Morgunblaðið - 29.01.2019, Síða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. JANÚAR 2019
Í nýrri brunavarna-
áætlun Slökkviliðs
höfuðborgarsvæðisins
eru tekin af öll tví-
mæli um nauðsyn þess
að Arnarnesvegur
verði lagður. Bruna-
varnaáætlunin sýnir
að á álagstímum eru
einungis 26% íbúa
Kópavogs í ásættan-
legri fjarlægð frá
slökkvistöð, eða í innan við tíu mín-
útna viðbragðstíma slökkviliðsins.
Miðað við nýjustu íbúatölur tekur
það því slökkvilið lengri tíma en tíu
mínútur að ná til um 27.000 íbúa í
Kópavogi. Ástandið er verst í Sala-
og Kórahverfi, skást í elsta hluta
Kópavogs. Samkvæmt upplýsingum
Slökkviliðsins á höfuðborgarsvæð-
inu er álagstími í umferðinni alltaf
að lengjast, í takt við fjölgun á
höfuðborgarsvæðinu fækkar þeim
stundum þar sem umferð er lítil
sem engin.
Síðastliðið haust var ný sam-
gönguáætlun kynnt. Þá kom í ljós
að framkvæmd Arnarnesvegar hafði
verið frestað, vegurinn
sem var á áætlun fyrir
tímabilið 2011-2022 var
ekki lengur á dagskrá.
Það eru skelfileg tíðindi
fyrir íbúa í efri byggð-
um Kópavogs og raun-
ar einnig íbúa í efri
byggðum Reykjavíkur,
Garðabæjar og Hafnar-
fjarðar. Skoðum þetta
nánar.
Í Kópavogi austan
Reykjanesbrautar búa
ríflega 14.000 manns. Þetta er fjöl-
mennt svæði, íbúar í efri hluta þess,
Salahverfi, Kórahverfi og Vatns-
enda, þekkja vel umferðarteppu
sem myndast þarna á álagstímum.
Vatnsendahvarfið er eina leiðin í
gegnum Vatnsendann, brattur veg-
ur sem liggur í gegnum íbúðahverfi
og óásættanlegur sem eina leiðin
um svæðið.
Um leið og Arnarnesvegur verður
lagður liggur því fyrir að öryggi
íbúa í efri byggðum mun aukast
verulega, sem og lífsgæði þeirra.
Bæði léttir á umferðinni um Vatns-
endaveg, íbúum til hagsbóta, og
minni tíma er varið í umferð. Það
gefur augaleið að þá mun einnig
umferð léttast á Reykjanesbraut
þegar ferðaleiðum fjölgar. Íbúar
Garðabæjar, Hafnarfjarðar og
Reykjavíkur munu allir njóta góðs
af því.
Fyrir utan þennan augljósa
ávinning fyrir daglegar ferðir íbúa
þá sýnir brunavarnaáætlunin svart
á hvítu að vegurinn er einnig lífs-
nauðsynlegt öryggistæki fyrir stór-
an hluta íbúa Kópavogs, svo ég leyfi
mér að einblína á íbúa bæjarins.
Ég skora því á samgöngu-
ráðherra og þingmenn að endur-
skoða samgönguáætlun. Ég vænti
stuðnings og baráttu frá þingmönn-
um kjördæmisins fyrir þessu hags-
munamáli. Samgöngumál höfuð-
borgarsvæðisins eru gríðarlega
mikilvægur málaflokkur og augljóst
öllum sem kynna sér málið að
Arnarnesvegur á að vera forgangs-
mál í samgöngum höfuðborgar-
svæðisins og landsins alls.
Eftir Ármann
Kr. Ólafsson
»Um leið og Arnar-
nesvegur verður
lagður liggur því fyrir
að öryggi íbúa í efri
byggðum mun aukast
verulega, sem og lífs-
gæði þeirra.
Ármann Kr. Ólafsson
Höfundur er bæjarstjóri
í Kópavogi.
Tryggið öryggi
íbúa og látið
áætlun um Arnar-
nesveg standa
Ljósmynd/Vilhelm Gunnarsson
Gatnamót Breiðholtsbrautar og Vatnsendavegar síðdegis.
Í nýlegri grein í
Morgunblaðinu gerir
Elín Björg Ragnars-
dóttir, fyrrverandi
framkvæmdastjóri
Samtaka fiskútflytj-
enda, athugasemdir
við tæplega sjö ára
gamalt viðtal Kastljóss
við hana og heldur því
fram að einhvers lags
blekkingar hafi verið viðhafðar við
vinnslu og birtingu viðtalsins. Hinu
sama hefur forstjóri Vinnslu-
stöðvarinnar haldið fram, ítrekað.
Þetta er rangt.
Fyrir það fyrsta er alrangt að
Kastljós hafi á einhvern hátt not-
fært sér viðtalið við Elínu eða sett
það í samhengi við umfjöllun í sama
þætti um þær vísbendingar sem þá
lágu fyrir um meinta undirverð-
lagningu Samherja til dótturfélaga
sinna erlendis.
Viðtölin tekin áður
en rannsóknin hófst
Í inngangi umfjöllunarinnar var
skýrt og greinilega tekið fram að við-
töl í þættinum um verðmyndun fisk-
afla á Íslandi við Elínu Björgu, Guð-
mund Þ. Ragnarsson, formann
Félags vélstjóra og málmtækni-
manna, og Friðrik J. Arngrímsson,
þáverandi framkvæmdastjóra LÍÚ,
voru öll tekin áður en rannsókn á
meintum brotum Samherja á gjald-
eyrislögum hófst. Um það átti því
enginn að þurfa að velkjast í vafa.
Hin almenna umfjöllun um tvö-
falda verðmyndun á fiski var að því
leytinu aðskilin umfjöllun um gögn
frá Verðlagsstofu skiptaverðs sem
sýndu rökstuddan grun um að Sam-
herji seldi dótturfélögum sínum er-
lendis tiltekinn afla á tilteknu tíma-
bili á lægra verði en í viðskiptum
annarra útgerðarfélaga við óskylda
aðila. Þau gögn voru eins og fram
kom ekki fengin frá Seðlabanka Ís-
lands, heldur Verðlagsstofu skipta-
verðs, opinberri eftirlitsstofnun um
fiskverð.
Umrædd umfjöllun í Kastljósi
snerist því öðru fremur um gagnrýni
sjómanna, sjálfstætt starfandi fisk-
verkana og fleiri, á tvöfalda verð-
myndun á fiski. Verð á afla er breyti-
legt allt eftir því hvort hann er
keyptur af sömu útgerð og rekur
veiðiskipin eða seldur ótengdum að-
ila. Þá staðreynd höfðu fyrrgreindir
aðilar, ekki síst Samtök fiskútflytj-
enda, gagnrýnt harðlega. Og gerðu
síðast opinberlega í liðinni viku.
Þessa sömu gagnrýni hafði Elín
Björg sjálf sett fram í störfum sínum
fyrir samtökin og sagt að breytingar
á þessu fyrirkomulagi væru helsta
baráttumál samtakanna. Þessu var
framkvæmdastjóri LÍÚ ekki sam-
mála. Sjónarmið beggja voru reifuð í
umræddum Kastljósþætti, meðal
annars áhyggjur Elínar Bjargar og
samtaka hennar af því að með litlu
eftirliti og ríkjandi fyrirkomulagi
kæmi fátt ef nokkuð í veg fyrir að út-
gerðir gætu flutt fisk úr landi til
dótturfélaga sinna erlendis og tekið
hagnað af viðskiptunum út erlendis.
Orðrétt sagði Elín þetta í þættinum:
„Eins og við sjáum oft getur fyrir-
tækið líka átt erlent sölufyrirtæki og
selt áfram á lágmarksverði frá fisk-
vinnslunni yfir í erlenda fyrirtækið –
sölufyrirtækið, og tekið arðinn af
allri greininni út í erlenda fyrirtæk-
inu. Og hvort menn eru að leika
þennan leik læt ég ósagt en allavega
möguleikinn er þarna til staðar. Og
auðvitað ættu menn að skoða þetta.“
Elín Björg beðin
um rökstuðning
Elín Björg segir í grein sinni, nú
sjö árum síðar, að með orðum sín-
um hafi hún alls ekki verið að lýsa
öðru en löglegri leið fyrirtækja sem
vert væri að skoða og breyta. Það
er einfaldlega ekki rétt hjá Elínu
Björgu. Um bann við því að færa
hagnað úr landi með þeim hætti
sem hún lýsti er sérstaklega fjallað
í lögum og hefur verið um langa
hríð, samanber ákvæði 57. greinar
tekjuskattslaga og sambærileg þá-
gildandi lög um gjaldeyrisviðskipti.
Þess vegna – og eðlilega – var
gengið á Elínu í umræddu viðtali
og hún krafin um dæmi um þau ís-
lensku fyrirtæki sem léku þann leik
sem hún lýsti. Hún fékkst ekki til
þess þótt hún hefði gefið í skyn að
hún þekkti slík dæmi.
Það var því sjálfsagt og eðlilegt
að biðja Elínu Björgu um að rök-
styðja mál sitt með dæmum í um-
ræddu viðtali, og þekkist víðast
hvar sem fagleg vinnubrögð í
blaðamennsku.
Viðtalið var því hvorki tekið né
flutt á villandi eða rangan hátt.
Vitaskuld er Elínu Björgu frjálst
að leita til siðanefndar RÚV með
erindi sitt nú, nærri sjö árum eftir
að viðtalið birtist. Spurningin er
hins vegar sú hvers vegna hún
gerði það ekki mun fyrr? Erindið
sem hún segist hafa sent daginn
eftir umfjöllunina var athugasemd
sem krafðist frekari skýringa af
hennar hálfu og henni fylgdi hvorki
ósk um birtingu né leiðréttingu.
Eftir að Elín sendi umrædda at-
hugasemd var árangurslaust reynt
að ná sambandi við hana til að óska
frekari skýringa.
Lýsing hennar á málavöxtum er
því ekki sannleikanum samkvæm.
Grein Elínar má skilja svo að
umrætt viðtal, sem tekið var
nokkru áður en umfjöllunin var
birt, hefði verið einu samskipti
hennar við fréttamenn Kastljóss og
birting umfjöllunarinnar því komið
henni í opna skjöldu. Það er einnig
rangt.
Fréttamaður átti í samskiptum
við Elínu um efnið fyrir og ekki síð-
ur eftir að viðtalið var tekið, í því
skyni að afla frekari upplýsinga.
Elínu var allan tímann ljóst að
viðtalið sem tekið var við hana yrði
birt í umfjöllun um gagnrýni á tvö-
falda verðmyndun á fiski og það
samkeppnisforskot sem útgerðir,
sem einnig áttu eigin sölufyrirtæki
erlendis, hefðu af þeim sökum.
Og nákvæmlega þannig birtist
viðtalið.
Snerist um deilur milli áhafnar
skips og Vinnslustöðvarinnar
Að gefnu tilefni er rétt að taka
fram að í umfjöllun Kastljóss um
verðmyndun sjávarafla og vís-
bendingar um undirverðlagningu
sjávarafla úr landi var því aldrei
haldið fram að Vinnslustöðin í
Vestmannaeyjum sætti rannsókn
eða lægi undir grun um slík brot
hjá gjaldeyriseftirliti Seðlabanka
Íslands. Þær fullyrðingar og sam-
særisbrigsl forstjóra Vinnslu-
stöðvarinnar í ítrekuðum viðtölum
hans við sjálfan sig á vef Vinnslu-
stöðvarinnar og í greinum í
Morgunblaðinu undanfarinn mán-
uð eru annaðhvort hugarburður
eða furðulegur misskilningur
hans.
Kastljós hafði aldrei upplýs-
ingar um að Vinnslustöðin sætti
neinni slíkri rannsókn og hélt því
aldrei fram.
Umfjöllun um gagnrýni sjó-
manna á verðmyndun Vinnslu-
stöðvarinnar snerist um deilur
sem komið höfðu upp milli áhafnar
skips og Vinnslustöðvarinnar
vegna uppsjávarafla sem Vinnslu-
stöðin keypti og seldi áfram til
dótturfélags síns í Rússlandi.
Aldrei var fjallað um viðskipti
Vinnslustöðvarinnar með ufsa,
eins og forstjórinn hefur haldið
fram, heldur snerist sá þáttur um
verðmyndun og skort á gegnsæi í
viðskiptum Vinnslustöðvarinnar
eins og kom fram í viðtali við for-
ystumenn stéttarfélaga sjómanna,
í Eyjum og á landsvísu, og for-
stjóri Vinnslustöðvarinnar svaraði.
Deilur um fyrirkomulag fisksölu
Vinnslustöðvarinnar standa í raun
enn, samanber forsíðufrétt
Morgunblaðsins frá því stuttu fyr-
ir jól, og frásögn fyrrverandi
stjórnarmanns í fyrirtækinu af ár-
angurslausum tilraunum sínum til
að afla svara við þeim.
Lýsing sem fer þvert
á raunveruleikann
Að þessu sögðu er athyglisvert
að verða vitni að því samráði sem
Elín Björg Ragnarsdóttir og for-
stjóri Vinnslustöðvarinnar virðast
hafa haft um greinarskrif sín, eins
og þau lýsa bæði. Forstjórinn
hafði enda, viku áður en grein El-
ínar Bjargar birtist, boðað að stór
og mikil tíðindi væru væntanleg.
Einkum er samráðið forvitnilegt í
ljósi þess að grein Elínar Bjargar
birtist sama dag og til stóð að
birta skýrslu um skoðun Ríkis-
endurskoðunar á eftirliti Fiski-
stofu með veiðum, löndun og
vinnslu sjávarafurða. Skýrslu sem
beinlínis gefur stofnun sem treyst
hefur verið fyrir mikilvægu hlut-
verki algjöra falleinkunn.
Elín Björg Ragnarsdóttir er
ekki bara lögmaður úti í bæ eins
og ætla má af grein hennar heldur
hefur hún starfað sem verkefna-
stjóri hjá þessari sömu Fiskistofu
og meðal annars komið fram og
haldið ræður um meint öflugt starf
sitt og stofnunarinnar við eftirlit.
Lýsing sem fer þvert á raunveru-
leikann sem nú blasir við.
Á sama tíma hefur hún þó gefið
sér tíma til að setjast niður með
forstjóra Vinnslustöðvarinnar í
Vestmannaeyjum til að reyna að
endurskrifa sjö ára gamalt viðtal
Kastljóss við hana.
Það er áhugavert, svo ekki sé
fastar að orði kveðið. En þó
kannski svo lýsandi.
Eftir Helga Seljan
og Sigmar
Guðmundsson
»Hún hefur gefið sér
tíma til að setjast
niður með forstjóra
Vinnslustöðvarinnar í
Vestmannaeyjum til að
reyna að endurskrifa sjö
ára gamalt viðtal Kast-
ljóss við hana. Það er
áhugavert.
Helgi Seljan
Helgi er fyrrverandi fréttamaður
Kastljóss. Sigmar er fyrrverandi
ritstjóri Kastljóss.
Rangfærslum svarað
Sigmar Guðmundsson