Morgunblaðið - 12.09.2018, Page 24

24 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER 2018
✝ Guðjón Sveins-son fæddist á
Þverhamri í Breið-
dal 25. maí 1937 og
uppalinn þar.
Hann lést á
Borgarspítalanum
21. ágúst 2018.
Foreldrar Guð-
jóns voru hjónin
Anna Jónsdóttir,
kennari, f. 15.12.
1893, d. 13.6. 1979,
og Sveinn
Brynjólfsson, bóndi, f. 14.2.
1896, d. 13.5. 1990. Systkini
hans eru Dagrún, f. 29.5. 1923,
d. 18.10. 2015, Ari Brynjólfur,
f. 25.12. 1931, d. 17.8. 1932, og
Arnbjörg, f. 4.5. 1934.
Kona Guðjóns er Jóhanna
Sigurðardóttir, verslunar-
maður, frá Ósi í Breiðdal, f. 18.
maí 1932.
Börnin eru: 1) Svala, f. 1954,
bókari, Seltjarnarnesi, maki
Árni Einarsson, uppeldis- og
menntunarfræðingur og fram-
kvæmdastjóri. Börn: Ísold,
Eygló og Einar. 2) Anna Björk,
f. 1959, kennari, Egilsstöðum,
maki Stefán Snædal Bragason,
skrifstofu- og starfsmanna-
stjóri. Börn: Guðjón Bragi,
Steinrún Ótta og Stefán Númi.
3) Hanna Bára, f. 1960, inn-
stóð um áratuga skeið. Guðjón
gerðist sjómaður á unga aldri,
kenndi börnum í Breiðdal í
rúman áratug, vann á skrif-
stofu álíka lengi og rak auk
þess fjárbú á Þverhamri. Hann
var hreppsnefndarmaður og
um tíma oddviti Breiðdals-
hrepps, sinnti margvíslegum
félagsstörfum og vann ásamt
konu sinni um árabil að skóg-
rækt í Breiðdal. Hann barðist
af ákafa fyrir endurgerð elsta
húss Breiðdalsvíkur, Gamla
kaupfélagsins, sem nú hýsir
menningarstofnunina Breið-
dalssetur og fyrir gerð minn-
ismerkis um séra Einar sálma-
skáld í Eydölum. Síðustu árin
bjó hann við Strikið í Garðabæ
á hjúkrunarheimilinu Ísafold.
Guðjón byrjaði ungur að
semja sögur og ljóð og birti
fyrstu ritverk sín innan við
fermingu í barnablaðinu „Vor-
ið“. Hann varð síðar þekktur
rithöfundur og virtur fyrir
skrif sín fyrir unga lesendur.
Fyrsta bók Guðjóns kom út ár-
ið 1967 og síðan rak hver bók-
in aðra, barnabækur, skáldsög-
ur fyrir eldri lesendur,
heimildarit og ljóðabækur.
Bækur Guðjóns urðu 38 tals-
ins.
Kveðjuathöfn var í Vídalíns-
kirkju í Garðabæ 29. ágúst sl.
en útförin verður frá Heydala-
kirkju í Breiðdal í dag, 12.
september 2018, klukkan 14.
heimtufulltrúi,
Garðabæ, maki
Helgi S. Ingason,
rafeindavirki.
Börn: Jóhann Ingi,
Árný Heiða, Guð-
mundur Heiðar og
Unnar Daði. 4)
Blædís Dögg, f.
1962, rekstrar-
fræðingur, Garða-
bæ, maki Sigurþór
Sigurðarson, at-
hafnamaður. Börn:
Þorri Már, Steinar Logi, Jó-
hanna Kolbjörg og Grímkell
Orri. 5) Sveinn Ari, f. 1968, líf-
fræðingur og rekstrarstjóri,
Grindavík, maki Sólný I. Páls-
dóttir, kennari og ljósmyndari.
Börn: Máney, Alexsandra, Guð-
jón, Sighvatur, Pálmar, Fjölnir
og Hilmir. Barnabörn Guðjóns
eru 21 og barnabarnabörn eru
21.
Að loknum farskóla í heima-
byggð stundaði Guðjón nám í
Alþýðuskólanum á Eiðum vet-
urna 1952-1955. Síðar fór hann
í Stýrimannaskólann og útskrif-
aðist með skipstjórnarréttindi
vorið 1961.
Guðjón og kona hans, Jó-
hanna Sigurðardóttir, reistu
húsið Mánaberg á Breiðdalsvík
þar sem heimili fjölskyldunnar
Móðurbróðir minn er nú horf-
inn á vit feðra sinna og langar
mig að minnast hans í örfáum
orðum því fáir menn höfðu meiri
áhrif á mig í uppvextinum en
hann. Kynni okkar hófust er ég á
barnsaldri fór í sveit til ömmu
minnar, Önnu Jónsdóttur kenn-
ara og stjúpafa, Sveins Brynjólfs-
sonar bónda á Þverhamri í Breið-
dal. Í minningunni sé ég Guðjón
fyrir mér sem vörpulegan og dá-
lítið fyrirferðarmikinn ungling,
sem ég bar mikla virðingu fyrir
enda leit ég mjög upp til hans
sem fyrirmyndar.
Guðjón var hafsjór af fróðleik,
góður sögumaður, vel að sér í
bókmenntum, ekki síst í fornsög-
unum, og síðast en ekki síst var
hann mikill áhugamaður um
íþróttir og „vel að íþróttum bú-
inn“, eins og segir um forföður
okkar, Orm sterka Stórólfsson,
en frændi lagði mikla áherslu á
að við héldum á lofti minningu
hans. Guðjón uppfræddi mig um
afrek forfeðranna og var iðinn við
að segja mér sögur af köppum Ís-
lendingasagna. „Þá riðu hetjur
um héruð“ var gjarnan viðkvæðið
er þessi mál bar á góma og ef
minnið svíkur mig ekki var Grett-
ir sterki Ásmundarson í hvað
mesta dálæti hjá honum, ásamt
auðvitað Ormi frænda. „Grettir
Ásmundarson var fríðr maðr sýn-
um, breiðleitr ok skammleitr,
rauðhærðr ok næsta frekn-
óttr …“ segir um kappann í
Grettis sögu og ennfremur að
hann hafi verið orðheppinn,
hvatvís og stundum meinhæðinn
og snemma farið að yrkja vísur
og kviðlinga.
Sumt í lýsingunni á Gretti
minnir mig á Guðjón frænda.
Kannski eru það getsakir, en mér
er ekki grunlaust um að frændi
hafi á stundum vísvitandi reynt
að líkja eftir þessum uppáhalds-
fornkappa sínum bæði í orðum og
tiltektum. Hann hafði á hrað-
bergi ýmis orðatiltæki Grettis og
má í því sambandi nefna „Illt er
að eggja óbilgjarnan“ og „Lítið
verk og löðurmannlegt“ en hið
síðarnefnda tók ég sjálfur upp
eftir honum og notaði óspart er
mér var falið að vinna verk sem
mér var lítt um gefið. En frændi
var vel að sér á fleiri sviðum bók-
mennta og kenndi hann mér að
meta fagurbókmenntir og ljóðlist
og bý ég að þeirri leiðsögn enn.
Sjálfur var Guðjón vel skáld-
mæltur og fór snemma að yrkja
vísur og skrifa sögur. Ég man
hvað ég var stoltur þegar ljóð og
smásögur eftir hann fóru að birt-
ast í blöðum og tímaritum, svo
ekki sé talað um síðar, er bækur
hans fóru að koma út á prenti.
Guðjón var íþróttamaður frá
náttúrunnar hendi og hefði sjálf-
sagt orðið afreksmaður á því sviði
hefði hann lagt sig fram um það.
Hann lagði að mér að stunda
íþróttir og sagði réttilega að það
myndi efla mig og styrkja.
Hann kenndi mér m.a. undir-
stöðuatriðin í þrístökki, en sú
íþróttagrein var í hávegum höfð á
sjötta áratug síðustu aldar, eftir
að Vilhjálmur Einarsson vann til
silfurverðlauna á Ólympíuleikun-
um í Melbourne í Ástralíu. Vil-
hjálmur var Austfirðingur og var
skyldleiki með okkur og vorum
við frændur ósparir á að halda
þeirri staðreynd á lofti. Guðjón
átti þannig stóran þátt í efla þrótt
minn, kjark og sjálfsvirðingu og
verð ég honum ævinlega þakklát-
ur fyrir það.
Upp í hugann koma ýmsar
uppákomur, svo sem fjallgöngur,
smalamennska, silungsveiði og
fótknattleikir, svo fátt eitt sé
nefnt. Ég fór með honum í stutt-
ar sjóferðir, þegar hann var
stýrimaður á mótorbátnum
Braga frá Breiðdalsvík, en eftir
þá reynslu urðum við frændur
sammála um að líklega væri mér
sýnna um flest annað en sjó-
mennsku. Minningin um Guðjón
frænda verður mér ávallt dýr-
mæt og að leiðarlokum vil ég
þakka forsjóninni fyrir að hafa
notið leiðsagnar hans á mikilvæg-
um árum þroskaferilsins.
Ég votta eftirlifandi eiginkonu
hans Jóhönnu, börnum þeirra og
afkomendum dýpstu samúð.
Blessuð sé minning frænda
míns.
Sveinn Guðjónsson.
Í dag komum við saman til að
kveðja góðan æskuvin minn,
Guðjón Sveinsson. Fráfall hans
kom mér nokkuð á óvart, þótt
hann hafi um nokkurra ára skeið
átt við erfið veikindi að stríða. Við
fæddumst báðir á Þverhamri og
ólumst þar upp við mikið frjáls-
ræði og áttum þar mjög góð
æskuár við leik og störf
Á þessum tíma bjuggu þrjár
fjölskyldur á Þverhamri. Milli
heimilanna ríkti mikil samheldni,
samgangur og vinátta og ekki
minnist ég þess að skugga hafi
borið á þessa sambúð.
Snemma bar á forystuhæfi-
leikum og framsækni hjá Guðjóni
og var hann því sjálfkjörinn for-
ingi okkar strákanna. Alltaf
fyrstur og áræðnastur, hvort sem
var að klifra í erfiðustu og hæstu
klettunum utan við bæinn, sem
voru á þessum árum okkar besta
leiksvæði, eða í fótboltanum þar
sem hann bar af okkur hinum,
þótt „boltinn“ hafi jafnvel bara
verið uppblásin „rússablaðra“.
Eftir veru sína á Eiðum var Guð-
jón búinn að ná mikilli leikni með
boltann og gat leikið upp völlinn í
gegnum lið andstæðinganna án
þess að stjaka við nokkrum
manni, ég held að Guðjón hefði
getað náð langt í boltanum hefði
hugur hans staðið til þess.
Margar eru minningarnar frá
þessum áhyggjulausu æskudög-
um, ekki kannski allar prenthæf-
ar því eins og ég áður nefndi
bjuggum við við mikið frjálsræði
og vorum oft æði uppátækjasam-
ir og snemma fórum við að hjálpa
til við bústörfin. Þessar minning-
ar rifjuðum við gjarnan upp þeg-
ar ég kom til Guðjóns á Ísafold.
Í síðustu heimsókn minni til
hans vorum við að skoða mynd af
Þverhamarstorfunni, þar þekkti
Guðjón hverja laut og hvern stein
að ógleymdum klettunum, sem
okkur voru svo kærir, og virtist
þetta allt standa honum ljóslif-
andi fyrir sjónum. Þessi síðasta
heimsókn til hans er mér kær
minning.
Ég hef valið að tæpa eingöngu
á minningum frá æskudögunum,
veit ég að aðrir munu rekja lífs-
hlaup Guðjóns.
Við Gréta sendum Jönnu og
fjölskyldunni innilegar samúðar-
kveðjur.
Minningin um góðan vin mun
lifa.
Árni Guðmundsson.
Skömmu eftir að sá sem þess-
ar línur skrifar kom til Breiðdals-
víkur árið 1977 varð Guðjón
Sveinsson, sem hér er minnst,
oddviti Breiðdalshrepps. Þá voru
uppgangstímar í Breiðdal, fólki
fjölgaði og atvinna var næg. Eftir
að Guðjón tók við sem oddviti
vann hann að margs konar upp-
byggingu.
Sveitarstjórn undir forystu
Guðjóns gekk hart eftir því að fá
samþykki stjórnvalda til að láta
smíða nýtt togskip fyrir frysti-
húsið. Það var eins og margt ann-
að sem Guðjón kom að gæfuspor,
vorið 1983 kom togskipið Hafn-
arey til Breiðdalsvíkur og fram-
undan voru mjög góð ár í at-
vinnulífi og mannlífi í Breiðdal.
Guðjón var alla tíð hugsjónamað-
ur og mikill málafylgjumaður.
Hann bar hag byggðarlagsins
síns, þar sem hann fæddist og bjó
alla tíð, mjög fyrir brjósti. Minn-
isstætt er þegar ákveðið var að
ráðast í byggingu nýs skólahúss á
Breiðdalsvík sem hannað var af
dr. Magga Jónssyni. Ýmsir höfðu
á orði að þetta væri allt of flókin
bygging og dýr og réttara væri
að byggja einfaldara hús. Hér
eins og annars staðar fylgdi Guð-
jón málum eftir af harðfylgi.
Haldinn var kynningarfundur og
þegar gagnrýnendur höfðu uppi
orð um að þetta væri tóm vitleysa
að byggja svona dýrt hús stóð
Guðjón upp og sagði af festu: Við
skulum ekki vera með svona mik-
inn heimóttarskap. Glæsilegar
byggingar eru alltaf og alls stað-
ar mikilvægar. Heimurinn væri
fátækari án Kölnardómkirkju,
Óperunnar í Sydney eða Versala-
hallar. Þessi óvenjulega ábend-
ing varð til þess að málið var ekki
frekar rætt og samþykkt að
byggja skólann skömmu síðar.
Á fyrstu árum mínum í Breið-
dal varð okkur Guðjóni vel til
vina. Kvöld eitt sat hann sem oft-
ar hjá mér að spjalli og var orðið
nokkuð áliðið kvölds. Guðjón stóð
upp og leit út um gluggann,
kipptist við og sagði að það væri
greinilega bátur strandaður í Ax-
arskerinu fyrir utan Breiðdals-
vík. Það reyndist rétt vera og þar
kom glöggt auga sjómannsins vel
í ljós, fyrir utan að hann þekkti
umhverfið betur en flestir aðrir.
Á tímabili var vík milli vina og
þótti mér það mjög miður. Ég var
því afar þakklátur fyrir að með
okkur tókust fullar sættir og
samskipti urðu aftur eins og áð-
ur. Rithöfundarins Guðjóns
munu aðrir minnast, en ég er
sannfærður um að Guðjóns verð-
ur lengi minnst fyrir verk sín,
hann skrifaði barna- og unglinga-
bækur, ljóð og skáldsögur. Mörg-
um Breiðdælingum eru minnis-
stæðar ánægjulegar kvöld-
stundir í Breiðdalssetri veturinn
2010/11 þegar íbúar hittust þar
vikulega og Guðjón las úr sínu
höfuðverki, Sögunni af Daníel,
skáldverki sem kom út í fjórum
bindum. Það voru ógleymanlegar
stundir.
Undanfarin ár glímdi Guðjón
við erfið veikindi og nú hefur
hann fengið hvíldina. Ég kveð
Guðjón Sveinsson með þökk og
virðingu, hans verður eflaust
minnst sem eins af merkustu son-
um Breiðdals á 20. öld þegar
fram líða stundir. Jóhönnu, börn-
um þeirra og öðrum aðstandend-
um sendi ég samúðarakveðjur.
Hákon Hansson.
Rithöfundurinn og skáldið
Guðjón Sveinsson er allur. Fræð-
arinn fróði, hugsjónamaður jafn-
aðar og réttlætis og ræktunar-
maðurinn sífrjói, mætti alveg
eins segja. Guðjón Sveinsson,
vinur minn og félagi, var ekki ein-
hamur og víða finna menn verk
hans, sögur, skáldsögur og ljóð
sem bera frjóum huga og skap-
andi skáldskaparhneigð fagurt
vitni. Stórvirki hans, Sagan af
Daníel, blasir við mér í bókahill-
unni minni, vanmetin af ýmsum
svokölluðum mógúlum bók-
menntanna, mikil örlagasaga og
krydduð leiftrandi orðkynngi við
undirleik hjartsláttar þess sem
finnur til með öðru fólki, ljóðin
hans bæði hárbeitt og heillandi
blíð eru oft á tíðum unaðslestur,
en vekja ekki síður hugsanir um
svo margt í mannlegri tilveru,
stundum harmræn, en aldrei
meiningarlaus.
Ég hlýt nú í þessu samhengi að
nefna Silju Aðalsteinsdóttur,
bókmenntafræðinginn ágæta, al-
veg sérstaklega sem fann neist-
ann í verkum Guðjóns og var
skáldskap hans trú og einlæg og
honum afar mikils virði.
Guðjón var metinn að verðleik-
um af okkur félögunum hans
eystra í Alþýðubandalaginu og
fylgd hans dýrmæt, hann var á
framboðslista okkar til Alþingis
og mikið ósköp þótti mér vænt
um það atfylgi hans, aðeins
fannst honum stundum að rót-
tæknin væri of rýr fylginautur,
en hann var allt frá unga aldri
einlægur sósíalisti sem blöskraði
stórlega misskipting lífsins gæða
og vildi allt til vinna að jafna
mætti sem allra bezt, allt þetta
endurspeglast svo víða í verkum
hans.
Bezt kynntist ég Guðjóni á
ýmsum samfundum okkar, ekki
sízt heima hjá honum og Jó-
hönnu, hans indælu höfðings-
konu.
Hann var í engu jámaðurinn
sem kokgleypti allt án þess að
kryfja það eins og hann sagði um
fylgismenn sumra flokka, suma
hverja sem hann ekki tilgreindi
nánar. Hann var sanngjarn en
stundum beittur í gagnrýni sinni
og gott að eiga hann að á vett-
vangi þjóðmálanna þess vegna.
Guðjón Sveinsson var ugglaust
ekki allra, en hann hafði alltaf
skýr rök máli sínu til stuðnings,
enda afar vel að sér um svo
margt.
Síðustu samfundir okkar sönn-
uðu mér að enn lifði vel í andans
glóð hans, þó förlast hefði sumt.
Þetta er aðeins fáorð og fátæk-
leg vinarkveðja frá okkur Hönnu
með innilegum samúðarkveðjum
til Jóhönnu og barna þeirra og
annarra aðstandenda. Þess get
ég nú að fáir munu hafa kveðið
fegurri óð til konu sinnar en Guð-
jón gjörði.
Þar fór um lífsins veg veitull
drengur að orðsnilli og ritleikni
sem hann miðlaði svo ágætlega til
okkar samfélags. Hans er minnzt
í mikilli þökk.
Megi honum vegferð ljós á
leiðum hins ókunna.
Helgi Seljan.
Sérstakur og eftirminnilegur
samferðamaður er kvaddur í dag,
Guðjón Sveinsson sem fæddur
var og uppalinn á Þverhamri og
bjó með fjölskyldu sinni á Breið-
dalsvík. Hann var sérlega fjöl-
hæfur maður og lagði um ævina
gjörva hönd á margt af því sem
vinna þurfti í þorpi eins og Breið-
dalsvík. Þekktastur varð Guðjón
samt fyrir ritstörfin sem fyrst í
stað voru höfð í hjáverkum en
urðu helsta viðfangsefni hans eft-
ir að hann komst á miðjan aldur.
Hann byrjaði ungur að skrifa
sögur og setja saman vísur og
ljóð og var ekki nema níu ára
gamall þegar fyrsta ritverk hans
birtist á prenti, í barnablaðinu
Vorinu. Fermingarárið sitt vann
hann til verðlauna í smásagna-
samkeppni blaðsins. Fyrstu
barnabók sína sendi Guðjón frá
sér árið 1967 og fagnaði því hálfr-
Guðjón Sveinsson
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og
vinarhug við andlát og útför ástkærs
eiginmanns, föður, tengdaföður, bróður, afa
og langafa,
HARÐAR FELIXSONAR.
Fyrir hönd aðstandenda,
Kolbrún Skaftadóttir
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
HRAFNHILDUR MAGNÚSDÓTTIR,
Neðstaleiti 8, Reykjavík,
lést á Landakoti föstudaginn 7. september.
Útförin fer fram frá Bústaðakirkju
fimmtudaginn 20. september og hefst klukkan 15.
Guðmundur Pálsson Ragnheiður Þóra Kolbeins
Auður Pálsdóttir Ingólfur Ásgeir Jóhannesson
Guðbjörg Pálsdóttir
og fjölskyldur
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
DORIS JELLE,
lést á Landspítala Fossvogi sunnudaginn 9.
september. Hún verður jarðsungin
mánudaginn 17. september frá Fella- og
Hólakirkju klukkan 13.
Olga Karen Jelle Símonard.
Bryndís Símonardóttir
Rögnvaldur R. Símonarson Kirsten Godsk
Einar Andrés Símonarson Ásta Jónsdóttir
Birgir Símonarson
Díana Símonardóttir Smári B. Ólafsson
Helen Símonardóttir
barnabörn og barnabarnabörn
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
SVAVA SJÖFN KRISTJÁNSDÓTTIR,
Ásvegi 1, Hvanneyri,
lést á Heilbrigðisstofnun Vesturlands á
Akranesi föstudaginn 7. september.
Útför hennar fer fram frá Reykholtskirkju laugardaginn
15. september klukkan 14.
Jarðsett verður í Hvanneyrarkirkjugarði.
Pétur Jónsson
Ómar Pétursson Íris Björg Sigmarsdóttir
Kristján Ingi Pétursson Anna Sigríður Hauksdóttir
Kristín Pétursdóttir Øyvind Kulseng
og barnabörn