Norðurslóð - 24.07.2008, Síða 3

Norðurslóð - 3
Héðinsfjörður
Vilhelm Anton Hattgrímsson skrifar ferðapistil.
Vilhelm Anton Hallgrímsson á
Dalvík er göngugarpur mikill og
hefur skráð í kompu sína nokkrar
af ferðum sínum. Norðurslóð hefur
áður birt frásögn hans af skíðaferó
yfir í Fjörður.
I þessari frásögn heldur hann sig
enn í eyðibyggðum við Eyjajjörð,
í Héðinsfirði. Er við hœfi að birta
frásögn hans nú þegar fjörðurinn
er kominn í vegasamband við
Siglufjörð og verður innan skamms
i alfaraleið.
r
hádegi mánudaginn 3.
ágúst 1998, lagði ég úr
höfn á Dalvík, á s.s. Nina,
og var ferðinni heitið í Héðinsfjörð.
Héðinsijörð hafði ég aldrei skoðað
almennilega, heldur aðeins hlaupið
þar yfír á hundavaði nokkrum
sinnum. En þar sem háværar raddir
voru famar að krefjast gangna þar
í gegn, var nú tækifæri að skoða
fjörðinn vel, áður en jarðýtur og
aðrarstórvirkarvinnuvélarupphefðu
sinn dans þar með tilheyrandi raski
og land breytingum
Veður þennan dag var ekki
spennandi, rigningarsuddi, og
lágskýjað þannig að engin var
fjallasýn. Ekki var heldur byr fyrir
seglskipið, dauðalogn aiveg útfyrir
Míganda, þar kulaði aðeins, bara
til að blaka seglum aðeins, en ekki
til neins gagns. Var því keyrt á vél
alla leið, utan 1-2 mílur sem gaf byr
út af Hvanndölum. I Héðinsfjörð
komum við um nón og byrjuðum á
að sigla undir kross sem settur var
í Hestfjall, á þeim stað sem flugvél
fórst um miðja öldina.
Síðan sigldum við innar í
ijörðinn og lögðumst við akkeri
fyrir utan skipbrotsmannaskýlið í
Vík, og Sigurður bryti réri með mig
i land, en kafteinn Haraldur gætti
skips á meðan. Siggi gekk með mér
upp að skýlinu og litaðist þar um,
en hélt fljótlega tii skips síns, sem
létti akkerum og sigldi burt.
Gist í Vík
Eftir að hafa litið yfir dal og
fjörð, ákvað ég að gista í skýlinu
báðar næturnar sem ég hugðist
dvelja þarna í firðinum. Eftir að
hafa komið fyrir hafurtaski gekk ég
norður fyrir húsið og út á framhlaup
eitt mikið, sem ísaldarjökull hefur
rutt fram úr Víkurdalnum, og alveg
í sjó fram. Er um 60 metra há,
snarbrött urð niður í fjöru. Þama
er víðsýnt og gott að vera, veður
var millt, en rigningarúði truflaði
aðeins, útsýnisins vegna en ekki
bleytunnar, því ég var orðinn
hundblautur hvort eð var, bara af
því að ganga þessa 100 metra frá
skýli og út að melunum, í kafgrasi.
Þama á ríplinum sat ég góða stund
og fylgdist með fuglalífinu. Að því
liðnu gekk ég heim að húsi og stikaði
síðan suður yfir Víkurdalsána og
heim að bænum Vík, sem að sögn
Stebba bróður var að hluta í eigu
Sefáns afa míns á Brimnesi, en hann
hugðist nýta útræði þama. Jörðin fór
í eyði 1951 og íbúðarhúsið komst í
eigu SVFI 1966 og var notað sem
neyðarskýli, en er nú orðið ónýtt
(þó veggir standi) og nýrra skýli
tekið við hlutverkinu. Gisti ég um
nóttina í nýja skýlinu.
Bæjaráp í Héðinsfirði
Daginn eftir axlaði ég pokann
minn með léttum kliijum og hóf
yfirferð mína og visitasíu um
fyrrum byggðir Héðinsfjarðar.
Undirlendi er lítið í dalnum,og
ekkert fremst, hlíðar em brattar
og grýttar, og er þeim sleppir taka
við mýrar, sem voru sérstaklega
blautar núna eftir miklar rigningar
undanfarið sem og þennan dag.
Slægjur hafa sjálfsagt verið ágætar
þama á mýrarflákum, en bera
hefur sennilega þurft upp í hlíðar
til þurrkunar. Suður undir enda
Héðinsfjarðarvatns að austanverðu
er bærinn Vatnsendi. íbúðarhúsið
hefur verið gert upp til sumarbúðar
og er ágætt sem slíkt. A Vatnsenda
em rústir af fjárhúsum með
uppsteyptum stöfnum, en þak og
hliðar em fallin. Eru þetta hús fyrir
100-150 fjár.
Um 2 km sunnan Vatnsenda
stendur bærinn Grundarkot. Þar er
bæjarstæði fallegt, á einum þurrasta
blettinum í öllum dalnum, áin
bugðast þar rétt framan við bæinn.
Ibúðarhúsið er að mestu hmnið, en
þó standa þrír steyptir útveggir enn
uppi. Grundarkot er hin fallegasta
jörð.
Þó nokkru framan Grundarkots
ná fjallshlíðarnar sitt hvom megin
dalssins nánast saman, einungis
örfáir metrar em á milli framhlaupa,
annars vegar úr Möðmvallaskál
í austri, og hins vegar Amárdal í
vestri. Steinsnar þar norðar standa
bæimir Möðmvellir og Amá hvor í
sinni hlíðinni. Af húsum sést ekkert
lengur, einungis vel grónar tóftir, og
erfitt að geta sér til um húsaskipan.
Þarna sneri ég við, og gekk niður
(norður) dalinn, að vestanverðu.
Þar er byggð engin sjáanleg, en
þó virðist hafa verið lambhús eða
eitthvað álíka, skammt sunnan
vatnsins. Er kemur norður að vatni
ganga hlíðarnar beint í vatnið, og
undirlendi er ekkert.
Við mitt vatnið vestanvert gekk
ég fram á unga stúlku sem var að
pissa skammt utan við tjald sem
þama stóð í lautu. Settist ég þegar
niður í hvarfi, og leyfði stúlkunni,
sem ekki hafði orðið mín vör, að
klára sitt. Enda klár dónaskapur að
vaða að hálfnöktum konum, sem
eiga einskis ills von, svona úti í
náttúrunni. Fékk ég mér bita af nesti
og beið svo góða stund, áður en ég
áræddi að heilsa upp á tjaldbúa.
Enda best að engan gmnaði að mig
hefði borið að garði meðan helgi
athafnar hennar stóð sem hæst. I
tjaldinu reyndust vera tvær stúlkur
frá Austurríki, sem höfðu gengið
Hestskarð frá Siglufirði. Þær
hugðust daginn eftir ganga fram úr
dalnum og niður Skeggjabrekkudal
til Olafsfjarðar. Spurðu þær hvað sú
leið væri lengi gengin, og giskaði
ég á 7-8 tíma. Sem reyndist rétt, því
ég hitti þær tveimur dögum síðar á
Dalvík
Undir Hestskarði var komið
bjálkahús sem ég hafði ekki séð
áður, hið fallegasta hús. Þaðan gekk
ég út að gangnamannakofa, sem
stendur á sandrifi niður við sjó,
Vik í Héðinsfirði
og var orðinn heldur óásjárlegur.
Þama niður í fjöru setti ég mig
niður, sat lengi og hugsaði, stóð
siðan upp, bretti buxur upp í nára
og óð yfir dalsána þar sem hún
fellur úr vatninu. Ekki fann ég fyrir
kulda annarsstaðar en á hnjánum
við að vaða ána enda fótabúnaður
allur, skór og legghlífar búnir að
vera sullandi blautur allan daginn.
Ain náði í hné þama, en talsverður
straumur vegna rigninga og fann
ég mér rekna grein til stuðnings.
Einungis hafði þó súldað þennan
dag en ekki rignt, og verið allhvasst
að sunnan. Arkaði ég nú sem leið lá
út hnullungafjöruna út að Vík, sótti
vatn í ána, eldaði mér kvöldmat,
og las svo ferðafélagsbók fram að
miðnætti, er ég leið útaf.
Yfir Rauðskörð
Miðvikudaginn 5. ágúst vaknaði
ég 9:30 og fór að búast til
heimferðar, eldaði pasta og át, gekk
frá mínu dóti og skýlinu, en beið
samt fram til hádegis, því ég hafði
boðið stúlkunum tveimur að vera
samferða yfir Rauðskörð. Þær töldu
leiðina of bratta, en aftóku samt
ekki alveg að þær mundu slást í för
með mér. Ekki komu þær, og gekk
ég því einn af stað frá Vík og upp
Víkurdalinn. Þegar í 100 m hæð er
komið, opnaðist dalurinn fyrir mér
með sína sléttu velli yst, en mýrlendi
og tjamir inn við dalbotninn.
Leiðin yfir Rauðskörð hefur
verið stikuð, og þótti mér það
nokkuð lýti. En samt öryggi af, og
hægðarauki. Aður en að mýrinni
kemur, er beygt til suðurs og upp
framhlaup og í þverdal. Liggur
leiðin upp úr botni þverdalsins, í
sléttri en nokkuð brattri brekku sem
ganga mátti hvort heldur á skriðu
eða snjó upp í skarð. I skarðinu
pásaði ég aðeins, þó ekkert væri
útsýnið, svo lágskýjað að ekki sá
niður í dalbotnana.
Leiðin niður Rauðskörð
Olafsfjarðarmegin er ekki
árennileg. Vel brött, og liggur um
hnullungagrjót efst, sem er laust
í sér. Sneiða þarf um 100 metra
skáhallt fram og niður í dalinn, til
að komast hjá hömrum sem liggja
beint neðan skarðsins. Séð neðan
frá, er alveg undarlegt, að nokkrum
manni hafi komið til hugar að
ganga þessa leið, hvað þá að hafa
sem aðalleiðina í Héðinsfjörð, sem
ég hygg að hafi verið.
Þegar niður úr skriðunum kom,
ofan í Ytriárdalinn tóku við sléttur,
góðar til göngu, en yfir tvær ár
að fara, og sú vatnsmeiri brúuð
til bráðabirgða. Seinni hlutinn
liggur því um Syðriárdal og er þar
góð slóð, alveg niður að Kleifúm.
Þangað kom ég eftir 3 tíma ferð frá
Vík, og var sóttur af Lilju minni.
Villi Hagg
I landi forfeðranna
Sheryl Johnson er 21 árs
hjúkrunarnemi frá Winnipeg
í Kanada sem dvalið hefur
undanfarnar þrjár vikur á Dalvík
á vegum „Snorra-verkefnisins“
sem er Kanadískt/Íslenskt
verkefni og gengur út á að veita
ungu fólki af íslensku bergi í
Kanada og Bandaríkjunum
tækifæri tii að kynnast Iandi
forfeðranna, þjóð, menningu og
tungu og sömuleiðis íslenskum
ungmennum tækifæri til að
kynnast vestur-íslendingum í
Manitoba í Kanada.
Oftar en ekki dvelj a þátttakendur
á heimilum skyldmenna sinna og
taka þátt í atvinnulíf á viðkomandi
stöðum.
Sheril dvaldi á heimili
Kristjönu S Kristinsdóttur og Jóns
Baldvinssonar á Dalvík en langa-
langamma Sheril, Björg Jónsdóttir,
var systir Önnu Jónsdóttur,
langömmu Kristjönu sem raunar
fluttist seinna líka vestur um haf.
Til frekari glöggvunar má geta
þess að Björg Jónsdóttir var gift
Sigfúsi Jónssyni (bróður Sólveigar
húsfreyju á Ytra-Hvarfi).Þau
bjuggu í Dæli en fluttu til
Vesturheims árið 1883 ásamt
bömum sínum.
Það má því segja að Sheril sé
skyld drjúgum hluta Svarfdælinga.
Sheril segist liafa Iært gríðar
mikið um land og þjóð á dvölinni á
Islandi en ásamt henni tóku þrettán
aðrir þátt í SnotTa-verkefninu að
þessu sinni.
Fyrstu tvær vikumar dvaldi
hópurinn í Reykjavík við
íslenskunám, og fræðslu um
íslenska sögu, menningu, lífshætti
og landshætti og gerðu m.a. sína
eigin ættfræðimöppu með hjálp
Islendingabókar.
Að því loknu var hver sendur
til sinnar “fóstur”fjölskyldu en
síðustu vikuna ferðast hópurinn
saman um landið. Sheril stundar
hjúkrunamám eins og áður segir
og því fékk hún vinnu á Dalbæ
þær þrjár vikur sem hún dvaldi á
Dalvík.
Hún segir dvölina hér hafa
verið mikið ævintýri. Náttúran er
æði frábrugðin flatneskjunni sem
hún er vön í Winnipeg-borg og
nágrenni og fjöllin bæði hrikaleg
og fögur. Hún fór í fjallgöngu upp
á Böggvisstaðafjall. Farið var rneð
hana til Húsavíkur í hvalaskoðun
og þá sá hún bæði Goðafosss og
Dettifoss. Einnig sigldi hún til
Grímseyjar og komst norður fyrir
heimskautsbauginn þannig að það
var hvergi slegið slöku við og hver
dagur öðrum ævintýralegri.
Kristjana, Sheiyl og Jón