Morgunblaðið - 22.02.2018, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 2018FRÉTTASKÝRING
Kvarnir/Brimrás/Pallar ehf | Álfhella 9 | 221 Hafnarfjörður
Sími 564 6070 | kvarnir@kvarnir.is | www.kvarnir.is | www.pallar.is
www.kvarnir.is
1996
2016
20 ÁRA
RUSLAGÁMUR STEYPU SÍLÓ GEYMSLUBOX
Galvaniseraðir
ruslagámar
Til á lager
Auðveldar
steypuvinnu.
Til í ýmsum stærðum
Frábær lausn til að
halda öllu til haga á
byggingarsvæði.
Aukahlutir fyrir byggingakrana
Kvarna-tengi
70 kr stk m/vsk.
hlut í Arion banka þann 24. janúar.
Þá var orðinn forstjóri Kviku
Ármann Þorvaldsson, þrautreyndur
bankamaður sem reyndar hafði stýrt
vinnunni við fyrirhugað tilboð í Arion
banka sem Virðing vann að í nóv-
ember 2015.
Kvað tilboð Kaupþings á um að
sjóðirnir gætu keypt hlut í bank-
anum, að lágmarki 5% samanlagt, á
gengi sem var rétt yfir 0,8 af bók-
færðu eigin fé bankans samkvæmt
níu mánaða uppgjöri hans fyrir árið
2017. Var lögð áhersla á að svara
þyrfti tilboðinu fyrir birtingu ársupp-
gjörs bankans þann 14. febrúar. Birt-
ist þar kunnuglegt stef frá fyrra ári
þegar sölunni á 29% hlut í bankanum
var hraðað og frá henni gengið 12.
febrúar, degi fyrir birtingu ársupp-
gjörs.
Holur hljómur í viðtökunum
Sem fyrr þótti framkvæmdastjór-
um og stjórnum lífeyrissjóðanna
óheppilegt að láta stilla sér upp við
vegg þar sem tímarammi var settur
mjög þröngur. Í fjölmiðlum var hins
vegar látið að því liggja að allt stefndi
í að lífeyrissjóðir myndu kaupa allt að
10% hlut í bankanum á fyrr-
nefndum forsendum. Heim-
ildir Morgunblaðsins
hermdu hins vegar allan tím-
ann að ekki væri sú stemning
fyrir kaupum í bankanum
eins og haldið var fram.
Til þess að gera framlagt
tilboð álitlegra en ella var
ákveðið að boða til hluthafa-
fundar og leggja fram tillögu þess
efnis að stjórn Arion banka yrði
heimilt að greiða út allt að 25 millj-
arða í arð til eigenda og að þeir fjár-
festar sem kæmu að bankanum fyrir
miðjan apríl næstkomandi myndu fá
hlutdeild í herlegheitunum. Arð-
greiðslan var hins vegar háð því skil-
yrði að Kaupskil myndu selja að
minnsta kosti 2% hlut í bankanum.
Hin skilyrta arðgreiðsla var einnig
tengd annarri tillögu sem gaf bank-
anum leyfi til að kaupa allt að 10%
hlut í sjálfum sér fyrir allt að 18,8
milljarða króna. Tillagan var reyndar
þannig úr garði gerð að kaupin í eigin
bréfum og arðgreiðslan gátu aldrei
numið hærri fjárhæð en 25 millj-
örðum króna.
Þegar líða tók að tímamörkunum
varð Kviku og Kaupþingi hins vegar
ljóst að ekki næðist að tjasla saman
nægilega stórum hópi lífeyrissjóða til
að koma að bankanum og réð þar
mestu að lítil sem engin stemning var
fyrir aðkomu af hálfu stærstu lífeyr-
issjóðanna sem mesta fjárfestinga-
getu hafa. Þar á bæ höfðu menn ekki
gleymt „svikunum“ frá því í árs-
byrjun 2017.
Var þá áfram reynt að fá trygg-
ingafélög og aðra fagfjárfesta til þess
að koma að kaupunum. Þær þreif-
ingar runnu að mestu út í sandinn en
til þess að komast skammlaust frá
ferlinu varð lendingin sú að tveir
stórir hluthafar í bankanum myndu
bæta við eignarhlut sinn. Þannig
keyptu Goldman Sachs og Attestor
Capital 2,8% hlut en inn-
lendir sjóðir 2,54%. Athygli
vekur að Stefnir, sem er
sjóðastýringarfyrirtæki í
eigu Arion banka er með
0,73% hlut meðal sjóðanna.
Þannig er ljóst að tveir
þriðju hlutar þess hlutafjár
sem skiptu um hendur í við-
skiptunum gengu kaupum
og sölum milli aðila sem tengjast
Arion banka augljósum böndum.
Þegar ljóst var orðið að skilyrði fyr-
ir hinni skilyrtu arðgreiðslu voru upp-
fyllt með sölu Kaupskila á 5,3% hlut í
bankanum var tilkynnt á grundvelli
fyrrnefndrar heimildar sem stjórn
bankans fékk, að hann myndi kaupa
9,5% af eigin bréfum og að seljandinn
væri Kaupskil. Kaupverðið var ákveð-
ið 17,1 milljarður króna eða 90,087
krónur á hlut. Þar með var orðið ljóst
að stærsti eigandi Arion banka hafði á
skömmum tíma losað um 14,8% hlut í
bankanum, annars vegar með sölu til
bankans sjálfs og hins vegar hóps
fjárfesta sem að stærstum hluta eru
eigendur bankans og hluthafar í
Kaupskilum.
Kaupir ríkið út úr bankanum
En þar með var eignabreytinga-
fléttunni ekki lokið því í tengslum við
fyrrgreind viðskipti ákvað Kaupþing
að draga á ákvæði í hluthafa-
samkomulaginu við ríkissjóð frá árinu
2009 og nýta sér kauprétt að öllum
þeim hlut sem ríkið hefur haldið á frá
þeim tíma í bankanum eða 13%.
Hefur sú ráðstöfun valdið nokkru
fjaðrafoki og hefur Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson, ásamt ýmsum öðrum,
gagnrýnt harkalega að ríkissjóður
skuli „láta af hendi“ hlutinn í bank-
anum á þessum tímapunkti. Þegar
fyrrnefnt hluthafasamkomulag er
hins vegar skoðað kemur í ljós að
réttur Kaupþings til nýtingar kaup-
réttarins er til staðar. Gengur Banka-
sýsla ríkisins raunar svo langt að
segja að rétturinn sé „einhliða, ótví-
ræður og fortakslaus“.
Verðmiðinn á hlut ríkisins nemur
ríflega 23,4 milljörðum króna og er
gengið á viðskiptunum hið sama og
þegar Arion banki keypti 9,5% hlut í
bankanum fyrr í þessum mánuði.
Raunar virðist verðið í þeim við-
skiptum hafa byggst á grundvelli þess
verðmats sem lagt var til grundvallar
á nýtingu kaupréttar Kaupþings
gagnvart ríkissjóði.
Í mati Bankasýslu ríkisins á virkj-
un kaupréttarins birtast hins vegar í
fyrsta sinn hvaða forsendur liggja að
baki virðismati hlutarins. Þar kemur
fram að upphaflegt hlutafjárframlag
ríkisins til handa bankanum, 9,8 millj-
arðar, skyldi ávaxtast með sama hætti
og ríkisskuldabréfið RIKH 18 1009
hefur gert á tímabilinu auk 5% álagi
að frádregnum hlut ríkisins í arð-
greiðslum bankans á tímabilinu. Út-
reikningarnir virðast allir í sam-
ræmi við hluthafasamkomulagið frá
2009 þótt sú ákvörðun að leggja
fyrrnefndan ríkisskuldabréfaflokk
til grundvallar komi þó ekki skýrt
fram í hluthafasamkomulaginu.
Þægilegur samningur
Ýmsar getgátur hafa verið uppi
um af hverju Kaupþing ákvað nú í
febrúar að nýta kauprétt sinn að
hlut ríkisins í bankanum. Hafa þær
skýringar verið nefndar að heppi-
legra sé að kynna bankann í að-
draganda fyrirhugaðs útboðs án
þess að ríkissjóður sé með umtals-
verðan hlut í honum. Hitt er víst að
átök hafa komið upp á vettvangi
stjórnar Arion banka, milli fulltrúa
ríkisins og annarra, um hvernig
ráðstafa skuli afar verðmætum
eignum í eigu bankans. Hefur m.a.
verið greint frá því í Markaðnum
að sú deila snúi að hlutabréfum í
Valitor sem ákveðnir hluthafar
hafa viljað að verði greidd út í
formi arðs sem aftur myndi virkja
kauprétt vogunarsjóða að 21,4%
hlut í fyrirtækinu. Hefur fulltrúi
Bankasýslunnar samkvæmt heim-
ildum Markaðarins lagst eindregið
gegn því og talað fyrir opnu sölu-
ferli á fyrirtækinu.
Hvað sem líður ástæðunum að
baki kaupunum reyndust þau
þægileg fyrir Kaupþing. Á sama
tíma og félagið leysti hlut ríkisins
til sín lét það bankann, með eigin
peningum, kaupa af sér 9,5% hlut
og fékk laust fé frá kaupendum að
5,3% hlut til viðbótar. Félagið hef-
ur því lítið sem ekkert þurft að
reiða af hendi vegna þeirra.
Ríkið á enn hagsmuna að gæta
Þrátt fyrir að losnað hafi um
eignarhald ríkisins á Arion banka
með fyrrgreindum fléttum hefur
ríkissjóður enn mikilla hagsmuna
að gæta. Enn á eftir að greiða millj-
arða inn á skuldabréfið sem Kaup-
þing gaf út 2015 og enn á eftir að
koma í ljós hvaða upphæð ríkið fær
úr afkomuskiptasamningi frá sama
tíma. Tilsjónarmaður sem ríkið
kvaddi til vegna málsins og hefur
eftirlit með ferlinu fyrir þess hönd
er Steinar Þór Guðgeirsson. Hann
þekkir báða enda samningaborðs-
ins stóra betur en flestir aðrir því
hann var formaður skilanefndar
Kaupþings 2008-2012. Söguna um
þá aðkomu alla á enn eftir að skrifa
en bíður síðari tíma – síðasti kafl-
inn er reyndar óskrifaður enn.
2017 2018
31. des. 2017
Eigið fé: 225,7 ma.
Hagnaður: 14,4 ma.
12. febrúar
Stjórnir
Kaupþings
og Kaupskila
samþykkja sölu á
29% hlut í Arion
banka til fjögurra
vogunarsjóða.
Ekki tilkynnt fyrr
en 19. mars.
14. febrúar
Morgunblaðið greinir
frá því að skriður sé
kominn á söluferli Arion
banka. Bankastjóri og
fjármálastjóri funda með
fulltrúum lífeyrissjóðanna.
30. mars
Verðmat Icora
bendir til að vog-
unarsjóðirnir hafi
keypt hlutinn á
undirverði sem
nemur 7,5%.
31. ágúst
Paul Copley, for-
stjóri Kaupþings,
segir að ríkinu
hafi staðið til
boða að þjóðnýta
Arion banka 2015.
25. mars
Morgunblaðið fly-
tur frétt af því að
lífeyrissjóðirnir
séu óánægðir
með samskiptin
við Kaupþing.
13. apríl
Morgunblaðið fly-
tur frétt af því að
lífeyrissjóðirnir
krefji Kaupþing
um bætur
vegna framkomu
forsvarsmanna
félagsins í sam-
ningaviðræðum.
16. september
Bjarni Benedikts-
son biðst lausnar
fyrir ráðuneyti sitt.
Janúar
Kvika, fyrir
hönd Kaupskila,
gerir lífeyris-
sjóðum tilboð
um að kaupa að
minnsta kosti 5%
hlut í bankanum.
25. janúar
Morgunblaðið
flytur frétt af því
að lítil stemning
sé fyrir því meðal
stærstu lífeyris-
sjóða landsins að
kaupa í Arion.
12. febrúar
Morgunblaðið
flytur frétt af því
að ekkert verði af
aðkomu lífeyris-
sjóðanna að Arion
banka að sinni.
14. febrúar
Kaupskil selja 5,3%
hlut í Arion banka til
sjóðastýringarfyrirtækja
og hluthafa í Kaupskilum.
8. febrúar
Capacent
metur Arion
banka á 194
milljarða
króna.
13. febrúar
Sjóðirnir segja
að skort hafi
á gagnsæi við
söluferlið.
15. febrúar
Arion banki
kaupir 9,5% hlut
í sjálfum sér.
Kaupþing nýtir
forkaupsrétt
að 13% hlut
ríkissjóðs í Arion
banka.
Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson
Jón Gunnar
Jónsson
Steinar Þór
Guðgeirsson