Land & synir - 01.07.2002, Blaðsíða 5

AÐSÓKN Á ÍSLENSKAR BÍÓMYNDIR
Anna Th. Rögnvaldsdóttir hefur tekiö saman tölur yfir aðsókn á íslenskar bíómyndir síðustu árin og birtir hér í grafískri útleggingu
ásamt vangaveltum og útskýringum. Fróðlegt yfirlit sem aldrei hefur birst áður með þessum hætti.
50.000
100.000
150.000
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Djöflaeyjan
Agnes
—Dmumadísir
Bloss Perlur & svfn
María
Stikkfrí Sporl. Dansinn
Ungfrúin Myrkrahöfðinginn
IkinJ
Mávahlátur - Gæsapc
Regína
1
-Reykjavík G
rtí
jesthouse
Fíasl *ó 101 Reykjavík íslenski draumurinn
I faðmi hafsins
Gemsar
Kvikmyndir byggðar á sannsögulegum atburðum,
skáldsögum eða öðru áður birtu efni
I Stafrænar myndir
að sem fyrst mætir augum þegar litið er á
aðsóknartölur fyrir íslenskar kvikmyndir
síðustu árin er sprengingin sem varð árið
2000 en þá rauk heildaraðsóknin upp í ríflega
170 þúsund manns. Englar alheimsins á þarna
langstærstan hlut að máli en hún sló Djöfla-
eyjuna út um sem nemur 10 þúsund manns eða
svo. Þetta ár voru tvær vinsælustu myndir síð-
ari ára einnig í sýningum, fslenski draumurinn
og 101 Reykjavík.
Það er áberandi að á síðustu árum hefur það
verið að færast í vöxt að íslenskar kvikmyndir
séu byggðar á skáldsögum eða öðru áður birtu
efni. Á fyrstu árunum eftir stofnun Kvik-
myndasjóðs var talsvert um það að kvik-
myndagerðarmenn leituðu fanga í skáldsögum
en svo snarbreyttist það af einhverjum ást-
æðum. Á árabilinu 1984-1995 voru framleiddar
29 myndir og af þeim eru einungis tvær sem eru
byggðar á öðru efni - Kristnihaldið og Ryð.
STÖKK í LÝÐRÆÐISÁTT
Eins og glöggt má sjá af meðfylgjandi grafi
hefur stafræna byltingin haldið innreið sína.
Regína er fyrsta íslenska myndin - og hingað til
sú eina - sem tekin er á hágæðavél (Sony 24p)
sem þróuð var með það fyrir augum að
fullgerðar myndirnar verði yfirfærðar á filmu til
sýninga. Aðrar stafrænar myndir síðustu miss-
era voru teknar með umtalsvert hversdagslegri
græjum.
Eins og Ari Kristinsson hefur bent á í þessu
blaði hefur ódýr stafræn tækni það í för með sér
að hægt er að ráðast í gerð kvikmynda með afar
litlum stofnkostnaði. Og nú þegar kvikmynda-
hús hafa komið sér upp myndvörpum geta
menn jafnvel komist hjá því að láta búa til
filmueintök - en bara það þýðir sparnað upp á
4-6 miljónir. Stafræna byltingin er stórfenglegt
stökk í lýðræðisátt því við liggur að nú geti hver
sem er búið til bíómynd - a.m.k. hver sá sem
hefur nægilega einbeittan vilja og getur virkjað
hóp fólks í þágu málefnisins.
Þegar litið er til þess afhroðs sem margar DV
myndir hafa goldið í miðasölunni síðustu miss-
erin læðist að sá grunur að þegar ekki eru til
peningar fyrir stofnkostnaði þá eru ekki heldur
til peningar fyrir neinu öðru - að þróa handrit,
ráða fagmenn til verka, hanna mynd- og
hljóðheim kvikmyndarinnar eða það að menn
yfirleitt geti gefið sér tíma til verksins. Sem að
öllu samanlögðu er það sem gerir kvikmyndir
að kvikmyndum. fslenskar myndir eru aðallega
í samkeppni við erlendar myndir og það virðist
nokkuð ljóst að það er nánast ógjörningur að fá
íslendinga til að koma í bíó ef fagmennska og
framleiðslugæði eru víðáttufjarri því sem gerist
og gengur í erlendum myndum.
VIÐKVÆMT MÁL; AÐSÓKNARTÖLURNAR?
Glöggir lesendur taka e.t.v. eftir því að
fyrrnefnd heildaraðsókn fyrir árið 2000 - 173
þúsund manns - stemmir ekki við meðfylgjandi
súlurit. Partur af skýringunni er sá að það liggja
ekki fyrir upplýsingar um það hvernig aðsóknin
úti á landsbyggðinni skiptist milli einstakra
mynda og því vantar yfirleitt landsbyggðartölur
í grafið. En aðalskýringin er sú að Myrkra-
höfðinginn, Ungfrúin og Ikingut voru allar í
sýningum árið 2000 en í grafinu eru þessar
myndir hinsvegar færðar inn á hin sýningarár
þeirra, 1999 eða 2001, s.s. heildaraðsóknin að
þessum myndum.
Það skal tekið fram að það var ekki fyrr en
um mitt ár 1995 sem farið var að halda kerfis-
bundið - ja, svona nokkurn veginn - utan um
aðsóknartölur fyrir einstakar íslenskar bíó-
myndir (en þó einungis leiknar kvikmyndir í
fullri lengd). Upplýsingunum fyrir þetta graf
var smalað saman úr ýmsum áttum; tölurnar
fyrir 1997, 1998, 1999 og 2000 eru að mestu
leyti fengnar frá Hagstofunni, tölurnar fyrir hin
árin hjá viðkomandi kvikmyndahúsum. í
engum tilfellum var leitað til framleiðenda eftir
upplýsingum. Kann ég þeim Kristínu Óskars-
dóttur hjá Háskólabíói, Þorvaldi Árnasyni hjá
Sambíóunum, formanni Félags kvikmynda-
húsaeigenda, og Ragnari Karlssyni hjá Hag-
stofunni hinar bestu þakkir fyrir að grafa þessar
upplýsingar upp. Af hverju það skuli þurfa að
fara út í svona atvinnuskapandi aðgerðir til að
ná í nokkrar aðsóknartölur er svo aftur annað
mál. Það er vonandi að Kvikmyndamiðstöðin
sem á að taka við af Kvikmyndasjóði n.k.
febrúar muni halda utan um svona sjálfsagðar
upplýsingar.
Höfundur er kvikmyndageríarmaður.
LAND & SYNIR 5