Víkurfréttir - 07.12.2006, Qupperneq 16

16 VÍKURFRÉTTIR Á NETINU • www.vf.is • LESTU NÝJUSTU FRÉTTIR DAGLEGA!VÍKURFRÉTTIR I 49. TÖLUBLAÐ I 27. ÁRGANGUR
Njarðvík
�����������������
��������������������
����������������
����������������
���������������������������������������������
HRUND HÓLM DÝRALÆKNIR
ER NÝR PISTLAHÖFUNDUR HJÁ VÍKURFRÉTTUM
BÓLU SETN ING AR
HUNDA OG KATTA
Hund um og kött um í þétt býli hef ur fjölg að mjög und an far in
ár. Ekki eru marg ir smit sjúk dóm ar í dýr um land læg ir á Ís landi
en þó finn ast hér sjúk dóm ar sem geta vald ið nokkrum usla sé
ekki gætt að bólu setn ing um og al menn um smit vörn um. Það er
því mik il vægt fyr ir eig end ur hunda og katta að vera á varð bergi
gagn vart smit sjúk dóm um. Með því að láta bólu setja gælu dýr in
sín geta eig end ur var ið dýr in sín gegn veik ind um og auk þess
hald ið smitá lag inu í um hverf inu niðri til góða fyr ir önn ur dýr.
Ónæm is kerfi ung dýra
Spen dýr fæð ast með óþrosk að ónæm is kerfi og eru illa í stakk
búin á fyrstu vik um æv inn ar til að verj ast sýk ing um. Hafi
móð ir in ver ið bólu sett eða feng ið smit sjúk dóm, fá af kvæm in
mótefni gegn við kom andi sjúk dóm um með móð ur mjólk inni.
Mótefn in eru í brodd in um (mjólk inni sem mynd ast fyrst eft ir
fæð ingu) og því er mjög mik il vægt að hvolp ar og kett ling ar kom-
ist á spena svo fljótt sem auð ið er. Þessi mótefni verja ung dýr in
fyrst um sinn en hins veg ar hindra þau mynd un nýrra mótefna
og þess vegna hef ur bólu setn ing sem er fram kvæmd of snemma,
lít ið gildi. Mótefn in frá móð ur brotna svo smám sam an nið ur en
það er ein stak lings bund ið hvenær þau eru horf in úr blóði ung-
dýr anna. Hjá sum um hvolp um og kett ling um eru þau horf in við
6 vikna ald ur en hjá ein staka dýr um jafn vel ekki fyrr en við 18
vikna ald ur. Áður en bólu setn ing hefst eru þess vegna sum ung-
dýr al gjör lega óvar in gegn sjúk dóm um.
Bólu setn ing ar hunda
Í dag eru hund ar á Ís landi bólu sett ir gegn veiru sjúk dómi sem
nefn ist smá veiru sótt (par vo vir us). Mælt er með að hefja bólu-
setn ingu við 8 vikna ald ur og end ur bólu setja við 12 vikna ald ur.
Ef smitá lag er mik ið (t.d. á hunda bú um) er ráð lagt að hefja bólu-
setn ingu fyrr eða við 6 vikna ald ur og end ur bólu setja tvisvar
sinn um. Síð an skal bólu setja ári seinna og eft ir það með tveggja
ára milli bili til að halda ónæm inu við. Smá veiru sótt er með al
al geng ustu veiru sjúk dóma í hund um í heim in um og get ur hún
ver ið lífs hættu leg. Veir an leggst á melt ing ar fær in og al geng ustu
ein kenni eru upp köst og nið ur gang ur, gjarn an blóð ug ur og í
kjöl far ið fylg ir of þorn un. Hvolp ar og ung ir hund ar eru í mestri
hættu en full orðn ir hund ar fá yf ir leitt væg ari sjúk dóms ein kenni.
Eng in lækn ing er til við smá veiru sótt en með ferð felst í að með-
höndla ein kenn in.
Bólu setn ing ar katta
Kett ir eru bólu sett ir gegn veiru sjúk dómun um katta fári,
kattaflensu og katta kvefi. Hér á landi er í notk un svo kall að
bland að bólu efni sem inni held ur mótefna vaka gegn öll um
þess um sjúk dóm um. Mælt er með að kett ling ar séu bólu sett ir
fyrst við 8-9 vikna ald ur og end ur bólu sett ir u.þ.b. 4 vik um síð ar.
Eft ir það skal bólu setja ár lega. Veir an sem veld ur katta fári er
ná skyld veirunni sem veld ur smá veiru sótt í hund um og ein-
kenn in eru þau sömu, þ.e. upp köst, nið ur gang ur og of þorn un.
Kattaflensa og katta kvef valda augn sýk ing um og ein kenn um frá
efri önd un ar fær um eins og út ferð úr nefi. Í kjöl far ið geta bakt er-
í ur náð sér á strik og vald ið al var legri ein kenn um, sér stak lega
hjá kett ling um.
Dýra lækna stofa Suð ur nesja
Hrund Hólm dýra lækn ir
www.dyri.com
Fjöl marg ir ís lend ing ar þjást dag lega af ein-kenn um í mjó baki. Bak-
sjúk ling ar eru
einn stærsti
hóp ur þeirra
s e m s æ k j a
með ferð hjá
sjúkra þjálf-
ur um. Með-
ferð ar ár ang ur
get ur ver ið
mis mun andi
og fer það eft ir mörg um mis-
mun andi þátt um, s.s. hversu
slæmt ástand ið er orð ið, hvers
kon ar með ferð er veitt og síð-
ast en ekki síst hvort við kom-
andi fari eft ir þeim ráð um og
leið bein ing um sem sjúkra þjálf-
ar inn gef ur um bak vernd dags
dag lega. Því mið ur eru vanda-
mál sjúk linga sjald an það „auð-
veld“ að við kom andi batn ar
eft ir fyrstu 2-3 með ferð in ar.
Því fyrr sem sjúk ling ur beyg ir
sig rétt, forð ast langvar andi
kyrr setu og forð ast of mik ið
álag á bak ið því meiri lík ur
eru á bata. Stund um eru verk ir
og bak-ein kenni orð in það
slæm þeg ar við kom andi sæk ir
sjúkra þjálf un að ekk ert nema
að gerð kem ur til greina og er
þá vís að til lækn is til frek ari
úr ræða. Flest um batn ar í kjöl-
far að gerð ar en sömu ein kenni
geta gert vart við sig fljót lega
aft ur ef ekki er far ið eft ir ráð-
legg ing um.
Hug tak ið bak vernd, þ.e. rétt
lík ams beit ing, fel ur m.a. í sér
að beygja hné í stað baks þeg ar
lyfta skal þungu t.d. þung um
kassa eða smá barni og léttu, s.s.
ef miss ir far síma í gólf ið. Einnig
felst bak vernd í því að forð ast
lang ar kyrr set ur. Ein besta for-
varnaræf ing in gegn bak verkj um
er að ganga reglu lega, svo sem
30 mín útna göngutúr dag lega
(ef verk ir leyfa).
MBT inni skór
Dæmi gerð ur bak verk ur versn ar
við langvar andi kyrr setu. Ein-
kenni geta einnig ver ið leiðslu-
verk ur í gang lim og/eða kraft-
leysi. Ég er sjálf ur með eins
kon ar byrj un ar stig á brjósklosi,
en á lækna máli kall ast það
discus protrusion og er diskút-
bung un in á milli fimmta mjó-
baks lið og fyrsta spjald hyggjar-
lið (L:5 og S:1); m.ö.o neðst í
baki. Hrygg þóf inn (högg deyfir-
inn) bung ar hægra meg in milli
þess ara tveggja hryggjar liða og
þrýst ir þar ör lít ið á taug ar sem
fara í hægri gang lim.
Fyr ir nokkrum mán uð um breyt-
ist líð an mín til hins betra og
get ég núna auð veld ar en áður
stað ið klukk utím um sam an í
vinnu, nán ast án þess að finna
fyr ir óþæg ind um nið ur í fót. Ég
fékk mér svo kall aða „MBT“-
skó. Sviss neski verk fræð ing ur-
inn Karl Mull er þró aði upp runa-
lega skóna. Sól inn er mjög hár
og er upp byggð ur af sjö lög um
sem sam an mynda eins kon ar
jafn væg is bretti og því er und-
ir lag ið nokk uð óstöðugt en
flest ir sjúkra skór er hann að ir
með stöðu leika í huga. Manns-
lík am inn er skap að ur til þess
að hreyfa sig fót gang andi um á
ójöfnu og breyti legu und ir lagi
(nátt úr unni), en nú tíma mað ur-
inn er mest megn is gang andi á
hörðu og sléttu und ir lagi eða er
í mik illi kyrr setu. Þannig mynd-
ast stöðugt og eins leitt álag á
ökkla, hné, mjaðm ir og mjó bak
og þá líta álagsein kenni dags ins
ljós.
MBT sem þýð ir Masai Bar efoot
Technology, bygg ir á því hvern ig
það er fyr ir afr íku búa að ganga
úti í mold, yfir tré r æt ur og
steina en land svæð ið sem þeir
búa í heit ir einmitt Masai.
Skórn ir eru ein göngu til sölu hjá
við ur kennd um MBT-leið bein-
end um vegna þess að það er
mjög mik il vægt að nota skóna
rétt frá fyrsta degi. Há mark 30
mín út ur tvisvar sinn um á fyrsta
degi gef ur not enda hug mynd
um til finn ingu að standa og
ganga í MBT skófatn aði. Það
reyn ir furðu mik ið á að standa
á skón um, eft ir fyrstu dag ana
geta harð sperr ur mynd ast í
kálfa vöðv um, aft an verð um lær-
vöðv um, mjó baki svo eitt hvað
sé nefnt.
MBT-útiskór
Er lend ar rann sókn ir sýna
fram á að notk un á MBT-
skóm dreg ur tals vert úr álagi á
ökkla, hné, mjaðm ir og bak (í
sér mjó bak). Þannig er hægt að
draga veru lega úr ein kenn um
í þess um lið um (s.s. slit gigt)
og einnig minnka bakein kenni
tals vert. Það er ann ars veg ar
mýkt MBT-sól ans og hins veg ar
vöðva örvun in á djúpu „stöð ug-
leika“ vöðv um lík am ans sem
leið ir til vellíð un ar m.a. í baki
en al geng ástæða mjó baks verkja
er östöð ug leiki í baki t.d. vegna
mik ill ar kyrr setu.
Tug þrauta kapp in Jón Arn ar
Magn ús son hef ur not að skóna
í nokkra mán uði og mæl ir með
þeim í for varn ar skyni, en a.ö.l.
eru skórn ir ekki mik ið not að ir
hér lend is af íþrótta mönn um,
senni lega vegna kostn að ar. Er-
lend is er þeir mjög vin sæl ir í
Banda ríkj un um, Englandi,
Þýska landi og Sviss. Til gam-
ans má geta að marg ir fræg ir
Hollywood leik ar ar nota skóna,
m.a. Ang el ina Jolie.
Nán ari upp lýs ing ar um MBT-
skó á www.mbt.is og einnig hjá
Sjúkra þjálf un Suð ur nesja, Hafn-
ar götu 15, s: 421-6555, þar sem
þeir eru einnig til sölu.
Guð jón K. Trausta son,
sjúkra þjálf ari og
MBT-leið bein andi.
Brjósklos í baki - MBT skór geta hjálp að
æGuðjón K. Traustason skrifar:
öKASSINNPÓST