Morgunblaðið - 28.01.2019, Síða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 28. JANÚAR 2019
j j g
Tilnefningarnefnd vekur athygli á því að frestur til að skila
inn framboðum til nefndarinnar er 7. febrúar og skal senda
þau á netfangið tilnefningarnefnd@reginn.is
Frekari upplýsingarmá finna á vefsíðu félagsins
www.reginn.is/fjarfestavefur
Tilnefningarnefnd Regins hf.
Reginn hf. / 512 8900 / reginn@reginn.is / reginn.is
st órnarm nnum s rn a s ns.
AÐALFUNDUR
14.MARS2019
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Fyrsta umræða fór fram á Alþingi á
fimmtudaginn um frumvarp til laga
um endurgreiðslur til félagasamtaka
til almannaheilla vegna mannvirkja-
gerðar og annarra framkvæmda.
Gekk frumvarpið áfram til efnahags-
og viðskiptanefndar sem hefur það
nú til umfjöllunar. Nái frumvarpið
fram að ganga munu slík félagasam-
tök geta fengið endurgreiddan
virðisaukaskatt sem þau hafa þurft
að greiða vegna mannvirkjagerðar
og annarra framkvæmda sem miða
að því að efla starfsemi eða bæta að-
stöðu samtakanna.
„Það sem er sammerkt með þess-
um geira er að hann er ekki í virðis-
aukaskattskyldri starfsemi, þannig
að þegar þessi félagasamtök, hvort
sem það eru
björgunarsveitir
eða íþróttafélög
eða aðrir, eru að
byggja yfir sína
starfsemi þá
þurfa þau alltaf
að bera kostnað-
inn af því að
borga virðisauka-
skattinn,“ segir
Jón Gunnarsson,
fyrsti flutningsmaður frumvarpsins.
Jón segir að þetta frumvarp hafi
áður verið borið fram á þingi, en ekki
náð fram að ganga. „En nú gerum
við okkur vonir um að þetta nái að
klárast þannig að þingið veiti þessu
sjálfboðaliðastarfi sem unnið er um
allt land ákveðna viðurkenningu,
virðingu og þakklæti fyrir það mik-
ilvæga starf sem unnið er í okkar
samfélagi,“ segir Jón og bætir við að
hann hafi heyrt í fulltrúum ýmissa
samtaka sem séu vissir um að þetta
úrræði myndi lyfta grettistaki í
starfsemi margra félaga.
Flutningsmenn
í mörgum flokkum
Frumvarpið er borið fram af tólf
þingmönnum auk Jóns, og koma þeir
úr flestum flokkum sem nú eru á
þingi. Segir Jón að það ætti því að
geta myndast sterk og góð samstaða
um afgreiðslu málsins. „Það er vand-
fundið samfélag, þar sem sjálfboða-
liðastarf er eins öflugt og það er á Ís-
landi í víðtækum skilningi,“ segir
Jón og nefnir sem dæmi foreldra-
starf innan íþróttafélaga, björgunar-
sveitir og fleiri. „Þetta framlag verð-
ur ekki metið til fjár fyrir íslenskt
samfélag,“ segir Jón að lokum.
Félagasamtök fái endur-
greiddan virðisauka
 Þingið myndi sýna sjálfboðastarfi „þakklæti og virðingu“
Jón
Gunnarsson
Veronika S. Magnúsdóttir
veronika@mbl.is
Börn á aldrinum 5 til 12 ára öttu
kappi á skákmóti í Laufásborg sem
haldið var á laugardaginn í tilefni af
skákdeginum, en mótið er hugsað
sem undirbúningur fyrir heims-
meistaramót barna í skólaskák sem
fram fer síðar á árinu.
Friðrik Ólafsson gaf
styttu og afrit af skákum
Friðrik Ólafsson, fyrsti stórmeist-
ari Íslendinga og fyrrverandi forseti
Alþjóðaskáksambandsins, FIDE,
var heiðursgestur á mótinu og á jafn-
framt afmæli á skákdaginn. Hann
færði Laufásborg gjafir í tilefni
dagsins, t.a.m. styttu af Hórasi sem
hann hafði fengið í Egyptalandi og
afrit af fimm æfingaskákum sem
hann tefldi við sjálfan sig þegar hann
var tíu ára. Börnin munu vafalaust
njóta góðs af og fara yfir skákirnar á
næstu skákæfingu, að sögn Omars
Salama, skákkennara og skipuleggj-
anda mótsins.
Omar leggur áherslu á að venja
börnin á að tefla kappskák, en slík
skák er reiknuð til Elo-stiga auk
þess sem umhugsunartíminn er iðu-
lega einn og hálfur klukkutími á
mann. Mótið er liður í mótaröð Lauf-
ásborgar, mótin eru fimm talsins og
tefld er kappskák, líkt og á HM
barna í skólaskák. Tíu fulltrúar, 7
ára og yngri, keppa á mótinu fyrir Ís-
lands hönd og fá börnin að tefla eins
og alvöru skákmenn á báðum mót-
unum, að sögn Omars.
Krefjandi tímamörk
„Börnin tefla kappskák á mótinu í
Laufásborg til þess að undirbúa sig
fyrir tímamörkin á HM. Þessi tíma-
mörk eru mun meira krefjandi en at-
skák og hraðskák, sem er skemmti-
legri og fljótvirkari, en þetta er góð
æfing fyrir HM,“ segir Omar Salama
og líkir kappskák við kvöldmat en
hraðskák og atskák við eftirrétt.
„Kappskák er alvörukvöldmatur.
Allir vilja eftirrétt en gott er að venja
sig á að borða kvöldmat áður en mað-
ur fer í eftirréttinn,“ segir Omar.
Góð þátttaka var á mótinu og
mættu 22 börn á mótið, flest þeirra
úr Reykjavík en þó kom einn kepp-
andi alla leið frá Selfossi. Skákdeg-
inum hefur verið fagnað víða á
síðastliðnum og verður áfram á
næstu dögum en nálgast má frekari
upplýsingar um viðburði tengda deg-
inum á skak.is.
Morgunblaðið/Ómar
Einbeitt Fjöldi barna tefldi á mótinu á Laufásborg með langan umhugsunartíma, einn og hálfan tíma á mann.
Æft fyrir HM í skóla-
skák á skákdeginum
 Kappskákmót fyrir 5 til 12 ára var haldið á Laufásborg
Heiðursgestur Friðrik Ólafsson, fyrsti stórmeistari Íslendinga, var heið-
ursgestur á mótinu og lék fyrsta leikinn fyrir keppendurna á fyrsta borði.
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Alls höfðu 53 umsagnir verið birtar á
vef Alþingis um helgina um frum-
varp ríkisstjórnarinnar um þung-
unarrof. Lögunum er ætlað að vera
heildarendurskoðun á fyrri lögum
um fóstureyðingar, sem sett voru ár-
ið 1975, en af umsögnunum má ráða
að skiptar skoðanir séu á efni frum-
varpsins, einkum 4. grein þess, sem
heimilar að bundinn verði endi á
meðgöngu allt að 22. viku hennar.
Sáttin hugsanlega rofin
Trúfélög eru áberandi í hópi um-
sagnaraðila, en einnig hafa borist
umsagnir frá einstaklingum um
frumvarpið. Athygli vekur að Ólína
Kjerúlf Þorvarðardóttir, fyrrverandi
alþingismaður, er á meðal þeirra, en
hún fagnar því að í fyrirliggjandi
frumvarpi sé gert ráð fyrir að kona
hafi sjálfsákvörðunarrétt til þess að
binda endi á meðgöngu, en þurfi ekki
að sækja um slíkt og fá samþykki
annarra fyrir. „Sá réttur er löngu
tímabær að óbreyttu núgildandi við-
miði til þungunarrofs. Mikilvægt er
að virða rétt einstaklings til sjálfs-
forræðis yfir líkama sínum sem og til
að taka ákvörðun um barneign,“ seg-
ir Ólína um þann þátt frumvarpsins.
Hún er öllu gagnrýnni á 4. grein
frumvarpsins, og segist leggjast af
alhug gegn þeim áformum að færa
út tímamörk þungunarrofs til loka
22. viku meðgöngu. Telur Ólína að
það stangist á við mannréttinda-
ákvæði ýmis og inngróin sjónarmið
sem lúta að mannhelgi og réttinum
til lífs. Hefði hún kosið að haldið
hefði verið við núverandi viðmið um
lok 16. viku á sama tíma og sjálfs-
ákvörðunarréttur konunnar hefði
verið festur í sessi.
Vísar Ólína þar meðal annars til
þess þroska sem fóstur nái á þeim
vikum sem um ræðir, og segir hún
ekki siðferðilega verjandi að heimila
fóstureyðingu þegar fóstrið er sann-
arlega orðið barn og getur jafnvel lif-
að utan líkamans.
„Að óbreyttu reynir þetta frum-
varp mjög á siðferðilegt þanþol
þeirra sem að málum þessum koma
ekki aðeins heilbrigðisstarfsfólks
heldur allra sem láta sig málið varða.
Fari frumvarpið óbreytt í gegn er
hætt við því að sú sátt sem hefur ver-
ið um fóstureyðingar á Íslandi sé
rofin. Það yrði óbætanlegur skaði
fyrir íslensk kvenréttindi og mann-
réttindi í víðara samhengi,“ segir að
lokum í umsögn Ólínu.
Þarf að breyta skráningu
Embætti landlæknis tekur á
tveimur tilteknum efnum í umsögn
sinni, annars vegar réttinn til að
rjúfa þungun fram til loka 22. viku
og hins vegar hvernig breyta þurfi
skráningu aðgerða af þessu tagi
verði frumvarpið óbreytt að lögum.
Segir í umsögn landlæknis að það
sé óumdeilt að réttur til að rjúfa
þungun svo seint í meðgöngu þurfi
að vera til staðar ef upp koma lækn-
isfræðilegar eða þungar félagslegar
ástæður. „Það er skoðun landlæknis
að ákvörðun um rof þungunar svo
seint á meðgöngu sé gríðarlega erfið
og þungbær ákvörðun sem kona taki
einungis að vandlega athuguðu máli
og af illri nauðsyn,“ segir í umsögn-
inni og bætir landlæknir við að eng-
inn sé hæfari til að meta aðstæður í
þessum tilfellum en konan sjálf.
„Kona ætti því ekki að þurfa að af-
sala sér þeim rétti til óskyldra aðila
eins og fyrri lög gerðu ráð fyrir.“ Þá
tekur landlæknir fram að almennt
séð ætti að forðast þungunarrof eftir
fremsta megni og að brýnt sé að leita
allra leiða til að takmarka fjölda
óráðgerðra þungana og þungunar-
rofs.
Þá leggur landlæknir til að gildis-
töku laganna verði frestað til 1.
september næstkomandi, svo hægt
verði að breyta skráningarkerfum
embættisins þannig að það geti
áfram haft yfirsýn yfir tölfræði yfir
þungunarrof.
Skiptar skoðanir
í umsögnum
 Rúmlega fimmtíu umsagnir hafa
borist um þungunarrofsfrumvarp
Morgunblaðið/Ómar
Þungunarrof Rúmlega fimmtíu um-
sagnir hafa borist til Alþingis.