sem hann sendi okkur aftur.
og gaf t.d. Svarfaðardalshreppi
tvær jarðir og skyldi arður af
þeim renna til styrktar svarf-
dælskum iðnnemum. En fyrir-
tæki þeirra feðga varð gjald-
þrota og hrundi þegar verðfall
varð á síld upp úr fyrra stríði.
Þá voru líka önnur vöruskipti
frá Hofsbúinu. Þó að pabbi
sækti ekki sjóinn var alltaf
fiskmeti heima, Það kom gegn-
um vöruskipti við fólk á Dalvík,
aðallega í skiptum fyrir eldivið
Piparkerlingar
nauðsynlegar
Ég lét nú þetta nægja í þjóð-
háttafræðum og varð persónu-
legur. Ég spurði hvort hún hefði
aldrei verið við karlmann kennd.
„Nei, aldrei,“ sagði Soffía.
„Ég held það hefði orðið hverj-
um manni erfitt að hafa mig
fyrir konu. Það var ekki leggj-
andi á nokkurn mann.“ Hún
sagði þetta með glotti, en svc
bætti hún við: „Ég hef alltafsagt
að það þurfi eina piparkerlingu í
hverja fjölskyldu.“
Ég, spyrjandinn, tók þessu
eðlilega sem góðu spaugi en ég
hló stutt og alvarlegri hugsun
laust niður í mig. Ef að var gáð
bjó undir þessum orðum sögu-
legur og þjóðfélagslegur veru-
leiki. Framundir þennan dag,
fyrir daga opinberrar öldrunar-
þjónustu hefur velferð gamla
fólksins verið komin undir
ræktarsemi fjölskyldna þeirra,
einkum kvennanna. Líklega er
það mörg konan sem tekið hefur
þessa skyldu sérlega alvarlega
og látið þess vegna vera að
stofna eigin íjölskyldu. Ég spurði
Soffíu hvort henni hefði fundist
hún vera ómissandi heima. Hún
svaraði:
„Ég held þau hefðu ósköp illa
mátt missa mig.“
Til Akureyrar
„Ég óf mikið af jafa fyrir
verslanir á meðan ég var á Hofi
til að hafa upp dálítinn pening.
Og svo kom ég upp svolitlum
bústofni eftir að Lalli fór að
stækka.“ Hún átti þó litlar
eignir þegar hún flutti til Akur-
eyrar. En hún átti bæði iðjusemi
og sparsemi. Hún fór strax í það
að kaupa íbúð, á lánum og
víxlum. Hún borgaði hana
niður með vinnulaunum, vann
lengst af hjá Útgerðarfélaginu,
og á hana nú skuldlausa.
Mörgum sveitamanni gengur
illa að aðlagast bæjarlífinu þó
yngri sé. „Eg bara tók því,“
sagði hún, þegar ég spurði um
umskiptin. Hún varákveðin íað
einangrast ekki. Hún var 1
trúnaðarráði verkalýðsfélagsins
og formaður ferðadeildar þess.
Hún talar af miklum hita um
þjóðmál og kjaramál. Hún
hatar öll bónuskerfi. Hugsunin
er skörp, hún rekur ættir á
undrahraða fram og aftur.
Líkaminn er líka í býsna góðu
lagi el ekki væri ólukkans lær-
brotið. Hugurinn þráir útiveru
úti í náttúrunni. „Éf mér hlotn-
ast annað líf vil ég helst fá að
vera úti í góðu veðri,“ sagði
Soffía. En hún ætlar alls ekki að
hætta að njóta þessa lífs. Þegar
ég fór frá henni, eftir miðnætti,
þrammaði hún einbeitt með
hjálp hækjunnar um stofugólfíð,
staðráðin í að mýkja og þjálfa
aftur upp mjaðmarliðinn.
Heimilisfólkið á Hofi laust eftir 1930 Guðrún Stefánsdóttir, Soffía, Arn-
fríður, Jón, Þórarinn Þorleifsson, Gísli og Ingibjörg. Börnin: Freygerður,
Pálmi og Gísli.
Snorri var skipasmiður að og kartöflur. Þannig gekk það
iðn. Hann var stóreignamaður án þess að peningar kæmu til.“

Viö óskum landsmönnum gleðilegra jóla,
árs og friðar og þökkum samstarfið
á árinu sem er að líða.
BRunnBóTnreuiG isLnnDs
K'líftrygging
GáGNKV€MT TKVXjQNGAFEL'VG
NORÐURSLÓÐ - 7