Skátablaðið Faxi - 22.02.1969, Qupperneq 13

frh. af bls.ll
að, sníða, skulun við
útbúa rafsegulinn, sen
rainnzt er á í 4 lið.
Við þekkjun öll-venjulegt
segulstál. Segulstálið
byfgist á því að allar
annirnar, seu ég ninntist
á x upphafi og eru hver
un sig nokkurs konar
snásegull neð noröur—
og' suðurskaut,
eru hreyfðar. Þrar snúa
upphaflega hvor í sína
áttina, svo að enginn
noróur- eða suðurskaut
eru á. hlutuxíun. 3n ef
viðsnúun öliun ögnunun
eins, t.d. norJur til vin-
stri og suöur tii hngri,
þá fnr viðkonandi hlutur
ákveðin segulskaut,
nor ðxr og suður. Lðetns
er hægt að frankvana
þetta á sunun : .álnun
aðrir nálnar og önnur
efni ýnist neita að láta
snúa ögnunun eða rugla
þein strax aftur.
Rafsegull byggist á því
að við snúun öllun ögnun
járnsins eins, og til
þess notun við rafstraun
t.d. úr rafhlöðun, Efn-
ið, sen við þurfun, er
sþotti af sjoun vír, lökk
uðun eða. neð punnri enn-
angrun, og nagli eða
annar járnstautur og svo
eðliegga rafnlaðan.
Síðan er að vefja vír-
nun utan' un naglann. og
laggja vanningana jafnt
og fallega hiið við hlið
og stinga síðan hvorun
enda vírsins í hvorn pol
rafhlöðunnar. Styrkleiki
segulsins fer eftir gerð
virsins, styrk raf-
hlöðunnar og síðast en
ekki sxzt eðli nálnsins,
sen við nctun, jafnvel
getur svo varið eftir
snástund negi rjúfa raf-
strauninn og segulnagnið
haldist sant. Þá höfun
við búið til segulstál
eða svonefndan „fastan
segul". Á þennan hátt
getun viö einnig segul-
na nað hnífa, sksri, skr-
úfjárn, nálar o. fl.
Áttavitinn sýnir svo
hvor endi naglans er
norður og hvor suður-
skaut.
Þá skulun við taka fyrir
rafnagnsbjölluna. Helztu
hlutar hennar eru; raf-
segull, hjálnur eða, álíka
hljóngjafi, og hanar, til
að slá á hjálninn. Bjall-
an lítur svona út.
Verkun bjöllunar bygg-
ist á pví að rafsegullinn
(l) fær annan polinn
beint úr rafhlöðunni
en hinn polinn setjun
við af stað neð því aö
ýta á hnapp(4). Hann fer
gegnun hlutc hanarsins(2)
sen er úr uálnij þaðan
inn í r^fsegulinn. Þeg-
ar rc.f segullinn hefur
þannig fengið báða pola-
na, fer hann að toga x
hanarinn, sen á stíf-
ri fjöður(3) en un það
bil sen haaarinn hefur
náð að slá í hjálninn(4),
þá hefur hann hreyfat
það nikið, að. saribandið
gegnun hann inn á rafseg-
ulinn rofnar, sen þá sl
eppir hanrinun og hleypur
til baka vegna fjaörar-
innar, en við þetta
tengir haoarinn aftur
tafnagnið viö rafsegulinn
og togast aftur að honun.
Þá rofnar sanbandið aftur
eins og í fyrra sinnið og
þannig hleypur hanarinn
fran og aftur og slfjr í
hvert skipti í hjálninn.
.icf leiðingarnar þekkjun
viö öll.
Næst er talsíninn. Hann
.ct .rfar þannig, að þegar
við tölun í hljáðnenann
(a), þá nyndar hljoð
bylgjurnar frá tali okkar
þrýsting, sen jírýstir
sauan koladuftinu (b) og
leiðir rafnagnið úr raf-
hlöðunni (c), þess betur
sen þrýstingurinn er
neiri-, yfir í heyrnartol--
io(d) og þar í rafsegul-
inn (e), sen nyndar við
það hljoðbylgjur, sen
hlustandinn nenur neð
eyranu. Þess hærra eða
sterkara, er við. tölun'
í hljóönenann, þess betur
leiðir koladuftið og þess
neiri straun fsr rafseg—
ullinn og pess fastar
togar hann í plötuna, sen
aftur nyndar pess hærri
eða sterkari hljoðbylgjur.
Þannig er í stuttu náli
verkan talsínans.
Venjujegur síni hefur tvö
svonc kerfi, eins og við.
vitun, hver notandi hefur
bæði hljóðnena o£ heyr-
nartól.
Þá kenur að síðasta.
liðnun, að þekkja raf-
nagnsslys o£ ráð við þein
Þetta atriði er það véi-
ganikið og jafnfrant
svo Tiðanikiö, að þvi
verða ekki gerð noiá.
fullnægjandi skil hór en
þess í stað skuluix við.
lesa vanálega pað. sen
stendur un rafnagnssiys
í bókinni Hjálp-i við-
lögun, ninnug þess að
rafnagnið er ekki aðeins
ein af nytsönustu upp-
götvun nannsins, heldur
jafnfrant ein sú hættu-
legasta.
-12-