Morgunblaðið - 20.09.2018, Blaðsíða 6

AF 200 MÍLUM Á MBL.IS
Glænýtt ísstyrkt flutningaskip er á leiðinni í sögubækur hafsins fyrir
að vera fyrsta flutningaskipið sem fer norðurleiðina frá Rússlandi, í
gegnum Asíu og til Evrópu.
Flutningaskipið, Venta Maersk, er í eigu flutningafyrirtækisins
Seago Line, sem er hluti af danska flutningarisanum A.P. Moller-
Maersk.
Einn helsti sérfræðingur í norðaustursiglingaleiðinni, prófessor
Frederic Lasserre, sem starfar við Laval-háskólann í Quebec í Kanada,
segir að flutningafyrirtæki horfi í auknum mæli til norðausturleiðar-
innar þegar kemur að vöruflutningum.
Ekki er langt síðan norðausturleiðin var alfarið ófær flutninga-
skipum en á síðustu tveimur til þremur árum hafa áhrif loftslagsbreyt-
inga, það er bráðnun hafíss, gert það að verkum að siglingaleiðin er
orðin möguleg fyrir stór flutningaskip.
Leiðin frá norðurhluta Asíu til Evrópu, norður af Rússlandi, er tölu-
vert styttri en leiðin suður af Indlandi og í gegnum Suez-skurðinn.
Norðausturleiðin getur stytt flutningsleið skipa sem fara frá Evrópu til
norðurhluta Kína, Japans eða Suður-Kóreu um allt að fjörutíu prósent.
Fyrsta flutningaskipið
fer norðurleiðina
AFP
Bráðnun hafíss hefur
opnað nýju leiðina.
6 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2018SJÁVARÚTVEGUR
Varahlutir í allar
Cummins vélar
Fljót og áreiðanleg þjónusta
Frá 1940
www.velasalan.is
Sími 520 0000, Dugguvogi 4 , 104 Reykjavík
Utanríkisráðuneytið hefur fylgst
náið með þróun viðræðna Bretlands
og Evrópusambandsins vegna
Brexit. Miklir hagsmunir eru í húfi
fyrir íslenskt atvinnulíf, og þá sér í
lagi fyrir sjávarútveginn, en árið
2015 keyptu Bretar íslenskar
sjávarafurðir fyrir 48 milljarða
króna eða sem nemur 18,3% af öllu
útflutningsverðmæti sjávarafurða
það árið.
Guðlaugur Þór Þórðarson utan-
ríkisráðherra segir því miður ekki
hægt að útiloka að ekki takist að
semja um Brexit og eru bresk
stjórnvöld og atvinnulíf farin að búa
sig undir það versta. „Við höfum frá
upphafi reynt að sjá fyrir alla þá
möguleika sem gætu komið upp, og
haft það að leiðarljósi að tryggja
góð samskipti og góð viðskipti á
milli þjóðanna til frambúðar,“ segir
Guðlaugur. „Við göngum út frá því
að samningar náist á milli Bret-
lands og ESB, en baktryggjum
okkur líka ef svo fer ekki.“
Værum vel undirbúin
Íslensk og bresk stjórnvöld hafa
átt í reglulegum viðræðum um
hvernig best mætti haga við-
skiptum á milli þjóðanna en Guð-
laugur bendir að það flæki alla
samningagerð að Bretland hefur
ekki samningsumboð fyrr en landið
er formlega gengið úr ESB. Segir
Guðlaugur að ef Brexit endar án
samnings megi vænta þess að það
taki vissan tíma fyrir Bretland að
ljúka við tvíhliða samninga við Ís-
land. „Æskilegt væri ef Bretarnir
væru komnir með umboð áður en
Brexit-dagurinn rennur upp, til að
gefa þeim betra svigrúm til aðlög-
unar, en hvernig sem fer þá munum
við njóta góðs af því að hafa unnið
skipulega að þessum málum í lang-
an tíma. Við værum því ekki að
byrja alveg á byrjunarreit ef enginn
annar valkostur verður í stöðunni
en tvíhliða samningur.“
Guðlaugur bendir á að ekki þurfi
aðeins að semja um tolla heldur
einnig leysa úr ýmsum tæknilegum
atriðum. „Í reynd skipta tollar
minna máli í alþjóðaviðskiptum nú
en áður, en í staðinn hafa tækni-
legar viðskiptahindranir orðið miklu
veigameiri þáttur. Í tilviki sjávaraf-
urða snúa þessi tæknilegu mál m.a.
að gildi heilbrigðisvottorða, bæði
þegar íslenskur fiskur er fluttur inn
á Bretlandsmarkað og einnig þegar
honum er dreift þaðan inn á aðra
markaði í Evrópu.“
Erfiður skilnaður
Enginn getur sagt til um það
með vissu hve líklegt það er að
Brexit-samningar náist áður en það
er of seint og segir Guðlaugur að
Bretar séu alls ekki öfundsverðir af
stöðu mála. „Ef ég set mig í hlut-
verk greinandans þá er augljóst að
það verður ekki auðvelt fyrir Breta
að ganga úr Evrópusambandinu, og
gerir ESB meðal annars þá kröfu
að Bretland greiði háa upphæð við
útgöngu. Bretar hafa til þessa lagt
Evrópusambandinu til mikla fjár-
muni og er talið að tekjufall ESB
geti numið allt að 10%. Bretar eru
eðlilega ólíklegir til að fallast á að
borga hátt útgöngugjald nema að
fyrir hendi sé fullnægjandi sam-
komulag um framtíðarfyrirkomulag
samskipta Bretlands við ESB-
löndin. Landamæri Írska lýðveld-
isins, sem er í ESB, og Norður Ír-
lands, sem er hluti af Bretlandi, eru
líka flókinn vandi að leysa.“
„Værum ekki
á byrjunarreit“
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Ef ekki nást samningar um útgöngu Bretlands úr Evrópu-
sambandinu gæti liðið einhver tími þar til tækist að ljúka
tvíhliða langtímasamningi við Ísland. Utanríkisráðherra
segir markvissa vinnu undanfarin misseri þýða að við-
ræður við Breta ættu að geta gengið hratt fyrir sig.
AFPGuðlaugur Þór
Þórðarson
Heiðrún Lind
Marteinsdóttir
Svo virðist sem vaxandi óróa sé farið að gæta meðal sjávarútvegs-
fyrirtækja vegna Brexit. Rétt rúmir sex mánuðir eru þangað til Bret-
land gengur formlega úr Evrópusambandinu og virðist langt í land að
takist að semja um viðskipti Bretlands og EES-ríkjanna.
„Undanfarnar vikur hefur óvissan síst minnkað og nýjustu vend-
ingar eru þær að fyrirtækjum er ráðlagt að búa sig undir að samn-
ingar náist ekki. Þau ættu ekki endilega að gera ráð fyrir því, en vera
samt viðbúin því að þessi mál kunni að fara á versta veg,“ segir
Heiðrún Lind Marteinsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í
sjávarútvegi.
Jafnvel ef samningar nást gæti það breytt þeim forsendum sem
eiga í dag við um viðskipti Íslands og Bretlands: „Bæði gæti tolla-
landslagið breyst, hvað þá ef engir samningar verða lengur til staðar,
en einnig gætu skapast vandræði við flutninga og umskipun á fiski
sem sendur er til Evrópu í gegnum Bretland,“ útskýrir Heiðrún en
töluvert magn af íslenskum fiski er fullunnið í breskum verksmiðjum
og dreift þaðan til kaupenda á meginlandi Evrópu.
Verða að vera viðbúin því versta
Mótmælandi með skilti fyrir utan Westminster. Fari allt á
versta veg í viðræðum ESB og Bretlands ætti Ísland að
geta lokið tvíhliða samningum við Breta nokkuð hratt.