Morgunblaðið - 30.08.2018, Qupperneq 16

VIÐSKIPTA
Viðskiptablað Morgunblaðsins Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100, vidsk@mbl.is. Útgefandi Árvakur hf.
Umsjón Sigurður Nordal fréttastjóri, sn@mbl.is. Auglýsingar sími 5691111, augl@mbl.is Prentun Landsprent ehf.
VIÐSKIPTI Á MBL.IS
Útsala á fargjöldum hjá WOW air
Rangir útreikningar í útboðskynningu
Sameinast flugfélögin fyrr en síðar?
Björgólfur hættur hjá Icelandair
Ekki gaman að horfa á eftir Björgólfi
Mest lesið í vikunni
INNHERJI
RÉTTARRÍKIÐ ÞÓRODDUR BJARNASON
SKOÐUN
Gylfi Zoëga, prófessor í hagfræði við
Háskóla Íslands, sem stendur í dag
og á morgun fyrir ráðstefnunni „The
2008 Global Financial Crisis in
Retrospect“, ásamt Robert Z Aliber,
frá Háskólanum í Chicago, segir í
samtali við ViðskiptaMoggann að
hugmyndin að ráðstefnunni hafi
kviknað í mars-apríl sl. Auk þess að
koma saman til ráðstefnuhaldsins
mun verða gefin út bók í byrjun
næsta árs með greinum eftir alla 28
þátttakendurna. Þeirra á meðal eru
Nóbelsverðlaunahafinn í hagfræði
frá árinu 2006, Edmund S Phelps,
David Folkerts-Landau, aðal-
hagfræðingur Deutsche Bank, Willi-
am White, sem starfaði hjá Alþjóða-
greiðslubankanum, Edwin Truman
frá Institute for International
Economics og Már Guðmundsson
seðlabankastjóri.
Gagnrýni og umræður úr sal
Fyrirkomulag ráðstefnunnar er
athyglisvert. Fræðimennirnir munu
sitja allir saman við ferkantað borð
og sérstakir boðsgestir munu svo
raða sér í kring. Boðsgestirnir eru
að sögn Gylfa, meðal annars hag-
fræðingar og fjármálasérfræðingar
úr háskólasamfélaginu, Seðlabank-
anum og Fjármálaeftirlitinu, allt
fólk sem tengist málefninu með ein-
um eða öðrum hætti.
„Hver fyrirlesari hefur átta mín-
útur til að flytja sitt erindi, og svo
mun umræðustjóri setja fram gagn-
rýni á erindin og fær til þess um 10
mínútur. Síðan verður opnað fyrir
umræður úr sal,“ segir Gylfi Zoëga.
Morgunblaðið/Ómar
Sætaframboð er takmarkað en ráðstefnan er eingöngu ætluð boðsgestum.
Nóbelshafi á
hrunráðstefnu
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
28 fræðimenn frá Banda-
ríkjunum, Íslandi og víðar,
þar af einn Nóbelsverð-
launahafi, koma saman í
dag á lokaðri ráðstefnu í
Háskólanum þar sem um-
fjöllunarefnið er alþjóðlega
efnahagshrunið fyrir áratug
og eftirmál þess.
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
Flestum er í nöp við það að fylgst sémeð manni óumbeðið, hvort sem
guðað er á glugga úti fyrir, einhver
fylgir manni eftir með kíki úr langri
fjarlægð, nú eða þá virðir mann fyrir
sér í gegnum eftirlitsmyndavél.
Reglulega koma samt upp tilvik þar
sem kallað er eftir auknu myndavéla-
eftirliti, og á það sérstaklega við þeg-
ar öryggi fólks er ógnað, en eitt slíkt
mál hefur verið áberandi í vikunni í
Garðabæ þar sem veist hefur verið að
börnum.
Annað eftirlitsmyndavélamál er ígangi um þessar mundir, en
ætlunin er að setja upp umfangsmikið
myndavélaeftirlit í sjávarútvegi. Þar
er ekki verið að huga að öryggi sjó-
manna, heldur er hugmyndin sú að
vakta meint og ætluð brot á lögum
sem gilda um veiðar, vinnslu, flutning
og meðferð afla.
Eftirlitsmyndavélakerfi sannaðisig í máli Birnu Brjánsdóttur á
sínum tíma, og reglulega erum við
minnt á slíkt kerfi úti í heimi þar sem
misindismenn eru gómaðir með hjálp
kerfisins og týndir finnast.
Myndavélaeftirlit á götum úti ermál sem erfitt er að vera alfar-
ið með eða alfarið á móti. Sjálfan lang-
ar mig að vera alfarið á móti, en þegar
sannarlega er hægt að bjarga manns-
lífum með kerfinu er erfitt að setja sig
alfarið upp á móti því. Myndavélaeft-
irlit með venjulegu fólki að störfum er
hinsvegar nokkuð sem auðveldara er
að setja sig alfarið á móti.
Mismikið
eftirlit
Nú þegar sléttur áratugur ersíðan bankakerfið á Íslandi
hvarf nánast af yfirborði jarðar í
einni svipan er ekki laust við að
hrollur hríslist um marga þessa
dagana þegar fréttir berast þess
efnis að bæði stóru flugfélögin hér á
landi glími við erfiðleika í rekstri.
Spyrja menn sig jafnvel að því
hvort við eigum von á öðru hausti
eins og 2008.
Flestir gera sér þó grein fyrir þvíað hér er ólíku saman að jafna.
Engin alþjóðleg fjármálakreppa
ríður nú yfir, eins og þá, og þrátt
fyrir mikilvægi flugfélaga liggja
þræðir þeirra ekki nærri því eins
víða og fjármálastofnana. Mögu-
leikar fyrirtækja til þess að bjarga
sér í núverandi viðskiptaumhverfi
eru allt aðrir en fyrir áratug.
Þótt rekstur banka og flugfélagasé ólíkur eru líkindin þó meiri
en ætla mætti við fyrstu sýn. Fjár-
málaþjónusta snýst fyrst og fremst
um streymi fjármagns sem rennur í
gegnum bankann frá fjármagnseig-
endum til lántaka. Þetta streymi er
lífæð starfseminnar og verði hökt á
því er voðinn vís. Það varð íslensku
bönkunum til að mynda að falli.
Með sama hætti snýst starf-semi flugfélaga að miklu
leyti um fjárstreymi, sem reyndar
rennur til flugfélagsins til kaupa á
búnaði og aðföngum. Dragi úr fjár-
streyminu, þótt ekki sé nema tíma-
bundið, getur það valdið flugfélag-
inu verulegum vandræðum við að
mæta þeim fasta kostnaði sem fé-
lagið hefur skuldbundið sig til.
Bankar eru afar viðkvæmir fyrirþví, spyrjist það út að þeir
glími við mótlæti. Það getur valdið
áhlaupi sem magnar vandann
margfalt og verður þeim jafnvel að
falli. Að sama skapi geta neikvæðar
fréttir haft afar neikvæðar afleið-
ingar fyrir flugfélag, verði það til
þess að flugfarþegar treysti ekki
lengur félaginu. Því við kaup á flug-
miðum má með nokkurri einföldun
segja að kaupandi láni félaginu
andvirði fargjaldsins fram að ferða-
degi.
Stjórnvöld virðast ákveðin í aðdraga lærdóm af fortíðinni og
undirbúa nú viðbragðsáætlun fari
allt á versta veg. En vonandi gerist
þess engin þörf og flugfélögin ná
bæði öruggri höfn áður en yfir lýk-
ur.
Vonandi ekki
á tíu ára fresti
Japanski bílaframleið-
andinn Toyota ætlar
að fjárfesta 500 millj-
ónir bandaríkjadala í
skutlmiðluninni Uber.
Toyota fjár-
festir í Uber
1
2
3
4
5
SETTU STARFSFÓLKIÐ
Í BESTA SÆTIÐ