Morgunblaðið - 06.04.2018, Síða 4

4 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. APRÍL 2018
Plastviðgerðir
Rafgeymar
Dælur
Varahlutir
Vörur, vélbúnaður
og þjónusta fyrir minni fiskibáta
Hlíðarenda | 602 Akureyri | 462 3700 | baldurhalldorsson.is
Skúli Halldórsson
sh@mbl.is
H
ugmyndin að Völku
fæddist árið 2003 í bíl-
skúrnum hjá systur
Helga Hjálmarssonar,
framkvæmdastjóra og
stofnanda fyrirtækisins. Helgi,
sem á fjögur börn, var þá í fæð-
ingarorlofi með tvíburana sína og
hafði í raun í nógu að snúast.
Hugmyndir hans um þróun vélar
sem gæti skorið hvítfisk með ná-
kvæmari hætti en áður hafði
þekkst, drógu hann þó út í bílskúr
þegar hann átti stundlegan frið.
Árið 2006 var farið að renna
fyrstu fiskflökunum í gegnum
vatnskurðarvélina sem með
hárnákvæmri skurðaðferð sker
fiskinn með kraftmikilli en mjórri
vatnsbunu. Þá fór boltinn að rúlla
og í dag selur fyrirtækið tækni
sína og búnað til fyrirtækja víða
um heim.
Vann einn í Völku fyrsta árið
Helgi, sem er verkfræðingur að
mennt, ræddi við 200 mílur í til-
efni af þessum tímamótum. Hafði
hann starfað hjá Marel í níu ár
árið 2003, þegar honum fannst
vera kominn tími til að söðla um.
„Þá stofnaði ég Völku og fékk
aðstöðu í bílskúrnum hjá systur
minni. Fyrsta hugmyndin var að
koma með betri lausn til að pakka
ferskum fiskafurðum. Þar fannst
mér liggja augljóst tækifæri og
fór ég fljótlega í samstarf við HB
Granda, sem gekk mjög vel og hef
ég unnið náið með útgerðinni allar
götur síðan.“
Fyrsta árið vann Helgi einn í
fyrirtækinu en svo fór starfs-
mönnum smám saman að fjölga.
„Þá gerðum við sérstaka flokk-
unargræju, Aligner kallast hún,
sem raðar fiskinum sjálfvirkt ofan
í kassana. Þá þróun unnum við
með Nýfiski og fengum í þokka-
bót styrk frá Rannís og AVS-
sjóðnum, sem hafa nýst okkur vel.
En við sáum fljótt að það var erf-
itt að byggja rekstur í kringum
bara eina græju. Ákváðum við að
fara meira út í stærri lausnir og
árið 2008 vorum við komin með
sjö starfsmenn. En þá fóru verk-
efnin hérna heima öll í bið og
ákváðum við um leið að kýla á
Noregsmarkað, þar sem við hóf-
um að selja pökkunarkerfi fyrir
heilan lax. Á árunum áður hafði
Marel verið þar í miklum upp-
kaupum og var í raun orðið eitt
um markaðinn, og vorum við því
dregin inn á þann markað af fyr-
irtækjum sem vildu sjá sam-
keppni. Það var mjög skemmti-
legur tími, en það sem reksturinn
hefur byggst mest á undanfarin ár
er vatnsskurðarvélin,“ segir Helgi.
Tvöfalt meiri afköst núna
„Við vorum fyrst í heiminum til að
gera skurðarvél sem getur skorið
beingarð úr fiskflökum, með meiri
nákvæmni en mannshöndin og á
góðum hraða. Hugmyndin að vél-
inni kviknaði árið 2006 en svo liðu
þrjú ár þangað til við fengum
styrk, árið 2009, og byrjuðum við
þá að hanna vélina fyrir skurð á
karfaflökum. Það skapaði eigin-
lega nýjan markað fyrir HB
Granda, að geta selt beinlausar
karfaafurðir, en áður hafði hann
mest verið seldur með beini. Svo
höfum við meira og minna verið að
þróa þá vél áfram, en fyrsta vélin
var tilbúin árið 2012 og var hún í
vinnslu HB Granda að skera
karfaflök allt til ársins í fyrra. Þá
þurftu HB Granda menn aukin af-
köst og við hönnuðum svokallaða
tveggja rása vél, sem getur keyrt
tvo strauma af fiskflökum á sama
tíma og er því með tvöfalt meiri
afköst. Sú vél hefur gengið mjög
vel frá því að hún var sett upp í
fyrrahaust.“
Tækifæri á nýjum mörkuðum
Fyrirtækið er í dag nær fimmtán
ára og hefur sú tækni sem vatns-
kurðarvélin byggist á aukið fram-
legð fiskframleiðenda og hjálpað
mikið til við að tryggja stöðu full-
vinnslu fiskafurða hér á landi, og
með því hámarkað þann virðis-
auka sem fiskiðnaðurinn hér á
landi skapar. Annar búnaður hef-
ur svo verið hannaður í kringum
skurðarvélina, sem Helgi segir
hjarta vinnslunnar þegar hvít-
fiskur er annars vegar.
„Við erum búin að selja á fjórða
tug slíkra véla, samkvæmt síðustu
tölum, bæði á Íslandi, í Noregi, og
á fimm nýjum mörkuðum sem
bæst hafa við á skömmum tíma,“
segir Helgi og nefnir Færeyjar,
Litháen, Pólland, Holland og
Bandaríkin. „Þar sjáum við mjög
mikil tækifæri framundan.“
Helgi segir að forsvarsmönnum
fyrirtækisins sé annt um að þakka
þeim sem hafa gert þeim kleift að
vaxa. Fyrirtækið vilji auk þess fá
að styðja við vöxt annarra ís-
lenskra fyrirtækja og koma þeim í
framvarðasveit fjórðu iðnbylting-
arinnar.
Erfitt að hafa hugmynd á blaði
„Við höfum unnið með sjávar-
útvegsfyrirtækjum hérna innan-
lands og höfum notið þess að hér
er mikið af framsæknum fyrir-
tækjum,“ segir hann. „HB Grandi,
Útgerðarfélag Akureyringa, Gjög-
ur, Nýfiskur, Kambur og Skinney
eru þau fyrirtæki sem við höfum
helst unnið með, og svo hafa rann-
sóknarsjóðirnir og Háskóli Íslands
hjálpað okkur mikið. Þetta er oft
erfitt í fyrstu, þegar þú ert bara
með hugmynd á blaði, og þá er
gott að eiga við fólk sem sýnir því
skilning og á auðvelt með að sjá
raunveruleg not fyrir hugmynd-
ina.“
Vonir eru bundnar við að í nýj-
um höfuðstöðvum Völku fari betur
um þá sextíu starfsmenn sem þar
starfa og að hægt sé að gefa enn í
tækniþróun fyrirtækisins.
„Þetta er þreföldun á stærð og
mun hafa mikil áhrif, sérstaklega í
framleiðslunni. Það var orðið ansi
þröngt um okkur þar sem við vor-
um,“ segir Helgi, en fyrirtækið
hefur að undanförnu verið til húsa
að Víkurhvarfi 8. „Þetta er veru-
legur munur.“
Hægt að stíga stór skref
Að lokum segir Helgi að Valka
finni fyrir því að fyrirtækið keppi
nú í alþjóðlegu kapphlaupi sjálf-
virknivæðingar heimsins. Huga
þurfi að ótal mörgu ef Íslendingar
ætli að halda þeirri stöðu sem þeir
hafi náð á sviði tækni í matvæla-
iðnaði.
„Það eru gífurlegar breytingar í
farvatninu. Það eru að koma sjálf-
virkir lyftarar, mikil framþróun í
tölvusjón og róbótatækni, mjög
öflug algrími í gervigreind; allt
saman skapar þetta mjög mikil
tækifæri og ljóst að hægt verður
að stíga stór skref á næstunni.“
Bílskúrinn í baksýnisspeglinum
Hátæknifyrirtækið Valka mun í dag opna nýjar og glæsilegar höfuðstöðvar fyrirtækisins við Vesturvör 29 í Kópavogi. Af því
tilefni blæs fyrirtækið til hátíðardagskrár á milli klukkan 16.30 og 18.30, þar sem rædd verða sóknarfæri Íslendinga í fjórðu
iðnbyltingunni og hvernig Íslendingar geti gert sig gildandi í því alþjóðlega tæknikapphlaupi sem nú sé hafið.
Ljósmynd/Valka
Frumkvöðull Helgi Hjálmarsson, stofnandi og framkvæmdastjóri Völku, segir nýju höfuðstöðvarnar þrefalt stærri en þær gömlu. Hann býður til hátíðardagskrár í dag.
Morgunblaðið/Þórður
Á verkstæði Völku Fyrirtækið framleiðir nú ýmis tæki og tól fyrir fiskvinnslu.
Ljósmynd/Valka
Vatnsskurðarvélin Vélin er nákvæmari en mannshöndin, segir Helgi.