Dagsbrún - 01.04.1893, Blaðsíða 9

—57—
aafn hebreskra bóJcmcnnta ; samansafn bókmennta þeirrar þjóðar, sem
svo nafnfræg er orðin í trúbragðalegu tilliti. Orðið biblía virðist
benda á þetta, því að það er gríska, og þýðir bækur, en ekki bók.
t>að er nefnilega ekki ein bók, beldur margar.
Eins og liinar helgu bækur Hindúa eru samansafn binija fyrstu
bókmennta Hindúanna, og eins og Zend Avesta, eða bin helga bók
Parsanna, er samansafn hinna hoilögu rita þeirra, þannig er gamla
Testamentið samansafn hinna fyrstu trúfræðislegu rita Hebreanna, og
nýja Testamentið er þú líka samansafn af trúfræðislegum ritum hinna
yngri kynslóða Gyðinga, frá tíma Krists allt til 150 árum eptir
dauða hans.
Vér viljum þá fyrst fara nokkrum orðum um hina hebreshu
þjóð. Hebrear hafa aldrei staðið framarlega í flokki þjóðanna,
hvorki að hernaði, listum, stjórnfræði, heimspeki eða bókmenntum,
öðrum, en þessum trúfræðislegu ritum sínum; en í þeirri grein hafa
þeir auðkennt sig öðrum fremur. Og það mun ekki ofsagt, að segja
það, að meðal hinna fomu þjóða, í kringum Miðjarðarhafið, haíi þeir
staðið svo hátt, hvað trúbrögð snerti, sem Gríkkir að listum, heim-
speki og vísindum, en Eómverjar að hernaði og stjórnfræði.
Eins eg því er varið með hvern einstakan mann, þannig er
það og, er til þjóðanna og mannflokkanna kemur, að hver sú þjóð,
sem hoíir sórstaklega hæfilegleika í einaeður aðra stefuu, hún kemst
á hæstu tröppu í þessari grein, ef ástæður leifa. Gyðingar virðast
hafa haft sérstaka hæfileika í trúfræðislegu tilliti, og er eins og á~
stæðurnar hafi komið þá fram, og því er það, að í ritum þeirra
finnum vér fegurri siða&æði og háleitari guðs-trú, heldur en hjá
öðrum fornaldar þjóðum.
En allt fyrir það megum vér ekki ætla, að Gyðingar frá fyrstu
liafi staðið svo hátt í trúfræðislegu tilliti, engu fremur, en vér segð-
um, að Grikkir og Rómverjar frá upphafi haii staðið á hæðstu
tröppu stjórnfræðis og lista. Petta væri alveg öfugt, því þetta hefir
gengið ofur liægt og seint. í fyrstu hafa þeir staðið ofurlágt, en
smátt og smátt vaxið og þroskast. Rétt eins og vér getum rakið
aptur sögu Grikkja til þoss tíma, er þeir þekktu engar listir,eða vís-
indi, eða heimspeki; og sömuleiðis sögu Rómverja til þcss, er þeir
voru fámennur flokkur villtra og siðlausra manna; þannig getum vér
rakið feril Gyðinga aptur til þess tíma, er trúarhugmyndir þoirra
voru mjög svo lágar og óþroskaðar, eða, eins og þeir segja, hinir
nafnfrægu rithöfundar, þeir Dr. Kuenen, Oort, Tielo og Kalish, allt
til þess tíma, að þeir höfðu ekkert borgaralogt stjórnarfyrirkomulag,