Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.2019, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐA
Sandkorn
18. janúar 2019
Spurning vikunnar
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru
hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
Aðalnúmer: 512 7000
Auglýsingar: 512 7050
Ritstjórn: 512 7010
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiðlun ehf. Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Framkvæmdastjóri: Karl Garðarsson Aðalritstjóri og ábyrgðarmaður: Kristjón Kormákur Guðjónsson
Aðstoðarritstjóri: Einar Þór Sigurðsson Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur
Suðurlandsbraut 14
2. hæð
108 Reykjavík
FRÉTTASKOT
512 7070
ABENDING@DV.IS
Stigin langt út fyrir hefðbundna sjálfshjálp
F
östudagskvöldið 18. janúar
mun hin umtalaða Alda
Karen Hjaltalín halda
þriggja tíma „upplifun“ í
Laugardalshöll. Tissjú verður í
boði. Munið að borða vel og pissa
áður en þetta byrjar og ekki ræða
þetta við nokkurn mann á eftir.
Miðaverð, litlar 12.990 krónur.
Alda Karen hefur vakið mikla
athygli og réttmæta gagnrýni frá
fagfólki um sinn boðskap. Að
svarið við sjálfsvígum sé einfalt.
Aðeins ein setning; „ég er nóg.“
Hefur verið bent á að slíkar mön­
trur og alhæfingar geti ekki átt við
þann fjölbreytta hóp sem berst
við þunglyndi og er í sjálfsvígs­
hættu. Þetta er sérstaklega hættu­
legt í tilfelli Öldu, sem er mjög
vinsæl hjá ungu fólki og virðist
hafa mikinn sannfæringarkraft.
Hluti af áhrifamættinum er
að benda á eigin verðleika. Að
hún, aðeins 25 ára gömul, hafi
náð langt á ákveðnum sviðum og
komist í kynni við frægt fólk. Í við­
tali eftir viðtali er henni hampað
sem boðbera nýrra tíma og fyrir­
mynd æsku landsins.
Fátt er ljótara en að nýta sér
trúgirni fólks í veikri stöðu. Þegar
Alda talar til fólks í sjálfsvígs­
hættu er hún stigin langt út fyrir
hefðbundna sjálfshjálp. Hún er
að tala til fólks sem stendur mjög
höllum fæti og þarfnast sérfræði­
aðstoðar.
Til eru ótal sorgleg dæmi
um að fólki með alvarlega sjúk­
dóma hafi hafnað nauðsynlegri
sérfræðimeðferð vegna loforða
fúskara og kraftaverkalækna. Ör­
væntingarfullt fólk sem er tilbúið
að trúa hverju sem er. Fyrir fjór­
um árum greindi ungur maður
frá því að faðir hans, sem var
með lifrarkrabbamein, hefði eytt
meira en milljón krónum í gagns­
laust kraftaverkalyf. Lést hann
nokkrum mánuðum síðar.
Sumir hafa stigið fram og varið
Öldu; að þótt hún sé ekki faglærð
þá geti hennar aðferð virkað fyrir
suma. Einnig örlar á fyrirlitningu
fólks á „menntaelítunni“ fyrir að
hleypa engum öðrum að borðinu.
Að menntað fólk hafi ekki öll svör­
in. Staðreyndin er hins vegar sú að
menntað fólk hefur gengið í gegn­
um ákveðið ferli, kynnt sér hin­
ar ýmsu hliðar mála og rannsak­
að viðfangsefni sitt. Það er betur
í stakk búið til þess að fjalla um
ákveðin mál en aðrir og leiðbeina
fólki í réttar áttir.
Geta ófaglærðir þá ekkert
gert til að stemma stigu við
sjálfsvígum og koma réttum
skilaboðum áleiðis? Jú, auðvitað.
Síðastliðið haust brugðust tvær
ungar námsstúlkur við sjálfsvígs­
öldu í tiltekinni tónlistarkreðsu
með því að skipuleggja tónleika.
Þar tóku til máls sálfræðingar og
fólk frá Rauða krossinum kynnti
úrræði. Skipuleggjendur hátíðar­
innar Eistnaflugs héldu einnig
umræður um sama faraldur þar
sem sálfræðingur stýrði umræð­
um. Þetta sýnir að almenningur
getur vel tekið þátt og látið gott af
sér leiða. En það verður að vera
gert á réttan hátt, það er einfald­
lega of mikið í húfi. n
Leiðari
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is
Kolbeinn eða Rósa í
varaformanninn?
Edward Huijbens, varaformaður
VG og prófessor við Háskól­
ann á Akureyri, tilkynnti ný­
verið að hann væri að flytja til
útlanda. Hann myndi því ekki
gefa áframhaldandi kost á sér
í embættið á komandi lands­
fundi í haust. Edward var kjör­
inn árið 2017 og sigraði þá Óla
Halldórsson, sveitarstjórnar­
mann í Norðurþingi.
Rósa Björk Brynjólfsdóttir og
Andrés Ingi Jónsson hafa ekki sagt
sig úr flokknum þó að þau hafi
lýst því yfir að þau styðji ekki
stjórnina. Annað hvort þeirra,
þá helst Rósa, gæti séð hag sinn
í því að fara fram.
Á móti Rósu gæti boðið sig
fram Kolbeinn Óttarsson Proppé,
sem einn helsti varðhundur
Katrínar Jakobsdóttur og flokks­
forystunnar. Vinstri græn á
landsbyggðinni gætu einnig
gert kröfu um að einhver
úr þeirra röðum yrði vara­
formaður.
Sturluð
samsæriskenning
Jón Baldvin Hannibalsson, fyrr­
verandi ráðherra, sætir nú ásök­
unum um kynferðislega áreitni
frá ýmsum konum, þar á með­
al dóttur sinni. Óvænt hefur
hann fengið stuðning frá hægri
popúlískum öflum sem tæpast
gætu talist pólitískir samherj­
ar hans. Hefur það verið nefnt
að tímasetningin á ásökunum
sé ekki tilviljun. Jón hafi nýlega
talað gegn þriðja orkupakka
Evrópusambandsins.
Svipað var uppi á tengingum
árið 2012 þegar Nýtt líf birti
bréf Jóns til ungrar systurdóttur
eiginkonu hans, Bryndísar
Schram. Þá var framboð Jóns til
forseta í undirbúningi og hann
velti fyrir sér tímasetningunni.
Staðreyndin er sú að þolend­
ur koma fram þegar þeir eru
tilbúnir til þess, árum eða ára­
tugum eftir atburði.
Aðstæður breytast
og sömuleiðis tíðar­
andinn. Að setja
þetta í samhengi
við núverandi
vafstur geranda
er sturlun.
„Ég er nú að
fara til Tenerife í fyrramálið“
Gunnar Sigurjónsson
„Ég held að ég myndi
fara til Þýskalands“
Elín Nóadóttir
„Balí“
Ingibjörg Gestsdóttir
„Það sem mig langar mest núna
er að ferðast um sveitir Frakklands“
Sindri Þór Sigríðarson
Hvert myndir þú ferðast ef þú gætir farið hvert sem er?
Þ
að var æsingur af tvenns konar toga
í samfélaginu í vikunni. Fyrst var um
að ræða ummæli skúrks í þættinum
Ófærð, sem sýndur var á RÚV á
sunnudagskvöldið, sem notaði lýsinguna
„korter í Downs“. Á sunnudaginn stigu
fram foreldrar barna með Downs­heil­
kenni og sögðu þetta ótækt. Síðar saman
dag steig Sigurjón Kjartansson, handrits­
höfundur þáttanna, fram og baðst afsök­
unar. Svo virtist sem málið væri búið en
þá stigu fram fleiri sem sögðu þetta óþarfa
viðkvæmni og bentu á að það hefði verið
skúrkur en ekki söguhetja sem hafi notað
þennan niðrandi frasa. Málinu var lokið á
þriðjudagskvöldi.
Það var þó annar og meiri æsingur sem
setti mark sitt á vikuna, þá í kringum Öldu
Karen Hjaltalín. Alda Karen er 25 ára og
vinsæll fyrirlesari sem verður með „upp­
lifun“ í Laugardalshöll á föstudagskvöldið.
Hún var í viðtali í Íslandi í dag á mánu­
daginn þar sem hún sagði lausnina við
sjálfsvígum vera hugsunina „ég er nóg“.
Daginn eftir viðtalið fylltust samfélags­
miðlar af gagnrýni á Öldu Karen og boð­
skap hennar. Hún var sögð „snákaolíusali“
sem gerði lítið úr alvarlegum veikindum.
Pétur Tyrfingsson sálfræðingur sagði að
hún hefði ekki „hundsvit“ á hvernig fækka
megi sjálfsvígum á Íslandi, fjölmiðlar væru
„bjálfar“ fyrir að breiða út boðskap hennar
sem hentaði aðeins „millistéttarfíflum“.
Var Öldu Karen líkt við trúarleiðtoga í um­
ræðum á samfélagsmiðlum, þar sem fyrir­
lesturinn er kallaður „upplifun“ og boðið
verður upp á snýtibréf í Laugardalshöll­
inni.
Alda Karen mætti á þriðjudagskvöldið í
Kastljós ásamt Hafrúnu Kristjánsdóttur sál­
fræðingi. Hafrún sagði það ekki satt að það
dygði að segja „ég er nóg“ til að leysa vanda
þeirra sem eru í sjálfsvígshugleiðingum,
þar að auki væri það siðferðislega vafa­
samt að selja fólki slíkar hugmyndir. Málið
væri flókið og það þyrfti að vanda sig í slíkri
umræðu. Alda Karen sagði að hún hefði
orðað þetta óheppilega, hún væri að selja
lífslykla og deila eigin reynslu til annarra
ungmenna. Þar að auki væri hún í sam­
starfi við fagfólk. Málið var áfram til um­
ræðu á miðvikudaginn, upp komu margar
kenningar um að einhverjir óþekktir aðilar
séu að baki Öldu Karen, einnig voru rifj­
uð upp eldri dæmi af einstaklingum sem
hafa komið fram með einfaldar lausnir við
flóknum vandamálum.
Í kjölfar Kastljóssviðtalsins stigu margir
fram og komu Öldu Karen til varnar, þar á
meðal Jóna Hrönn Bolladóttir prestur og
Hulda Björnsdóttir, útvarpskona á K100.
Mál Öldu Karenar er líklegast ekki búið
og verður sennilega til umræðu fram yfir
helgi.
Æsingur vikunnar:
„Fátt er ljótara en að nýta sér
trúgirni fólks í veikri stöðu