Víkurfréttir - 15.02.2007, Blaðsíða 10

10 VÍKURFRÉTTIR Á NETINU • www.vf.is • LESTU NÝJUSTU FRÉTTIR DAGLEGA!VÍKURFRÉTTIR I 7. TÖLUBLAÐ I 28. ÁRGANGUR
Hjarta sjúk dóm ar eru
al geng ástæða þess að
gælu dýr deyji eða séu
af líf uð fyr ir ald ur fram.
Með lyfja með hömdl un
er þó hægt að lengja líf
og bæta lífs gæði hjart-
veikra dýra. Minnk að
þol og and þrengsli geta ver ið vís bend-
ing um að hjart að starfi ekki eðli lega.
Hér verð ur fjall að lít il lega um hjart að
og helstu hjarta sjúk dóma í hund um og
kött um.
Hjart að sam anstend ur af fjór um
hólf um, hægri gátt og slegli og vinstri
gátt og slegli. Súr efn iss nautt blóð kem ur
frá öll um hlut um lík am ans til hægri
gátt ar og nið ur í hægra hvolf. Það an
er blóð inu dælt í gegn um lungnasla æð-
ina til lungna þar sem það los ar sig við
koltví sýr ing og tek ur til sín súr efni. Súr-
efn is ríkt blóð kem ur svo frá lung un um
til vinstri gátt ar og sleg ils og er það an
dælt út í ósæð ina og fær ir öll um vefj um
og líf fær um súr efni.
Hjarta sjúk dóm ar í gælu dýr um eru
ann að hvort með fædd ir eða áunn ir.
Sem dæmi um með fædda hjarta sjúk-
dóma má nefna opna fósturæð, þ.e.
op á milli ósæð ar og lungnasla g æð ar
(al geng asti með fæddi hjarta gall inn í
hund um) og op á milli slegla (al geng asti
með fæddi hjarta gall inn í kött um). Það
velt ur á því hversu al var leg ur gall inn
er hvort hann upp götvast við al menna
skoð un eða hvort og hvenær sjúk dóms-
ein kenni koma fram. Dýr sem fæð ast
með al var lega hjarta galla þríf ast illa,
þyngj ast hægt og hafa
lít ið þol. Úr ræði eru fá
en í sum um til fell um
er hægt að með höndla
ein kenn in með lyfj um.
Hjarta að gerð ir á dýr um
hafa hing að til ekki
ver ið fram kvæmd ar á
Ís landi.
Áunn ir hjarta sjúk dóm ar
eru mun al geng ari en með fædd ir.
Tíðn in er afar mis jöfn eft ir hunda- og
katta teg und um. Sem dæmi um áunna
hjarta sjúk dóma má nefna hrörn un í
hjarta lok um, of þykkn un á hjarta vöðva
og hjarta vöðva slen.
Hjarta loku hrörn un er einn al geng asti
áunni hjarta sjúk dóm ur inn í hund um
og finnst hann að al lega í smá hund um
og sér í lagi hjá Cavali er King Charles
Spani el. Sjúk dóm ur inn grein ist oft ar í
rökk um en tík um. Or sök in er óþekkt
en sýnt hef ur ver ið fram á arf gengi. Um
er að ræða þykkn un og af mynd un á
hjarta lok un um á milli vinstri gátt ar og
sleg ils sem veld ur því að hluti blóðs ins
renn ur til baka úr slegli í gátt. Sjúk dóm-
ur inn er lang vinn ur og ein kenni koma
yf ir leitt ekki fram fyrr
en eft ir 6-7 ára ald ur
þó svo að auka hljóð á
hjarta geti greinst 2-3
árum fyrr. Ein kenn in
eru m.a. minnk að þol,
hósti (næt ur hósti) ,
önd un ar þyngsli vegna
lungna bjúgs og jafn vel
yf ir lið.
Of þykkn un á hjarta-
vöðva (hyper trophic cardi omyopathy)
er al geng asti hjarta sjúk dóm ur inn hjá
kött um. Um er að ræða arf geng an sjúk-
dóm sem finnst bæði í húskött um og
hrein rækt uð um kött um eins og pers um
og Maine Coon. Ein kenni eru afar
breyti leg en önd unarörð ug leik ar koma
yf ir leitt fram. Þverr andi þol er erfitt
að greina hjá kött um. Blóð tapp ar geta
mynd ast og vald ið löm un, sér stak lega á
aft ur fót um.
Hjarta vöðva slen (di lated cardi-
omyopathy) sést helst hjá stór um hunda-
teg und um eins og stóra Dana, írsk um
úlf hundi, do berm an og box er (einnig
hjá cocker spani el). Í þess um til fell um
þynn ist hjarta vöðvinn og nær ekki að
drag ast sam an að fullu og get ur því ekki
pump að blóð inu um lík amann sem
skyldi. Ein kenni koma oft ast fram þeg ar
hund ur inn er mið aldra en þau eru m.a.
önd un ar þyngsli, hósti, minnk að þol
og þyngd ar tap. Þessi sjúk dóm ur get ur
einnig vald ið skyndi dauða.
Með höndl un á hjarta sjúk dóm um felst
í flest um til fell um í að minnka lungna-
bjúg og síð an að auka starfs getu hjart-
ans. Óraun hæft er að reikna með bata
en ein kenni eru með höndl uð og lífs-
gæði dýrs ins þar með auk in. Mik il væg-
ast er þaó að taka hjarta sjúk dóma með
í reikn ing inn í rækt un ar starfi og rækta
ekki und an dýr um sem vit að er að hafi
hjarta sjúk dóm.
Hrund Hólm dýra lækn ir
- hrund holm@sim net.is
Dýra lækna stofa Suð ur nesja
- www.dyri.com
Hrund Hólm, dýralæknir
skrifar fyrir Víkurfréttir
Hjartasjúkdómar í hundum og köttum
Bor an ir Hita veitu Suð ur nesja í Trölla-
dyngju hafa ekki gef ið
þann ár ang ur sem vænst
var og hafa nú ver ið
sett ar á bið. Hita veit an
íhug ar til rauna bor an ir
í Krýsu vík á með an vís-
inda menn átta sig bet ur á
stöð unni í Trölla dyngju,
að sögn Júl í us ar Jóns-
son ar, for stjóra HS.
Bor an ir hafa leitt í ljós að
næg ur jarð hiti er til stað ar
í Trölla dyngju en kald ara
inn streymi í hol urn ar
ofar í hol un um koma
í veg fyr ir að hægt sé að
nýta þær. Meira fjár magni
verð ur því ekki eytt í frek-
ari bor an ir þar á með an
vís inda menn átta sig
nán ar á stöð unni.
Þrjú svæði í Krýsu vík
koma til greina til til raun-
bor ana og er ver ið að
skoða það hvar væn leg ast
sé að byrja, að sögn Júl í-
us ar. Þeg ar það ligg ur fyr ir
verði sótt um öll til skil in
leyfi.
Frá bor svæð inu í Trölla dyngju. Mynd: Oddgeir Karlsson
Bor an ir í Trölla dyngju
und ir vænt ing um