Norðurslóð - 15.12.1989, Blaðsíða 10

10 - NORÐURSLÓÐ
Snerra í Jarðbruarlandi
••
Orlög og sögubrot
í túninu fyrir ofan Jarðbrú skammt neðan við tætturnar af
jarðbrúargerði, áður Tómasargerði, er dálítill, snotur birki-
lundur. Hann er það eina sem enn minnir á sumarhúsið
Snerru, sem þarna stóð til skamms tíma. Hver einn bær á
sína sögu. Ritstj.
Til Snorra bónda að Snerru
I dagsins stríði og önnum er ótal margt sem gleymist
og iðulega fennir í þá slóð sem fyrrum var.
En minningin um Snerru og Sncrruhjónin geymist
og Snerrufarar muna lengi viðtökurnar þar.
Því Snerrubóndi á töframátt er gerir hreysi að höllu
og hvað mun þá um Snerru, sem byggðarprýði er.
Og þessi hvítagaldur hans breytir einu og öllu
til yndis ferðamanni, sem þar að garði ber.
Þú reistir bústað prúðan í faðmi fríðrar sveitar
í fjallaskjóli hlýju með viðhorf móti sól.
Við hjarta bernskustöðva, er hvíldar þar þú leitar
þér hver einn dagur ylji, sem fögur bernskujól.
Þetta ljóð er skrifað í gestabókina í Snerru, sem nefnd
var Snerru Edda til gamans, fagran haustdag árið 1943.
Undir það stendur SNARFARI, en hann var Magnús
Pétursson góðvinur föður míns og lengi kennari við
Barnaskóla Akureyrar í skólastjóratíð hans (1930-1947).
Þennan haustdag komu 20 kennarar frá skólanum í
heimsókn út í dal. Þar skrifar einnig Egill Þorláksson
kennari með sinni gullfallegu rithönd eftirfarandi:
Sönnun hér glögga gefur
gestir þess vott fá séð:
að sá, sem hjartarúm hefur
húsrúm fær öðrum léð.
Það var þröng á þingi þennan dag, sem ég man vel enda
ein í hópnum, en eins og segir í vísunni, kom það ekki að
sök og allir skemmtu sér vel.
Snerra sumariö 1943.
Fyrsta sunmr í Snerru
Foreldrar mínir keyptu húsið af Stefáni Guðnasyni lækni
og nefndu Snerru. Faðir minn skrifar í minningum
sínum, að það hafi verið vinur hans og frændi Karl Finn-
bogason, sem átti hugmynd að nafninu. Þau fluttu fyrst
út eftir til sumardvalar um miðjan júlí 1943. Daginn eftir
komuna skrifar hann í Snerru Eddu:
Dagur sólar, dýrra smfða,
drottins blessan nýrra tíða:
Ekkert útvarp, enginn sími,
endurborinn fyrri tími.
Ég kannast við þig. komdu heill með kyrrð og ró - korriró.
Degi síðar kemur gamall vinur pabba, Björn R. Árnason
og skrifar:
Góðvild mér sýnda guð æ meti.
Gæti' hann þín ætíð hvar þú fer.
Og þegar þú hnígur í hinsta feti
himinninn opnist fyrir þér.
Jón Jóhannsson, sem við nefndum ævinlega Jón gamla á
Tjörn, ritar nafn sitt, og húsbóndinn skrifar eftir honum
nokkur orð en Jón var þá 87 ára. Unga syninum á Tjörn,
Hirti Eldjárn, hefir sennilega þótt þetta heldur þung-
lamalegt og skilur eftir þessa snaggaralegu kveðju:
Kom í Snerru, kaffi drakk
kvaddi og sagði takk!
Þennan dag má líka sjá nafn Þórarins Kr. Eldjárn fóst-
bróður og vinar pabba, og mikil voru faðmlögin í hvert
sinn og þeir hittust og hafa eflaust verið líka þennan dag.
En neðst á blaðinu er nafn Ármanns Sigurðssonar.
Það varð fljótt gestkvæmt í Snerru. Fyrri eigendur,
þau Stefán læknir og kona hans Elsa Kristjánsdóttir
komu snemma, og Stefán skrifar í bókina:
Fegri man ég fífil minn
fyrr á bænum, herra.
Blessist Snorra bærinn sinn
býsna gott nafn Snerra.
Ekki vildu allir yrkja, þótt Snerrubóndi skipaði svo fyrir,
en einn og cinn skildi eftir vísukorn. Kínverskt táknletur
vekur athygli, þegar blaðað er í gestabókinni. Þar skrifar
Oddný Sen, sem kom í heimsókn með Signýju dóttur
sinni, Ólöfu Eldjárn og ungum frænda sínum, Ingva
Matthíasi Árnasyni. Það er kínverskt spakmæli þar sem
segir, að silkiormurinn vinni inni í púpu sinni og sé því í
fjötrum, en köngulóin vinni úti sín spunastörf og sé þvf
frjáls. Ólöf Eldjárn, sem átti létt með að yrkja og var í
raun ágætlega hagmælt, kastaöi fram þessari stöku:
Auðnan lýsi ykkar veg
og allra ykkar krakka.
Oddný, Signý, Ingvi og ég'
ykkur kaffið þakka.
Húsráöendur sunnan undir vegg. Húsfreyja viö garðyrkju-
störf.
Margir voru hjálplegir við ýmiss konar lagfæringar bæði
úti og inni og það var eins og pabbi ætti vini á hverjum
bæ. Oft komu piltar frá Tjörn méð kerru ef eitthvað
þurfti að flytja, og Jón Björnsson smiöur, Tjarnargarðs-
horni vann innandyra við smíðar og lagfæringar, sem
húsbóndinn nefndi tekníska aðstoð! Jón skrifar í bókina:
Að Snerru'var haldið með hamar og sög
liillur á vegginn upp settar,
hurðin var löguð svo félli í fög
þær framkvæmdir voru svo nettar.
Á sömu blaðsíðu er að finna eftirfarandi Ijóð:
Kvöldsins kyrrð og blíða
komin er yfir dalinn
hátt til fjalls og hlíða
horfa grund og balinn.
Léttur lækjarniður
læðist inn um gluggann,
þar sem þrasta kliður
þreyttum veitir huggan.
Næst þegar við systur komum í heimsókn þekktum við
strax rithönd móður okkar og bárum á hana, að hún væri
höfundur. Hún brosti góðlátlega og gekk hljóðlega úr
stofu. Þannig var Guðrún Jóhannesdóttir, sem elskaði
fögur Ijóð og las mikið. Hún var fagurkeri að eðlisfari.
Ýmsa bar að garði. Fólkið á Tjörn hefir allt ritað nöfn sín
og sumir oft, kunningjar og vinir frá ýmsum stöðum
komu í heimsókn meira að segja fólk vestan af fjörðum.
Vinir frá Dalvík komu og Stefán Hallgrímsson, sem
föður mínum þótti ákaflega vænt um eins og alla þá
bræður. Hann skrifar í Snerru Eddu:
Snorra ek kom í Snerru,
snart viðu, stoð, sperru,
andans á klif kerru
keyrð ek minni í Snerru.
Með honum í för eru þau Þuríöur Finnsdóttir, Snorri
Hallgrímsson, Baldvin Jóhannsson, Stefanía Jónsdóttir
og Rannveig Stefánsdóttir. Allt kærir vinir.
í lok ágústmánaðar var litli bærinn kvaddur og haldið
til vetrarstarfa. Með í för var yngsti sonurinn Snorri og
fyrsta barnabarnið, Haukur Hauksson.
Snorri og Guörún mcö fyrsta barnabarn sitt Hauk og yngsta
soninn, Snorra.
Næstu þrjú suniiir
Þegar skóli var úti og faðir minn gat farið frá, var aftur
haldið út í dal. Þetta voru í raun fyrstu sumarleyfi for-
eldra minna, því að öll sín manndómsár vann hann við
síldarmat á sumrum áratugum saman, en mamma var
heima með stórt hús fullt af fólki.
Anna S.
Snorradóttir:
Anna S. Snorrudóttir.
Sumarið 1944 ritar Sigurður Guðmundsson skóla-
meistari með sinni sérstæðu rithönd: „Hér var yndislegt
að koma bæði sökum hins fagra landslags, hins fríða og
friðsæla dals og skemmtilegra viðræðna, alúðar og gest-
risni. Vona, að ég eigi eftir að liggja hér uppi á hús-
ráðendum. Þakka minni ágætu námsmeyju, Önnu
Snorradóttur, veitingar og myndarskap." Með honum í
för voru kona hans Halldóra Ólafsdóttir, sonur þeirra
hjóna Guðmundur Ingvi og Þórarinn Björnsson kennari
við M.A. og síðar skólameistari, en móðir mín var stödd
í Reykjavík, og því eru mér þakkaðar veitingar.
Kristján Eldjárn kemur um miðjan júlí þá nýkominn
frá Grímsey þar sem Örn bróðir minn og hann voru á
skaki. Hann kallar pabba landnema og segist ætla að
yrkja, þegar hann komi næst. Þórarinn bóndi á Tjörn var
yndislegur vinur okkar allra og lánaði mér oft góðan
skeiðhest, sem mig minnir að héti Rauðka. í júlí 1944
skrifar hann í Snerru Eddu:
Vanti gleði veiðina
á valta lífsins kerru.
Lykkju taktu á leiðina
og labbaðu heim í Snerru.
Við systur reyndum að hnoða einhverju saman, og eftir
ævintýralegan útreiðartúr með pabba sumarið 1945 skrif-
aði ég:
I sumarleyfi að sunnan flaug
síðan út í dalinn smaug.
Átti margar yndislegar stundir
einkanlega Hrafnabjörgum undir.
Og fyrir neðan skrifar pabbi:
Þökkum líka Dellu fyrir dvölina
þótt drjúga hreppti' hún armæðu og kvölina.
Og aldrei meir skal gaddavír gera henni tjón
þótt geysi hún á fákum um vort gamla frón.
Þess má geta í framhjáhlaupi, að greinarhöfundur ber
enn ör á fæti eftir þennan sögulega reiðtúr.
Stundum var slegiö upp tjölduni
Þegar margt var um manninn í Snerru og ekki rúm fyrir
alla inni (lítið svefnloft var uppi auk stofunnar niðri) var
tjaldað við húsið og þótti mörgum sú vist ágæt, og mættu
svo glaðbeittir í morgunkaffið. Húsbóndinn lék á als
oddi, þegar hann var korninn út í litla bústaðinn og gat
kastað af sér vetrarerfiði, og mikið starf við skólann var
að baki. Hann varð stundum eins og unglingur á ný, söng
og trallaði, rakaði sig á morgnana með vaskafat úti á
grund, og þegar vinirnir komu í heimsókn átti hann til að
bjóða þeim í eina bröndótta eða hoppaði á öðrum fæti og
bauð í „hanaslag"!
„Jæja, yrkiö þiö nú stelpur," sagði hann stundum, „það
eru allir skáld í Snerru." En skáldmæltastur af systkinun-
um var Örn, og á hann nokkrar vísur í bókinni, m.a.
þessa:
Skaust með skólameistara’ út f dalinn.
skeleggur var á mér sálarhalinn
dvaldi nokkrar nætur út í Snerru,
og nærri fór með Sesselju í kerru.
Síðasta vísan í Snerru Eddu, sem faðir minn skrifaði
rúmri viku áður en veikindin dundu yfir, má gjarnan vera
hér með:
Hirt var túnsins taða,
tuttugu reipi bundin,
og í Jarðbrú flutt sem fyrr!
Hoppar hraðfleyg stundin
þó ég heimti að hún standi kyrr!
„Þannig eins og lækur líður"
líf og aldrei bíður.
I lok árs 1945 fór ég til Englands og dvaldi fram á haust
næsta ár og kom því ekki í Snerru sumarið Í946. það
varð síðasta sumar foreldra minna þar. Þann 25. júlí
veiktist móðir mín hastarlega og var flutt milli heims og
helju til Akureyrar og beint á sjúkrahús. Með þeim í
Snerru voru þá tvö sonarbörn, Haukur og Hildur börn
Elsu og Hauks.
Þetta var meira áfall fyrir föður minn og okkur öll, en
orð fá lýst. Hún andaðist þann 17. jan. 1947 úr lífhimnu-
bólgu, rösklega 61 árs að aldri.