Víkurfréttir - 23.06.2005, Blaðsíða 18

18 VÍKURFRÉTTIR Á NETINU I www.vf.is I LESTU NÝJUSTU FRÉTTIR DAGLEGA!
ö Sendið okkur greinar og tilkynningar á: postur@vf.isKASSINNPÓST
Að al fund ur Nátt úru vernd ar sam taka Ís-lands, hald inn í Reykja vík ur aka dem í-unni 14. júní 2005 mót mæl ir áform um
Hita veitu Suð ur nesja um há spennu línu inn á
Stampa hraun á ut an verðu Reykja nesi. Skor að
er á Hita veitu Suð ur nesja að hætta við áform
sín um há spennu línu og hverfa aft ur til upp haf-
legra áforma um að leggja jarð streng um hið
við kvæma svæði á ysta hluta ness ins.
Grein ar gerð
Hita veitu Suð ur nesja hef ur ver ið sýnt mik ið traust
þar sem henni hef ur ver ið heim il að að reisa jarð-
varma virkj un á ut an verðu Reykja nesi sem er eini
stað ur inn í heim in um þar sem út hafs hrygg ur er
sýni leg ur á landi. Vernd ar gildi svæð is ins er hátt
á al þjóð leg an mæli kvarða. Svæð ið er á nátt úru-
minja skrá síð an 1981 og með ný sam þykktri nátt-
úru vernd ar á ætl un hef ur vernd ar gildi svæð is ins
ver ið und ir strik að enn frek ar.
Til þessa hef ur Hita veita Suð ur nesja reynt að taka
til lit til um hverf iss ins í hönn un, stað setn ingu og
frá gangi mann virkja. Nú virð ist hafa orð ið stefnu-
breyt ing hjá fyr ir tæk inu þar sem áform eru uppi
um að leggja há spennu línu inn á Stampa hraun
sem rann á 13. öld á ut an verðu Reykja nesi. Sam-
kvæmt fyrri áform um fyr ir tæk is ins stóð til að
flytja ork una um jarð streng á ysta hluta ness ins.
Þannig hefði sjón ræn um áhrif um ver ið hald ið
í lág marki á þeim stöð um sem eru hvað fjöl sótt-
ast ir af ferða mönn um.
Mats skýrsl an um áhrif lín unn ar sýn ir svo ekki
verð ur um villst að há spennu lína í stað kap als
mun hafa veru leg nei kvæð áhrif á lands lag og upp-
lif un ferða manna um svæð ið. Lín an mun blasa
við og skerða út sýni á helstu án inga stöð um ferða-
manna á nes inu, Stömp un um, Gunnu hver, við
Vala hnúk og Bæj ar felli.
Á síð ustu fimm, sex árum hef ég les ið vel á ann an tug skýrslna um mat á
um hverf is á hrif um. Flest ar
fyr ir Heil brigð is eft ir lit Suð ur-
nesja en einnig fyr ir sam tök in
Land vernd.
Af þeim skýrsl um sem ég hef
rýnt í til þessa er skýrsla Línu-
hönn un ar sem núna ligg ur fyr ir
sú lakasta og þarf sjálf sagt að
leita lengi til að finna ann að
eins. Skýrsl an er hlut dræg og í
henni eru dregn ar stór ar álykt-
an ir út frá hæpn um for send um.
Skýrsl an kom und ir rit uð um
veru lega á óvart þar sem mats-
skýrsl ur Hita veitu Suð ur nesja
(HS) hafa til þessa ver ið ýt ar-
leg ar og góð ar.
Sem dæmi um hæpn ar álykt an ir
í skýrsl unni eru álykt an ir sem
dregn ar voru út frá könn un á
með al hags muna að ila í ferða-
þjón ustu. Í könn un inni var
ein ung is leit að til tveggja að ila
á Suð ur nesj um og fimm að ila
í Reykja vík. Á kynning ar fundi
sem HS stóð fyr ir á dög un um
voru skýrslu höf und ar spurð ir
hvort svar end ur könn un ar inn ar
væru leið sögu menn sem hefðu
þekk ingu á svæð inu og hefðu
sjálf ir orð ið vitni að upp lif un
ferða manna þar. Í ljós kom að
svo var ekki í öll um til fell um
og virð ist al send is óvíst að all ir
svar enda hafi út á Reykja nes
kom ið og enn ólík legra að þeir
hafi all ir orð ið vitni að upp lif un
ferða mann anna þar. Þá kom
einnig fram að upp lýs ing ar sem
svar end ur höfðu fyr ir aug um
sér þeg ar könn un in var gerð
voru af skorn um skammti. Út
frá þess ari ör smáu könn un eru
dreg nar þær ályktn ir að „breyt-
ing á legu há spennu lín unn ar
muni ekki hafa nei kvæð áhrif á
rekst ur ferða þjón ustu á svæð inu
og ekki hafa um tals verð áhrif á
upp lif un ferða manna þar.“ Það
kem ur ekki á óvart að há spennu-
lína á ut an verðu Reykja nesi
muni ekki hafa nei kvæð áhrif á
rekst ur þorra þeirra að ila sem
tóku þátt í könn un inni enda
stað sett ir í Reykja vík og byggja
af komu sína á sölu ferða um
land allt. Víð tæk álykt un um
áhrif á ferða þjón ust una hér er
hins veg ar afar hæp in og álykt un
um upp lif un ferða manna er
með öllu mark laus þar sem
hluti svar enda í þessu ör litla
úr taki sinn ir ekki störf um þar
sem þeir verða vitni að upp lif un
ferða manna á Reykja nesi.
Í skýrsl unni eru tveir kost ir
kynnt ir til sög unn ar. Ann ar
er áber andi há spennu lína og
hinn er jarð streng ur sem hef ur
mun minni sjón ræn áhrif í för
með sér. Öll um fjöll un skýrsl-
unn ar um jarð streng inn er afar
hlut dræg og lit uð af fyr ir fram
ákveð inni nið ur stöðu. Þannig
er t.d. gert mik ið úr hverskyns
tækni leg um vanda mál um við
jarð strengi fyr ir 220 kV spennu.
Hafa ber í huga að um heim
all an eru lagð ir jarð streng ir með
allt að 400 kV spennu og flest
þau vanda mál sem týnd eru
til í skýrsl unni er því auð leyst.
Vissu lega þarf á hverj um stað
að leysa sér stök vanda mál sem
upp kunna að koma. Þar er HS
ekk ert að van bún aði enda stóð
til að leggja jarð streng að virkj-
un ar hús inu skv. fyrri áform um
þeirra. Þau áform hafa þeg ar
feng ið já kvæða um fjöll un í mati
á um hverf is á hrif um.
Að lok um skal þess get ið að
und ir rit að ur er ekki mót fall inn
virkj un á Reykja nesi. HS hef ur
sýnt og sann að að hún legg ur
mik inn metn að í um hverf is mál.
HS hef ur til þessa vand að sig í
hví vetna og lag að mann virki sín
að um hverf inu eins og kost ur
er. Ein ung is er ver ið að gera at-
huga semd ir við 4,5 km langa
há spennu línu á afar við kvæmu
svæði. Línu sem vel mætti koma
í veg fyr ir með því að leggja jarð-
streng að virkj un inni sbr. fyrri
áform Hita veitu Suð ur nesja.
Berg ur Sig urðs son,
heil brigð is full trúi, svæð is leið-
sögu mað ur um Reykja nes og
stjórn ar mað ur í Nátt úru vernd-
ar sam tök um Ís lands.
Ekki alls fyr ir löngu vor u Þjór s ár ver í bráðri hættu vegna
stór iðju stefnu stjórn valda.
Með virkj un ar á form um Hita-
veitu Suð ur nesja og Orku-
veitu Reykja vík ur var brýn-
ustu hætt unni þar af stýrt um
sinn.
Sá galli er þó á gjöf Njarð ar
að mik il feng legu lands lagi á
Reykja nesi er nú ógn að með
há spennu línu sem Hita veita
Suð ur nesja áform ar að byggja
á ut an verðu nes inu. Ef úr
verð ur mun há spennu lín an
setja mark sitt á lands lag ið
og blasa við á öll um helstu
án inga stöð um ferða manna á
ut an verðu Reykja nesi. Út sýni
frá Stömp un um, Gunnu hver,
Bæj ar felli og rót um Vala-
hnúks er að veði. Há spennu-
lín unni er ætl að að koma í
stað inn fyr ir áður áform að an
jarð streng að því er virð ist til
þess að spara um 150 millj-
ón ir í verk efni sem kost ar
um 10 millj arða. Vænt an-
leg ur sparn að ur er því um
1,5% sem er langt inn an allra
skekkju marka í kostn að ar á ætl-
un um fram kvæmd anna.
Jarð varma svæð ið á Reykja-
nesi er gjöf ult og lík ur á að
orku vinnsla þar eigi eft ir
að aukast á kom andi árum.
Tal að er um að fyr ir hug að
djúp bor un ar verk efni geti
allt að tí fald að vinnslu getu
hverr ar holu. Lín an sem nú
er á teikni borð inu kann því
að verða sú fyrsta af mörg um
til þess að þvera hraun in og
spilla lands lag inu. Þannig
gæti með tím an um orð ið Hell-
is heið ar brag ur á ut an verðu
Reykja nesi ef þetta for dæmi
nær fram að ganga.
Tímara mmi stór iðj unn ar
er naum ur. Hita veit unni
er ætl að að skila orku til ál-
bræðsl unn ar á Grund ar tanga í
byrj un næsta árs. Til að spara
sér tíma ætl uðu menn í fyrstu
að reisa lín una án þess að fara
með hana í lög skylt mat á
um hverf is á hrif um. Til allr ar
ham ingju ákvarð aði Skipu lags-
stofn un fram kvæmd ina mats-
skylda og bætti þar með rétt
al menn ings til þess að segja
álit sitt á mál inu. Hita veita
Suð ur nesja kærði ákvörð un
Skipu lags stofn un ar til um-
hverf is ráð herra sem stað festi
ákvörð un stofn un ar inn ar.
Núna ligg ur mats skýrsl an fyr ir
og hún sýn ir svo ekki verð ur
um villst að um hverf is á hrif
lín unn ar eru afar nei kvæð. Í
ágúst mun Skipu lags stofn un
kveða upp úr skurð um hvort
fram kvæmd in stand ist mat á
um hverf is á hrif um. Al menn-
ing ur hef ur frest til 8. júlí til
þess að koma at huga semd um
sín um á fram færi við stofn un-
ina.
Nátt úru vernd ar sam tök Ís-
lands hvetja alla til þess að
kynna sér gögn máls ins á
www.skipu lag.is og senda
stofn un inni at huga semd ir.
Árni Finns son,
fram kvæmda stjóri Nátt úru-
vernd ar sam taka Ís lands.
HÆP IN SKÝRSLA
UM HÁ SPENNU LÍNU
Hell is heið in á Reykja nesi?
Álykt un um há spennu línu