Morgunblaðið - 12.09.2018, Qupperneq 33

MENNING 33
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER 2018
SAMSTARFSAÐILI
HVAR SEM ÞÚ ERT
Hringdu í 580 7000
eða farðu á sumarhusavorn.is
ICQC 2018-20
Alpha er tilkomumikil kvik-mynd leikstjórans AlbertHughes sem gerist í Evr-ópu á ísöld fyrir um tutt-
ugu þúsund árum. Áhorfandanum
er varpað inn í stórbrotið landslag
frummannsins þar sem ís og eldur,
loðfílar og úlfar ráða ríkjum. Kvik-
myndin grípur mann strax með
ógnvænlegu atriði þar sem hópur
veiðimanna er á vísundaveiðum.
Líkt og indjánar gerðu í Ameríku
þá eru dýrin rekin áfram þar til þau
hrapa til bana fram af klettum og
verða þá að lífsbjörg vetrarins.
Unglingurinn Keda er í sinni fyrstu
veiði ásamt föður sínum og foringja
hópsins, Tau, sem er leikinn af
Jóhannesi Hauki Jóhannessyni.
Hann lendir í þeirri skelfilegu lífs-
reynslu að vísundur stangar hann
og steypir honum fram af klett-
unum og hann er þar með talinn af.
(Ég velti fyrir mér hvers vegna
ísaldarfólkinu datt ekki í hug í byrj-
un að kasta reipi niður til stráksins
þegar hann féll niður klettana, ég
sá ekki betur en þeir hefðu notað
þvengi til að halda uppi skóbúnaði
sínum og hefðu því mögulega verið
búnir að finna upp reipið.)
En Keda lifir þessar hrakfarir af,
og leggur af stað, fótbrotinn, í
ferðalag til að komast aftur heim til
sín, hann er með stjörnumerki
tattúverað á handarbakið og fylgir
stjörnunum í átt að fólkinu sínu.
Úlfar gera atlögu að hinum veik-
burða unga manni en honum tekst
að klifra upp í tré og særa einn úlf-
anna með hníf. Þegar hinir úlfarnir
hafa hörfað á brott ætlar Keda að
aflífa særða dýrið, en fær sig ekki
til þess. Móðir hans hafði einmitt
sagt í byrjun myndarinnar, „dreng-
urinn er leiddur áfram af hjartanu,
ekki spjótinu,“ og í stað þess að
drepa úlfinn hugar hann að sári
hans. Einmanaleikinn bindur villi-
dýrið og manninn saman, þeir eru
báðir særðir og villtir af leið og
hafa verið skildir eftir af flokknum
sínum. Sagan um Keda og úlfinn,
sem hann nefnir Alpha, verður
þannig að sögu um hvernig mað-
urinn og úlfurinn bundust böndum
fyrir árþúsundum og úlfurinn varð
að besta vini mannsins, hundinum.
Alpha verður að spennandi
sjálfsbjargarævintýri þar sem mað-
ur og úlfur þurfa að bindast bönd-
um til að lifa af, veiða, halda á sér
hlýju og passa hvor upp á annan í
heimi sem er fullur af hættum.
Áhorfandinn fær ísaldarumhverfið
beint í æð og ferðast um stórbrotið
og dálítið tölvugert landslag, upp-
fullt af fossum, hálendi, eldfjöllum
og hjörðum fornra dýra. Ísaldar-
fólkið er í fallegum klæðum úr
dýrahúðum og beinum með fléttur
og skraut í hárinu, sem er svona
nokkuð í takt við nýjustu mann-
fræðirannsóknir. Þess má geta að
allt tungumál í myndinni er tilbúið,
einhverskonar indjánalegt steinald-
armál sem mér fannst kannski
óþarfi en skemmdi ekkert fyrir,
nema fyrir yngsta fjölskyldu-
meðlimnum sem náði ekki að lesa
íslenska textann.
Alpha er spennandi, falleg og
skemmtileg fjölskyldumynd í dálít-
ið Disney-legum anda sem er í senn
fræðandi um fyrstu mennina sem
byggðu jörðina. Við fáum að fylgj-
ast með trúarathöfnum þeirra,
klæðaburði, hvernig þeir gerðu að
sárum, kveiktu eld og veiddu sér til
matar. En Alpha er samt fyrst og
fremst saga mannsins og hundsins
og er mjög falleg sem slík. Loka-
senan, þar sem veiðimennirnir
veiða með úlfa (hunda) sér við hlið,
er gríðarlega falleg og maður getur
alveg hugsað sér að einhvern veg-
inn svona hafi vinátta þessara
tveggja dýrategunda byrjað.
Sjálfsbjargarviðleitni á ísöld
Smárabíó, Háskólabíó
og Borgarbíó
Alpha bbbnn
Leikstjóri: Albert Hughes.
Aðalleikarar: Kodi Smit-McPhee,
Jóhannes Haukur Jóhannesson,
Natassia Malthe, Leonor Varela, Jens
Hultén, Mercedes de la Zerda, Priya
Rajaratnam og Spencer Bogaert.
Bandaríkin, 2018. 97 mín.
ANNA MARGRÉT
BJÖRNSSON
KVIKMYNDIR
Ævintýri Alpha er spennandi, falleg
og skemmtileg fjölskyldumynd. Hér
sjást vinirnir Keda og Alpha.
Uppselt er á af-
mælistónleika
Magnúsar Þórs
Sigmundssonar
sem haldnir
verða 15. nóv-
ember og hefur
því verið ákveðið
að bæta við
aukatónleikum
16. nóvember.
Miðasala hefst á
midi.is í hádeginu í dag. Afmælis-
tónleikarnir eru jafnframt útgáfu-
tónleikar nýjustu afurðar Magn-
úsar sem ber nafnið Garðurinn
minn. Þá plötu vann hann í sam-
starfi við hljómsveitina Árstíðir
sem treður upp með honum á tón-
leikunum. Auk þess fær Magnús til
sín tónlistarfólk sem hefur sungið
lögin hans inn í hjörtu þjóðarinnar.
Þar má nefna Pál Óskar, Ragnheiði
Gröndal, Jóhann Helgason, Þór-
unni Antóníu og Fjallabræður.
Aukaafmælistón-
leikum bætt við
Magnús Þór
Sigmundsson
Klara Þórhalls-
dóttir verkefna-
stjóri sýninga í
Gerðarsafni leiðir
gesti um sýn-
inguna Skúlptúr/
Skúlptúr í dag kl.
12.15. Þar sýna
Áslaug Íris Katrín
Friðjónsdóttir, Jó-
hanna Kristbjörg
Sigurðardóttir,
Steinunn Önnudóttir og Styrmir Örn
Guðmundsson verk sín, samhliða
verkum Gerðar Helgadóttur. Sýning-
unni er ætlað að heiðra Gerði og
framlag hennar til íslenskrar högg-
myndalistar um leið og dregnar eru
saman tengingar við hreyfingar í
samtímaskúlptúr. Leiðsögnin, sem er
ókeypis, er hluti af vetrarstarfi
menningarhúsanna í Kópavogi.
Leiðsögn um
Skúlptúr/Skúlptúr
Klara
Þórhallsdóttir
Gagnrýnandi franska menningar-
tímaritisins Telerama, sem er út-
breiddasta menningartímarit
Evrópu í dag, fer afar lofsam-
legum orðum um Ástu, skáldsögu
Jóns Kalmans Stefánssonar, sem
kom á dögunum út hjá forlaginu
Grasset í franskri þýðingu Erics
Bourys. Rýnirinn, Nathalie Crom,
segir ástina og fjölskylduna vera
fyrir miðju í þessari hrífandi
skáldsögu, sem sé sögð með aðdá-
unarverðum hætti af íslenska rit-
höfundinum. Hún segir Jón Kal-
man hafa skapað marglaga sögu
sem sé ekki línuleg og þjóni ekki
löngun lesandans um rökrétt
framhald, heldur, segir hún, með
vísun í texta skáldsögunnar, að
svo margt hafi áhrif á hvert líf,
ekki bara tilviljanir heldur líka
það sem gerst hefur áður, og um
leið hafi það áhrif á alheiminn.
Rýnirinn segir að lesandinn
megi ekki vera óþolinmóður, eina
leiðin til að lesa Ástu sé að gera
það baráttulaust, að samþykkja
frá upphafi heillandi innri lögmál
frásagnarinnar og leggja niður
vopnin frammi fyrir meistara-
legri frásagnartækni Jóns Kal-
mans.
Þá er þýðing Erics Bourys sögð
meistaraleg og ná að fanga ljóð-
rænan textann einstaklega vel.
Bækur Jóns Kalmans hafa not-
ið mikillar hylli í franska mál-
heiminum á undanförnum árum
og um þessar mundir er hann á
löngu upplestrarferðalagi um
Frakkland og Ítalíu.
Sagan er einnig nýútkomin á
dönsku, sem Historien om Asta, í
þýðingu Kims Lembeks, og hafa
umsagnir danskra miðla verið
mismunandi. Rýnir Politiken er
ekki mjög hrifinn, gefur sögunni
þrjú hjörtu. Hann segir Jón Kal-
man vel geta skrifað en sagan
hefði þurft ritstjóra sem stytti
hana um helming, þannig hefði
hún orðið helmingi betri.
Morgunblaðið/Einar Falur
Höfundur Jón Kalman Stefánsson.
Leggi niður vopn frammi
fyrir frásagnartækninni