Fréttablaðið - 11.03.2019, Qupperneq 30

F immtán ár eru liðin í dag frá því að 193 fór-ust og 2.050 særðust í sprengjuárásum á lestar í Madríd, höfuðborg Spánar. Sprengjuárás-
irnar voru þær mannskæðustu í
sögu Spánar og þær mannskæðustu
í Evrópu frá Lockerbie-árásinni
1988. Engin hryðjuverkaárás hefur
verið gerð í Evrópu síðan ráðist var
á Madríd sem hefur heimt svo mörg
líf.
Fréttablaðið fjallaði um árásina á
sínum tíma. Í frétt blaðsins frá deg-
inum eftir árásina sagði að eyði-
leggingin hefði verið algjör, lestir
sprungið í loft upp og lík þeyst til
og legið eins og hráviði í og við
lestir og lestarstöðvar. „Verst var
aðkoman á El Pozo-lestarstöðinni
þar sem tvær sprengjur sprungu
og bönuðu ekki færri en sjötíu
manns,“ sagði í fréttinni.
Haft var eftir Jose Maria Aznar,
þá forsætisráðherra Spánar, að
hann grunaði ETA, aðskilnaðar-
hreyfingu Baska, um árásirnar.
Stutt var þá frá því að tveir ETA-
liðar voru handteknir við komu
sína til Madrídar á f lutningabíl
hlöðnum efnum til sprengjugerðar.
Arnold Otegi, leiðtogi Batasuna,
stjórnmálaf lokks Baska, neitaði
ásökununum og sagði að Arabar
kynnu að bera ábyrgð á árásunum.
Strax þremur dögum síðar birtist
myndskeið þar sem Abu Dujana al-
Afghani, sagður talsmaður al-Kaída
í Evrópu, lýsti yfir ábyrgð hryðju-
verkasamtakanna af árásinni.
Spánverjar handtóku í kjölfarið
hóp Marokkómanna, Sýrlendinga,
Alsíringa og tvo uppljóstrara innan
spænsk u lög reglunnar veg na
meintrar aðkomu að málinu.
Eltingaleikurinn við meinta árás-
armenn var langur og erfiður. Til að
mynda styttu sjö grunaðir hryðju-
verkamenn sér aldur og myrtu lög-
reglumann þegar þeir sprengdu
sprengju í úthverfi Madrídar í þann
mund sem lögreglumenn reyndu að
klófesta þá.
Tveimur árum seinna, þann
11.  apríl 2006, voru 29 ákærur
gefnar út í málinu. Þyngstu sakirn-
ar voru bornar á sjö einstaklinga.
Fimm þeirra voru sakaðir um skipu-
lagningu og framkvæmd en tveir
um samstarf.
Svo fór að átta voru sýknaðir, þar
á meðal meintur höfuðpaur, Rabei
Osman. Átján voru sakfelldir fyrir
minni brot og þrír fyrir alvarlegustu
brotin og dæmdir í þúsunda ára
fangelsi. Þeir munu hins vegar ekki
afplána nema fjörutíu. Við áfrýjun
var sakfellingum yfir nokkrum
ákærðu snúið við.
thorgnyr@frettabladid.is
Verst var aðkoman á
El Pozo-lestarstöðinni
þar sem tvær sprengjur
sprungu og bönuðu ekki
færri en sjötíu manns.
Mannskæðasta árásin í sögu Spánar
Merkisatburðir
222 Elagabalus Rómarkeisari er
ráðinn af dögum.
1702 Fyrsta dagblaðið sem
dreift er um allt England, The
Daily Courant, kemur fyrst út.
1851 Óperan Rígólettó eftir Giu-
seppe Verdi frumflutt.
1861 Suðurríkin innleiða nýja
stjórnarskrá eftir aðskilnað frá
Bandaríkjunum.
1864 238 farast í flóðum í Shef-
field.
1888 Rúmlega 400 farast í snjó-
stormum á austurströnd Banda-
ríkjanna.
1907 Íþróttafélag Reykjavíkur
stofnað.
1917 Breski herinn tekur Bagdad.
1946 Breskir hermenn taka
Rudolf Höss, yfirmann í Ausch-
witz, fastan.
1950 Kvikmyndin Síðasti bærinn
í dalnum frumsýnd.
1976 Stjörnuskoðunarfélag Sel-
tjarnarness stofnað.
1984 Vélbáturinn Hellisey frá
Vestmannaeyjum sekkur, Guð-
laugur Friðþórsson lifir einn af og
syndir í land.
1985 Míkhaíl Gorbatsjov verður
leiðtogi Sovétríkjanna.
1990 Litháen fær sjálfstæði.
Þýskur kafbátur skaut á íslenska
línuskipið Fróða á þessum degi
árið 1941. Alls fórust fimm skip-
verjar í skothríðinni en segja má
að þjóðarsorg hafi verið á landinu
í kjölfar árásarinnar.
Morgunblaðið fjallaði um
árásina strax næsta dag en fátt
var vitað um hana á þeim tíma.
„Sú fregn barst hingað til bæjarins
í gærkvöldi, að í fyrrinótt hefði
kafbátur gert árás á línuveiðarann
„Fróða“ um 90 mílur SA af Vest-
mannaeyjum. Fregnin um árás
þessa var mjög ógreinileg, en
vitað var þó, að „Fróði“ sökk ekki,“
sagði í blaðinu.
Strax degi síðar var komið í
ljós að fimm hefðu farist. Þeir
Sigurður V. Jörundsson stýri-
maður, Gísli Guðmundsson háseti
og Guðmundur Stefánsson háseti
voru sagðir hafa farist í skot-
hríðinni sjálfri, sem dundi yfir
í um klukkustund. Þeir Gunnar
Árnason skipstjóri og Steinþór,
bróðir Gunnars, háseti létust af
sárum sínum.
Þegar Fróði kom til hafnar um
hádegisbil þann 15. mars tóku
þúsundir á móti skipverjum, kom
fram í Þjóðviljanum degi síðar.
„Það var hátíðleg stund sorgar
og samúðar, þegar höfuðborg
Íslands í gær tók á móti fimm
látnum og fimm lifandi sjó-
mönnum, sem sundurskotið
fiskiskip, línuveiðarinn Fróði,
flutti að landi. Höfuðborgin bar
á sér svip virðingarinnar við hina
föllnu, - hvarvetna blöktu fánar Ís-
lands í hálfa stöng, - og þúsundum
saman söfnuðust íbúarnir niður á
hafnarbakkann, til að votta hlut-
tekningu sína í þeim hörmungum,
sem aðstandendum og þjóðinni
er valdið með vígunum ódrengi-
legu úti í myrkri Atlanzhafsins,“
sagði í blaðinu. – þea
Þ E T TA G E R Ð I S T: 11. M A R S 19 41
Fimm Íslendingar felldir í árás þýsks kafbáts
Fimmtán ár liðin frá
sprengjuárásum á lestir
í Madríd. Baskar voru
upphaflega grunaðir
um að bera ábyrgð á
voðaverkunum en at-
hyglin beindist fljótlega
að al-Kaída. Hátt í tvö
hund ruð manns létu
lífið og yfir tvö þúsund
særðust í árásunum.
Verst var aðkoman á
El Pozo-lestarstöðinni
þar sem tugir létu lífið.
Mynd frá árásarvettvangi í Madríd fyrir fimmtán árum. Ófögur sjón og vitnisburður um voðaverkin sem felldu svo marga. NORDICPHOTOS/GETTY
1 1 . M A R S 2 0 1 9 M Á N U D A G U R14 T Í M A M Ó T ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
TÍMAMÓT
1
1
-0
3
-2
0
1
9
0
4
:3
2
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
8
7
-D
D
9
C
2
2
8
7
-D
C
6
0
2
2
8
7
-D
B
2
4
2
2
8
7
-D
9
E
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
4
0
s
_
1
0
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K