Norðurslóð - 17.12.1985, Qupperneq 13

Þórðarsonar
var með eindæmum slæm.
Hvergi hlöðubora. Húsin sitt í
hverju túnhorni og allt eins
óþægilegt og það gat verið. Það
þurfti að flytja mikið hey heim.
Bæði var stórt hey í Trjónu-
bakkanum og hálft gamalt hey
úti á Sökkubakka.
Þetta haust var annars einstak-
lega gott og ég var að grafa
skurði fram á vetur og þurfti
ekkert að skipta mér af fénu.
Vorið 29 var líka afbragðsgott.
Svo gott að þegar égfórað beita
ánum á útmánuðum þá hættu
þær alveg að éta heyið. Það var
líka svo óskaplega vont t.d. úr
Trjónubakkanum ekkert nema
sina. En til að bæta heyið hafði
ég 5 föt af sjálfrunnu þorskalýsi,
og það þótti mér nú ekki sérlega
skemmtilegt.
Þennan vetur, sem ég var á
Völlum, hafði ég fimleika-
námskeið á Þinghúsinu á Grund.
Ég held þetta séu einu beinu
notin, sem ég hef haft af íþrótta-
náminu, en margháttuð önnur
not hef ég haft af Danmerkur-
dvölinni alveg ómetanleg.
Ég fór stundum með prestin-
um þegar hann messaði á
Urðum sem sérstakur fylgdar-
maður. Ég man að þegar við
vorum komnir út í Urðaengi
áleiðis heim þá sagði hann einu
sinni: „Jæja, hvernig líkaði þér
ræðan?“ „Ræðan var ágæt,“
sagði ég „en þú hefði átt að
hætta þarna,“ sem ég tiltók, en
prestunum hætti til að verða
nokkuð langorðir á þeim árum.
Prestur tók þessu vel og sagði að
þetta væri líklega alveg rétt hjá
mér.
Ég man eftir að við fórum á
skemmtun fram í Dæli þennan
vetur. Og það var skemmtileg
skemmtun. Rögnvaldur stjórn-
aði þessari skemmtun og söng
mikið. En hann byrjaði svo hátt
að enginn gat fylgt honum eftir.
En hann söng það alveg út. Það
var Frjálst er í Fjallasal. Svo
voru nú oft böll á Grund. Þau
voru líka skemmtileg, það var
svo margt ungt fólk í sveitinni
þá.
Um vorið þegar ég var á
Völlum, 1929, þá var Sund-
skálinn vígður á sumardaginn
fyrsta. Þá var Ingi í Skeggsstöð-
um með einhvern þjóðdansa-
flokk, 12 pör. Og ég álpaðist inn
í þennan flokk og hafði að
dömu frænku mína Elínu Árna-
dóttur á Þverá. Mér fannst ég
vera óskaplegur klaufi, verri en
Sveinn Dúfa því ég fór alltaf
aftur á bak þegar ég átti að fara
áfram og allt eftir því.
Ég fór á ball suður á Grund
þá um kvöldið með stelpunum á
Tjörn, Rikku og Snjóku, man
ég. Þetta var eiginlega síðasta
kvöldið, sem ég átti heima í
Svarfaðardal.
Á Vífílsstöðum
Einhvern tímann um veturinn
hafði Páll Zóph. þá orðinn
ráðunatur hjá Búnaðarfélaginu
hringt í mig frá Reykjavík og
spurt, hvort ég vildi koma suður
og taka að mér að verða ráðs-
maður á kúabúinu á Vífilsstöð-
um. Það var voðalega gott kaup
í boði, 1800 krónur á ári og allt
frítt.
Ég gleypti við agninu og í
byrjun maí fór ég til Akureyrar
og steig um borð í Drottninguna
og hélt til Reykjavíkur.
Við vorum 3, sem unnum við
kúabúið á Vífilsstöðum. Það
voru 66 kýr í fjósi og ákaflega
skemmtileg vinnuaðstaða, allt
raflýst og skemmtilegra en ég
hafði áður kynnst, jafnvel í
Danmörku.
Til að fara nú íljótt yfir sögu
þá ætla ég að segja frá því að
þarna kynntist ég ungri stúlku,
sem vann þarna á hælinu, á
straustofunni, hún sá um þvott-
inn, þær voru 3 saman. Stúlkan
hét Sigríður Guðmundsdóttir,
ættuð úr Bolungarvík fædd
1903. Þetta æxlaðist nú þannig
að þegar þetta ár var á enda þá
vorum við Sigríður harðtrú-
lofuð. Svo þegar ráðsmaður
Vífilsstaðahælis kom til mín og
vildi ráða mig áfram við kúa-
búið, þá sagði ég að það gæti ég
ekki, því nú þyrfti ég að fara að
koma mér upp heimili og finna
mér frambúðarstarf.
Til KEA
Nú ætla ég að segja frá svolítið
skrýtinni uppákomu. Um vetur-
fengið atvinnu við að uppvarta
á Alþingishátíðinni á Þingvöll-
um þá um vorið og hafði ansi
gott upp.
En áður en ég færi norður
brugðum við okkur austur á
Þingvöll og þar drógum við
Sigríður upp hringana 10. maí í
gróðrarstöðinni. Það vargóður
dagur.
Sunnudaginn 18. maí kl. 7 að
morgni fór ég með Jónasi í
vinnuna til að afgreiða mjólk í
flöskum upp á bíla, sem fluttu
mjólk í öll hús í bænum. Það var
sérstök átöppunarvél. Jónas
stjórnaði vélinni en ég setti
pappalokin á flöskurnar og
raðaði þeim í kassana. Svo
komu bílstjórarnir tveir og tóku
kassana og létu á bílana. Þá var
Venni hlaupastrákur með öðr-
um bílnum og Garðar Ólafsson
bílstjórinn.
Jónas fór á Alþingishátíðina
og þar á Þingvöllum opinberaði
hann trúlofun sína 28. júní og
konuefnið hét eins og unnusta
Björn og Sigríður á miðjum aldri.
húsinu Oddagata 5, sem þá var
til sölu. Við fluttum þangað 1.
október 1931 og höfum búiðhér
síðan.
22. nóvember 1930 var haldinn
stofnfundur Starfsmannafélags
KEA niðri á skrifstofu í Kaup-
félaginu. Þegar fundurinn stendur
sem hæst kemur sendiboði og
segir mér, að ég eigi að koma
heim strax, og hafa með mér
ljósmóður. Ég brá að sjálfsögðu
við, kom við hjá Jórunni
Bjarnadóttur ljósmóður og við
fórum úteftir (í Brekkugötu 30).
Ég var víst rétt nýlega farinn
af fundinum, þegar aftur kom
sendiboði með nákvæmlega
sömu skilaboð, en að þessu
sinni til vinar míns Kristins
Þorsteinssonar.
Svo þegar við Jórunn erum
rétt komin heim, þá kemur þar
Kristinn og spyr mig með mikilli
hógværð, hvort ég geti ekki
verið svo góður að eftirláta sér
Tuttugu og fímmára nemendur heima á Hólum 1. júlí 1950. Fremsta röð f.v.: Einar Gíslason, Kjarnholtum
Biskupstúngum, Tómas Jónsson Blönduósi, Þorleifur Bergsson Hofsá, Jósep Stefánsson Hvammi Hjaltadal,
Guðmundur Magnússon Magnússkógum Dalas. Miðröð f.v.: Jóhann Kristmundson Goðdal Strandas., Halldór
Halldórsson Torfastöðum Vopnaf., Lárus Sigurðsson Brekkukoti Húnav., Jakob Einarsson Dúki Sæmundarhlíð.
Aftasta röð f.v.: Þorsteinn Jónsson Eyvindarstöðum Blöndudal, Björn Þórðarson Tjörn Svarfd., Daníel Guðjóns-
son Hreiðarsstöðum Svd., Gísli Kristjánsson Brautarhóli Svd., Kristján Árnason Skagafírði.
inn 1929 hringdi Jónas Kristjáns-
son í mig og spurði hvort ég vildi
ekki koma norður næsta vor og
gerast bústjóri á kúabúi, sem
þeir Vilhjálmur Þór ætluðu að
koma upp á jörð í Eyjafirði á
vegum KÉA, til þess að fá meiri
mjólk i Samlagið. Þetta var
Ytri-Hóll á Kaupangssveit. Ég
tók þessu líklega og hann biður
mig að fara nú strax að útvega
einar 20 kýr í þetta fyrirhugaða
bú. Segir að ég þekki alla í
Svarfaðardal, þar séu sjálfsagt
til kýr en enginn markaður fyrir
mjólk. Þetta gerði ég og hafði
samband við einhverja heima og
fékk loforð fyrir mörgum kúm.
En þetta varð aldrei að veru-
leika. Þegar til kom vildu
ættmenn eigandans ekki að
hann seldi eða leigði svo þar
strandaði það.
Ég sagði Jónasi að þetta væri
nú allt í lagi, en nú vantaði mig
samt atvinnu, því nú ætlaði ég
bráðum að fara að gifta mig og
stofna heimili. Jónas segir að ég
geti fengið atvinnu h\á sér, ég
skuli bara koma næsta vor'.
Svo í maí um vorið 1930 fór
ég á skipi til Akureyrar, en
Sigríður varð eftir. Hún hafði
mín, Sigríður Guðmundsdóttir.
Skrýtin tilviljun?
Snemma í ágúst kom Sigríður
norður og fékk inni hjá Jóni
bróður mínum og Margréti, en
ég var í fæði hjá þeim Sesselju
og Ingibjörgu Eldjárn í Brekku-
götu 9, en hafði herbergi uppi á
Brekku.
16. ágúst ókum við upp á
Eyrarlandsveg til sr. Rafnars.
Þar vorum við gefin saman í
heilagt hjónaband. Þá fluttum
við 1 tvö súðarherbergi í Brekku-
götu 5, til Geirs Þormars. Og
þar fórum við að búa og
Sigríður eldaði matinn á olíuvél
undir súð, sem var svo lág að
hún þurfti oftast að vera á
hnjánum framan við vélina. En
um haustið fengum við svo
tveggja herbergja íbúð í Brekku-
götu 30 hjá Jónasi Þór. Þetta
gegnumgekk Jónas Kristjáns-
son allt saman fyrir okkur og
var okkur afskaplega hjálplegur,
en við bæði vorum gjörsamlega
ókunnug öllu og öllum hér í
bænum þá.
Undir eigin þaki
Við vorum þarna í eitt ár, en
festum þá kaup á efri hæðinni í
ljósmóðurina, því hann þurfi
nauðsynlega á henni að halda.
Ég sagði að því verði kona
mín og ljósmóðirin að ráða.
Niðurstaðan varð sú, að Jórunn
sagði að þetta gæti skeð á hverju
augnabliki og hún þyrði alls
ekki að fara og benti Kristni á
lækni, því önnur ljósmóðir var
ekki til. Með það fór Kristinn.
Og þessa nótt, aðfaranótt 23.
nóv. 1930, bættust 2 nýjar
dömur í hóp Akureyringa, sem
fyrir vóru. Og báðar hlutu þær
Guðrúnarnafnið í skírninni.
1932 fæddist okkur önnur
dóttir, Erla, hér á þessum stað,
og 1936 fæddist þriðja dóttirin,
Birna, einnig hér í þessu húsi.
(Birna andaðist 15. júní 1985.
Ritstj.) Þá var ekki komið í
tísku, að konur færu upp á
Sjúkrahús til að fæða.
Fleiri störf hjá KEA
í Mjólkursamlaginu vann ég í 7
mánuði, sumarið og haustið
1930. Síðan vann ég 6 ár í
Smjörlíkisgerðinni. Þar voru á
þeim tíma danskir menn, sem
stjórnuðu því fyrirtæki. Næst
varð sú breyting á að ég flutti
mig yfir í Sápuverksmiðjuna
Sjöfn og tók þar við heildsölu-
afgreiðslu á lagernum og var við
það í 13 ár.
Ég ætla að segja skrýtna sögu,
sem skeði meðan ég var í smjör-
likisgerðinni. Einn daginn upp-
götvaði ég að ég var búinn að
týna giftingarhringnum mínum.
Ég þóttist auðvitað vita að
hringurinn hefði smokrast fram
af fingrinum, þegar ég var að
taka smjörlíkið, hálft tonn í
senn, út úr mixaranum, sem við
kölluðum svo. Það var svona
helmingurinn eftir ópakkaður.
Við leituðum í því, sem eftir var,
skófum þetta niður með tré-
spöðum, en fundum ekki neitt.
Hringurinn hlaut því að hafa
farið í því sem búið var að
pakka.
Svo liðu mörg ár. Þá var ég
staddur í húsi hér í bænum og
það berst einhvernveginn í tal,
að ég hefði einu sinni tapað
hring í smjörlíkinu. Þá segir mér
maður, sem þar var í húsinu, að
hann viti, hvar hringurinn hafi
komið fram. Ég fór nú að sperra
eyrun og spyrja manninn út úr.
Hann sagðist þá hafa hitt stúlku
utan úr Hrísey, sem hafði unnið
þar í einhverju mötuneyti fyrir
löngu síðan, og hún hefði sagt
sér að það hefði komið hringur
úr smjörlíkisstykki hjá þeim
stúlkunum þarna í mötuneytinu.
Ég hafði svo samband við
konuna, sem hafði rekið þetta
mötuneyti. Og viti menn, hún
kannaðist við þetta og sagðist
geyma hringinn og ég mætti
koma og sækja hann, og það
gerði ég við fyrsta tækifæri.
En hann hafði þá aldeilis
breytt um lögun, var orðinn eins
og talan 8 eftir spaðana í
mixaranum. En nafnið innan í
honum, sem var ÞÍN
SIGRÍÐUR, var alveg óskemmt.
Ég kom svo hringnum í aðgerð
hjá gullsnið hér í bænum og
fékk hann fljótt aftur og þá var
hann alveg jafngóður og nýr, og
hér er hann enn á fingrinum.
Þetta var nú útúrdúr.
Ég var nú búinn að vinna við
þessi verksmiðjustörf í 20 ár og
var satt að segja orðinn svolítið
þreyttur á þeim. Ég var ekki vel
góður í fótunum til að standa
alltaf á þessum steingólfum og
bera oft mikið, kassa og þess
háttar út í bílana. Ég fann að ég
mátti ekki vera öllu lengur við
þetta, ef ég átti að geta skipt um
starf, því árin voru að færast yfir
og ég kominn dálítið á fimmtugs-
aldurinn.
Svo ég hafði tal af okkar
ágæta framkvæmdastjóra, Jakobi
Frímannssyni, frænda mínum,
við eru systrasynir, og hann tók
máli mínu mjög vel, sagðist
skyldu komu því svo fyrir að ég
gæti byrjað að vinna niðri á
skrifstofu umáramótin. Égfann
fljótt, að nú hafði ég skipt um til
hins betra, mér leið með hverj-
um deginum betur þarna á skrif-
stofunni, starfsfólkið allt saman
alveg fram úr skarandi. Arn-
grímur Bjarnason var skrif-
stofustjóri, og okkur hefur alla
tíð verið afskaplega vel til vina
frá því við fyrst kynntumst og
fram á þennan dag.
Þarna var ég hjá Kaupfélag-
inu allar götur fram undir 1980,
í tæp 50 ár. Þá*lét ég af störfum
vegna aldurs. Vann þó nokkur
Framh. á bls. 19
NORÐURSLÓÐ - 13