Morgunblaðið - 12.09.2018, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER 2018
///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Fyrir skömmu kom út hjáBjarti bókin Heimsendirsem er önnur skáldsagaGuðmundar Steingríms-
sonar. Fyrsta bók höfundar kom út
fyrir heilum fimmtán árum en
Heimsendir gefur fulla ástæðu til
að vona að skriður komist á hinn
stopula rithöf-
undarferil höf-
undar.
Heimsendir er
fremur stutt en
skemmtileg
skáldsaga sem
vekur margvísleg
hugrenninga-
tengsl og kemur
lesanda stöðugt á
óvart. Bókin er
vel skrifuð og
textinn er hugmyndaríkur og fynd-
inn (þótt reyndar hefði mátt hreinsa
hann alveg af óþarfa aulabrönd-
urum í fyrri hluta).
Heimsendir er játningasaga sem
segir frá efnahagslegu og siðferð-
islegu hruni Leifs Eiríkssonar (sem
reyndar heitir því skemmtilega
nafni Leifur Snær Eiríksson). Í
upphafi kemur Leifur fyrir sem
hinn vænsti og viðkunnanlegasti
maður, vel meinandi og hugsandi en
reynist þrátt fyrir það vera mikil
andhetja. Hann hefur komist í
nokkrar álnir eftir að hafa skrifað
vel heppnaða bók, er í hamingju-
sömu sambandi og fótar sig ágæt-
lega í veröldinni. Sagan hefst árið
2004 og spannar örfá misseri, gerist
að stærstum hluta í Ameríku, en
þangað heldur Leifur með Unni,
kærustu sinni, eftir að hafa horft
upp á verðmæti hlutabréfa sinna
verða að engu í beinni á netinu. Í
Ameríku hefur kærustuparið eng-
um skyldum að gegna og engin
markmið önnur en að njóta lífsins
og hvort annars. En slíkt frelsi
verður Leifi ofviða og smátt og
smátt molnar líf hans niður. Þegar
eitt ógæfuspor er stigið verða þau
næstu nánast sjálfsögð og hann
verður algjöru vilja- og stefnuleysi
að bráð: „Þetta er rannsókn á mér
sjálfum og samneyti mínu við annað
fólk í frjálsri veröld. Og rekavið.“
En Leif rekur þangað sem straum-
urinn ber hann í hvert sinn og virð-
ist ekki hafa nokkurn sjálfstæðan
vilja; glæpir, þjófnaður, eiturlyf og
klám verður lifibrauð hans.
„Ég er vél. Ég er viðbjóður. Ég
er skrímsli.“ Þannig lýsir Leifur sér
skömmu eftir að hann kemur til
Ameríku. Heimsendir er að mörgu
leyti myrk saga – en um leið
skemmtileg, hrakfallasagan er alltaf
háði blandin og Leifur er alltaf jafn
vænn. Og þótt hér sé ekki á ferðinni
eiginleg spennusaga, er höfundi lag-
ið að mynda spennu með óvæntum
vendingum og drífa söguna og les-
andann þétt og örugglega áfram.
Framvinda bókarinnar er með
nokkrum ólíkindum en því óvænt-
ara sem sögusviðið verður, því
betra. E.t.v. mætti segja að yfir
sögunni sé ákveðinn ævintýrablær,
bæði á sviðsetningum og ekki síður
á hinni dularfullu Unni, kærustu
Leifs, en hún er Leifi alltaf nokkur
ráðgáta og lesendum líka, og minnir
undir lokin á einhvers konar ofur-
hetju sem hefur alla strengi í sínum
höndum.
Guðmundur hæðist vissulega að
hinum vel meinandi Leifi, sem er
„... vinstrisinnaður í skoðunum en
hægrisinnaður í háttum“, en lesa
má í Heimsendi margvíslega ádeilu
á hinn kapítalíska Vesturlandabúa.
Þegar Leifur hefur náð botninum
kemst hann í kynni við trúar-
leiðtoga mikinn sem frelsar hann og
fleiri auðnuleysingja úr sollinum en
syndaaflausnin sjálf reynist að sjálf-
sögðu ekkert annað en svikamylla
sem drifin er áfram af gróðafíkn –
en í hinum frjálsa kapítalíska heimi
sem hér er lýst er allt til sölu: sið-
ferði, skoðanir, líf, líkamar og sjálf
syndaaflausnin og úr verður sár en
háðsk tómhyggja þess sem hefur
engan tilgang, en í tilgangsleysinu
felst heimsendir Leifs.
Efnahagslegt og siðferðislegt hrun
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Hugmyndaríkur „Bókin er vel skrifuð og textinn er hugmyndaríkur og
fyndinn,“ segir í rýni um nýjustu skáldsögu Guðmundar Steingrímssonar.
Skáldsaga
Heimsendir bbbmn
Eftir Guðmund Steingrímsson.
Bjartur, 2018. 168 bls.
HILDIGUNNUR
ÞRÁINSDÓTTIR
BÆKUR
Alþjóðleg kvikmyndahátíð í Reykja-
vík, RIFF, hefst 27. september og
hefur nú verið opinberað hvaða kvik-
myndir verða sýndar í keppnisflokk-
inum Vitranir.
Í Vitrunum tefla nýir leikstjórar
fram fyrstu eða annarri kvikmynd
sinni og keppa um aðalverðlaun há-
tíðarinnar, Gullna lundann.
Kvikmyndir þessar „ögra við-
teknum hefðum í kvikmyndagerð og
leiða kvikmyndalistina á nýjar og
spennandi slóðir“, segir á vef RIFF
og í flokknum eru sýndar fyrsta eða
önnur kvikmynd leikstjóra.
Myndirnar eru eftirfarandi:
Con el viento
Mónica er 47 ára dansari sem býr í
Buenos Aires í Argentínu. Hún fær
símtal frá Spáni um að faðir hennar
liggi banaleguna. Mónica snýr aftur á
æskuslóðir eftir 20 ára fjarveru, til
þorpsins Burgos á Spáni en pabbi
hennar er þegar látinn þegar hún
kemur og móðir hennar búin að
ákveða að selja æskuheimilið. Hún
biður Mónicu um að vera með sér um
hríð og hjálpa til og Mónica finnur
frið í því sem hún kann best, þ.e. að
dansa.
Þetta er fyrsta kvikmynd spænska
leikstjórans Meritxell Colell Ap-
aricio.
Un couteau dans le coeur
Frönsk kvikmynd eftir Yann
Gonzalez sem keppti um aðalverð-
launin á Cannes í vor. Hún gerist við
sérstakar aðstæður þar sem við tökur
á klámmynd fyrir samkynhneigða
eiga sér stað morð á fólki úr tökuliði
myndarinnar.
„Mögnuð lesbísk ástarsaga á sér
stað í þessum neðanjarðarheimi
homma þar sem á litríkan hátt er lýst
blossandi kynþrá á milli þess sem
raðmorðinginn finnur sér fórnar-
lamb,“ segir um myndina í tilkynn-
ingu.
Pearl
Kvikmynd eftir franska leikstjór-
ann Elsu Amiel sem segir af konu
sem keppir í líkamsrækt. Kvikmynd-
in er sögð veita innsýn í heim sem
flestum er hulinn, heim fæðubótar-
efna, stera og lyfja.
„Falleg myndatakan heillaði áhorf-
endur á kvikmyndahátíðinni í Fen-
eyjum og þótt aðalpersónan sé gagn-
kynhneigð fer samband hennar við
kvenþjálfarann sinn yfir strikið. Báð-
ar eru þær orðnar fangar líkama
sinna og mörkin milli karl- og kven-
kyns ekki ljós,“ segir í tilkynningu.
Phoenix
Kvikmynd eftir norska leikstjór-
ann Camillu Henriksen. Í henni segir
af unglingsstúlku, Jill, sem þarf að
hugsa um yngri bróður sinn og and-
lega veika móður. Þegar faðir hennar
mætir óvænt í afmælið hennar opnast
fyrir henni möguleiki á öðruvísi lífi.
Mafak
Kvikmynd eftir palestínska leik-
stjórann Bassam Jarbawi. Í mynd-
inni segir af Ziad sem afplánað hefur
15 ára fangelsisdóm og er að reyna að
fóta sig utan fangelsismúranna sem
gengur heldur brösulega. „Þetta er
merkileg mynd í hringiðu átaka Pal-
estínu- og Ísraelsmanna,“ segir í til-
kynningu.
Styx
Kvikmynd eftir austurríska leik-
stjórann Wolfgang Fischer sem
fjallar um konu sem siglir skútu sinni
um Atlantshafið og lendir í stormi.
Þegar lygnir rekur hana að fiskibáti
fullum af flóttamönnum og hefst hún
handa við að leysa vanda sinn og
þeirra.
Summer Survivors
Kvikmynd eftir litháíska leikstjór-
ann Marija Kavtaradzeog sem fjallar
um ungan sálfræðing sem myndar
ófagleg og náin tengsl við tvo sjúk-
linga. Myndinni er lýst sem bráð-
fyndinni og skemmtilegri vegamynd
þar sem hún segir af ferðalagi sál-
fræðings og sjúklinga á heilsuhæli.
Vitranir RIFF kynntar
Á sjó Susanne Wolff fer með aðalhlutverk kvikmyndarinnar Styx.
Morðsaga Vanessa Paradis and Nicolas Maury í Un couteau dans le ceour.