Morgunblaðið - 05.12.2018, Blaðsíða 6

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Tillögur starfshóps um skipulag
innanlandsflugs fela í sér uppbygg-
ingu á Reykjavíkurflugvelli. Með því
er framtíð vallarins tryggð til næstu
15-20 ára hið minnsta.
Þetta segir Njáll Trausti Frið-
bertsson, formaður hópsins, en til-
lögurnar voru kunngerðar í gær.
Meðal þess
sem hópurinn
leggur til er að
frá og með árs-
byrjun 2020 verði
millilandaflug-
vellirnir – Kefla-
víkurflugvöllur,
Reykjavíkur-
flugvöllur, Akur-
eyrarflugvöllur
og Egilsstaða-
flugvöllur – skil-
greindir sem kerfi flugvalla með
sameiginlegan kostnaðargrunn. Með
þessu sé verið að stórauka flug-
öryggi landsins.
Njáll Trausti segir aðspurður
þetta fela í sér grundvallarkerfis-
breytingu. Alþjóðaflugvellirnir í
Reykjavík, Akureyri og Egilsstöðum
verði reknir undir hatti þjónustu-
samnings ríkisins við Isavia.
Keflavíkurflugvöllur hafi hins veg-
ar verið með eigin kostnaðargrunn
frá stofnun Isavia árið 2010.
Það þýði að öll uppbygging og við-
hald á hinum flugvöllunum þremur
er í gegnum þjónustusamninginn
sem aftur er fjármagnaður í gegnum
fjárlög. Með breytingunni verði
hægt að nýta þjónustugjöld beint til
að byggja upp varaflugvellina þrjá.
Stjórnvöld og Isavia hafi 13 mánuði
til undirbúnings. Telur Njáll Trausti
að æskilegra væri ef málin yrðu unn-
in með enn meiri hraða. Staðan sé
óviðunandi.
Horft til Svíþjóðar og Noregs
Njáll Trausti áætlar að uppbygg-
ing varaflugvalla á Akureyri, í
Reykjavík og á Egilsstöðum muni
kosta 7-10 milljarða á næstu árum.
Fara eigi sömu leið og í Noregi og
Svíþjóð þar sem byggð hafa verið
upp flugvallarkerfi. Stækka þurfi
varaflugvellina, sem séu orðnir allt
of litlir miðað við hlutverk sitt.
Framkvæmdafjár verði aflað með
því að leggja á varaflugvallargjald,
100-300 krónur á fluglegg.
Gjaldið verði hluti þjónustugjalda
og fjármagnað af notendum.
Með því er varaflugvallargjaldið
endurvakið en fram til ársins 2009
var skattur innheimtur af millilanda-
flugi sem fór til viðhalds og uppbygg-
ingar flugvallanna í Reykjavík, á
Akureyri og á Egilsstöðum. Þetta er
þó gert með þjónustugjaldi sem fer
beint til þessara flugvalla en ekki í
gegnum ríkissjóð.
„Þetta er í grunninn flugöryggis-
mál. Uppbygging innviða hefur
engan veginn fylgt mikilli aukningu
á flugumferð,“ segir Njáll Trausti og
tekur 2. apríl sl. sem dæmi.
Þá hafi fannfergi raskað flugi í
Keflavík. Fyrir vikið hafi fjórum far-
þegaþotum verið beint á Egilsstaði,
tveimur til Akureyrar og einni til
Glasgow. Fjallað sé um þennan dag í
umsögn öryggisnefndar Félags ís-
lenskra atvinnuflugmanna við sam-
gönguáætlun.
Hætta vegna eldsneytisskorts
Segir þar að „ein þeirra flugvéla
sem þurftu að hverfa frá Keflavíkur-
flugvelli til Egilsstaða hafði gengið
verulega á eldsneytisforða sinn og
var 8 mín. frá því að lýsa yfir neyðar-
ástandi vegna eldsneytisskorts“.
Njáll Trausti segir þetta vitna um
hversu brýnt sé að byggja upp vara-
flugvellina. „Það koma 25 til 30 flug-
vélar á sama tíma inn til Keflavíkur
og við erum að benda á að varaflug-
vellirnir hafa ekki nógu stór flughlöð
og akstursbrautir til að taka við
þeim, ef t.d. Keflavíkurflugvöllur
lokast, eins og gerðist 2. apríl. Fyrir
utan vélarnar sem beint var annað
voru margar í biðflugi yfir Keflavík
meðan snjókoman var að ganga
yfir,“ segir Njáll Trausti.
Hann rifjar svo upp umsögn Ice-
landair vegna samgönguáætlunar.
Nánar tiltekið að mesta ógn við flug-
öryggi til og frá landinu séu vanbún-
ir varaflugvellir. Umsögn frá WOW
air sé á sömu leið.
Standa ekki undir álaginu
„Innviðir kerfisins hjá okkur
standa ekki undir þessari miklu flug-
umferð til og frá landinu,“ segir
Njáll Trausti um stöðuna og bendir á
aukna flugumferð. Árið 2010 hafi
Icelandair og Iceland Express haft
16 þotur samanlagt. Á þessu ári hafi
Icelandair og WOW air hins vegar
verið með 55 þotur í rekstri.
„Staðan hefur verið mjög slæm
síðasta áratug. Mörgum finnst orðið
mjög seint að grípa í taumana núna.
Miðað við mikilvægi flugsins í land-
inu og ferðaþjónustunnar verður að
taka á þessum málum með skýrum
hætti. Samgönguráðuneytið vinnur
nú að flugstefnu fyrir Ísland. Þessi
skýrsla er innlegg í þá vinnu.“
Kerfið má ekki veikjast meira
Njáll Trausti segir aðspurður að
tillögurnar feli í sér uppbyggingu á
Reykjavíkurflugvelli á næstu árum.
Það sé flugöryggismál. Kerfið
megi ekki veikjast meira en orðið er.
Með tillögunum séu færð rök fyrir að
hafa áfram flugvöll í Vatnsmýri.
„Ég held að það sé orðið almennt
samþykki fyrir því að menn sjái ekki
fyrir sér að Reykjavíkurvöllur fari
næstu 15-20 árin. Slíkt sé enda
óraunhæft. Flugvöllurinn er mikil-
vægur í alþjóðaflugvallarkerfi lands-
ins. Hann gegnir þar stóru hlutverki.
Út frá flugöryggissjónarmiðum eru
engar forsendur fyrir því að ræða
um að hann fari, án þess að það sé
komin niðurstaða og jafn góður eða
betri kostur tilbúinn til notkunar, ef
honum verður einhvern tímann
lokað með tíð og tíma,“ segir Njáll.
Byggja upp Reykjavíkurflugvöll
 Formaður starfshóps um innanlandsflug segir áform í flugvallarmálum styrkja flugvöllinn í sessi
 Nýta á þjónustugjöld til að byggja upp varaflugvelli Keflavíkurflugvallar  Rætt um 7-10 milljarða
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vatnsmýri Áformað er að byggja Reykjavíkurflugvöll upp á næstu árum. Það er liður í að auka flugöryggi.
Njáll Trausti
Friðbertsson
Verði til fimm ára
» Meðal tillagna hópsins er að
þjónustusamningur ríkisins við
Isavia um rekstur, viðhald og
nýframkvæmdir á öðrum flug-
völlum verði til fimm ára og
fjárframlag ríkisins til þeirra
aukið frá því sem nú er.
» Þá skuli stefnt að því að frá
og með 1. janúar 2024 verði
millilandaflugvellirnir og aðrir
flugvellir í grunnneti hluti af
sama flugvallakerfi.
» Skýrsla hópsins er 70 blað-
síður og hana má nálgast á vef
samgönguráðuneytisins.
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2018
Dalvegi 16c | 201 Kópavogur | Sími 568 6411 | rafvorur@rafvorur.is
Þvottavélar
og þurrkarar
sem taka
10,1 kg
Amerísk heimilistæki
rafvorur.isRAFVÖRUR ehf
Starfshópurinn leggur til að far-
miðar íbúa sem eiga lögheimili á til-
greindum svæðum úti á landi verði
niðurgreiddir um 50%. Þá að há-
marki fjórar ferðir (átta leggir) á
mann meðan reynsla er að komast á
kerfið. Með því á að fara svonefnda
skoska leið í ríkisstuðningi.
Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
gönguráðherra segir markmiðið að
efla innanlandsflugið. Fyrri stuðn-
ingsaðgerðir hafi ekki skilað tilætl-
uðum árangri. Dregið hafi úr flug-
umferð og fólk kvartað undan háu
miðaverði, samtímis ódýru flugi til
útlanda. Forveri hans í embætti sam-
gönguráðherra, Jón Gunnarsson,
hafi því skipað starfshóp undir for-
ystu Njáls Trausta Friðbertssonar.
„Við viljum jafna tækifæri fólks,
sama hvar það býr og sama við
hvaða kjör það býr, svo það geti
notið sömu gæða og meðaltals-
Íslendingurinn. Við höfum byggt upp
alla stjórnsýslu, hágæðaheilbrigðis-
þjónustu og helstu
menningarstofn-
anir landsins á ein-
um stað, á höfuð-
borgarsvæðinu. Til
að jafna stöðu
fólks sem býr
lengst frá svæðinu
höfum við metið
það svo, eftir að
hafa skoðað
reynslu annarra þjóða, ekki síst
Skota, að niðurgreiðsla flugmiða til
tiltekins hóps skili betri niðurstöðu
en þau stuðningskerfi sem við höf-
um verið með,“ segir Sigurður Ingi,
sem reiknar með að niðurgreiðsl-
urnar muni auka flugumferð og tíðni
ferða í innanlandsflugi.
Sigurður Ingi rifjar svo upp að far-
þegum á íslenskum flugvöllum hafi
fjölgað úr tveimur í tíu milljónir á að-
eins nokkrum árum.
„Við höfum á sama tíma ekki
byggt upp aðra flugvelli sem vara-
Niðurgreiðslur efli innanlandsflugið
ÍBÚAR Á TILTEKNUM SVÆÐUM MUNU FÁ ALLT AÐ 50% AFSLÁTT AF VERÐI FLUGMIÐA
flugvelli í þeim takti. Þess vegna er
það rökrétt framhald að styrkja flug-
ið á Íslandi og setja alla millilanda-
flugvellina undir sama flugvallar-
kerfið og fela Isavia ábyrgð á rekstri
þess og uppbyggingu,“ segir Sig-
urður Ingi og bendir á að kannski
hafi fulltrúar ríkisins ekki bestu
þekkinguna á því hvernig verja skuli
fé til flugvallarmála. Sú þekking sé
hins vegar hjá Isavia. Það hafi
gengið eftir sem óttast var að niður-
lagning þjónustugjalda árið 2009
myndi bitna á uppbyggingu vara-
flugvalla. Síðan hafi farþegafjöldinn
margfaldast.
Sigurður Ingi reiknar með að
framkvæmdir við uppbyggingu vara-
flugvallanna geti hafist 2020. Hann
bindi vonir við að niðurgreiðslur á
verði farmiða geti hafist sama ár.
Það spari flugfélögunum umtals-
vert fé að hafa örugga varaflugvelli á
Íslandi í stað þess að þurfa að reiða
sig á Skotland og Írland.
Sigurður Ingi
Jóhannsson
Tillögu meirihluta fjárlaganefndar um að endurlána allt
að 1,5 milljarða til Íslandspósts fyrir þriðju umræðu um
fjárlagafrumvarpið fylgja ýmis skilyrði. Því til viðbótar
leggur meirihlutinn til að við 6. grein fjárlaga bætist nýr
liður um að leggja Íslandspósti til aukið eigið fé vegna
fyrirliggjandi lausafjárvanda félagsins. Engin fjárhæð er
tilgreind varðandi þessa nýju heimild.
Willum Þór Þórsson, formaður nefndarinnar, staðfest-
ir það og segir að um heimildargrein sé að ræða. Hann
bendir á að þegar sé búið að lána 500 milljónir á þessu ári
af umræddri heildarfjárhæð en að öðru óbreyttu hefði
fyrirtækið ekki getað haldið áfram án þess stuðnings.
Meirihluti fjárlaganefndar geri það síðan að skilyrði að
nefndin verði upplýst um framvindu aðgerða vegna mál-
efna Íslandspósts. Umhverfis- og samgöngunefnd sé með
til umfjöllunar frumvarp til breytinga á póstlögum og að-
gerðahópur vinnur að tillögum sem snúa að rekstri fyrir-
tækisins til þess að styrkja rekstrargrundvöll þess. „Við
erum að reyna að tryggja það að þingið sem hefur eftirlit
með framkvæmdavaldinu sé upplýst reglulega um stöðu
mála,“ segir hann.
Í ítarlegri umfjöllun meirihlutans um aðgerðir vegna
málefna Íslandspósts í nefndaráliti er því beint til stjórn-
ar og eiganda ,,að marka fyrirtækinu skýra stefnu og
endurmeta þannig mögulega stöðu þess á póstmarkaði,
með það fyrir augum að draga jafnvel úr þátttöku félags-
ins á virkum samkeppnismörkuðum utan kjarnastarf-
semi félagsins.“
Stofnanir greiði markaðsleigu
Meirihlutinn leggur til ýmsar breytingar á fjárlaga-
frumvarpinu fyrir 3. umræðu, m.a. um innleiðingu á
markaðsleigu fyrir fasteignir í eigu ríkisins. Í dag inn-
heimta Ríkiseignir húsaleigu af ríkisaðilum sem á að
standa undir viðhaldi, tryggingum og gjöldum. Leigan er
mun lægri en sú sem greidd er fyrir sambærilegt hús-
næði á almennum markaði.
Willum bendir á að engin áhrif verði af þessu á afkomu
ríkissjóðs þar sem tekjur Ríkiseigna hækka samhliða en
með innleiðingu markaðsleigu ætti að myndast hvati fyr-
ir stofnanir til að draga úr stærð húsnæðis og hagræða í
húsnæðismálum. omfr@mbl.is
Endurlán bundið skilyrðum
 Tillaga um heimild til að leggja Íslandspósti til aukið eigið fé