Morgunblaðið - 17.01.2019, Page 7

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. JANÚAR 2019 7
Þær fréttir bárust í byrjun vikunnar
að aðildarfyrirtæki Landssambands
fiskeldisstöðva (LF) myndu óska að-
ildar að Samtökum fyrirtækja í sjáv-
arútvegi (SFS). Um leið verður dag-
leg starfsemi LF lögð niður og færist
því þjónusta við fiskeldisfyrirtækin til
SFS.
Einar K. Guðfinnsson, formaður
stjórnar LF segir þetta niðurstöðu
ánægjulegra viðræðna þar sem báð-
um aðilum varð strax ljóst að hags-
munir félaganna tveggja færu saman
að flestu eða öllu leyti. „Eins og segir
í hinni helgu bók þá hefur allt sinn
tíma,“ segir Einar þegar hann er
spurður hvers vegna fiskeldisfyr-
irtækin fóru ekki fyrr inn í SFS. „Á
sínum tíma var fiskeldið smátt í snið-
um og upphaflega rekið innn Sam-
taka fiskvinnslustöðvanna, sem svo
runnu inn í SFS. Það var niðurstaða
fiskeldismannanna þá að best færi á
því til að skerpa á áherslunum og
marka betur sérstöðu greinarinnar
með því að láta fyrirtæki í fiskeldi
starfa innan sjálfstæðra samtaka.
Frá því ég kom að starfi LF í lok árs
2016 hefur reynslan þar fært mér
heim sanninn um að það væri skyn-
samlegra fyrir greinina að eiga sama-
stað innan stærri og öflugari sam-
taka. SFS getur veitt
félagsmönnunum margfalt meiri
þjónustu en þá sem við höfum reynt
að veita af miklum vanefnum innan
LF, en vaxandi umsvif í fiskeldi þýða
að auknar kröfur eru gerðar til sam-
taka á borð við okkar.“
Að sögn Einars kallar breytingin
ekki á fjölgun starfsmanna hjá SFS,
hvað sem síðar verður. „Fyrsta kastið
verð ég hjá samtökunum í hlutastarfi
og tengiliður þeirra við fiskeldið,“ út-
skýrir hann og bætir við að SFS hafi
á að skipa öflugum hópi fólks, og
muni kraftar þess nýtast fiskeldisfyr-
irtækjum á fjölda sviða.
Mikil verðmætasköpun
Íslensku fiskeldisstöðvarnar hafa
náð góðum árangri undanfarin ár og
virðist greinin hafa alla burði til að
vaxa ört á komandi árum. Einar segir
fiskeldið nú og fiskeldið fyrir tíu eða
tuttugu árum vera tvennt gjörólíkt
enda hefur framleiðslan aukist jafnt
og þétt. „Það skiptast samt á skin og
skúrir, í þessari grein líkt og öðrum
og árið 2018 og urðu áföll sem ollu því
að framleiðslan jókst ekki. En á sama
tíma bættust fleiri aðilar við hópinn:
árið 2017 var Arnarlax eina fyr-
irtækið sem framleiddi lax í sjó, þá
bættist Fiskeldi Austfjarða við
snemma árs 2018 og undir lok ársins
Arctic Fish í Ísafjarðarbæ og Laxar
ehf. í Reyðarfirði,“ segir hann og
bætir við að þá sé eftir að telja upp
þau fyrirtæki sem rækta bleikju,
regnbogasilung og senegalflúru.
Greinin á mikið inni, að mati Ein-
ars, og nefnir hann sem dæmi að
heildarframleiðsla laxeldisstöðva í sjó
árið 2018 hafi verið í kringum 10.000
tonn en áætlað sé að í þeim fjörðum
þar sem fiskeldi sé leyfilegt sé búið að
reikna út að lifríkið þoli allt að
140.000 tonna eldi. „Til að setja töl-
urnar í samhengi þá lætur nærri að
útflutningsverðmæti eldislax á Vest-
fjörðum 2017 hafi verið álíka mikið og
útflutningsverðmæti þorskkvótans á
svæðinu það ár. Annar mælikvarði á
þróunina er að hlutfallslegur vöxtur
fiskeldis frá árinu 2013 hefur verið
álíka hraður og hlutfallsleg fjölgun
ferðamanna.“
Fiskur í kvíum og börn í skólum
Síðast en ekki síst hefur fiskeldið
haft jákvæð áhrif á byggðarlög sem
lengi hafa glímt við neikvæða
íbúaþróun. „Áhrifin hafa verið slík að
bæir sem áður háðu varnarbaráttu
eru núna farnir að finna fyrir
ánægjulegum vaxtarverkjum vegna
þessarar blómlegu atvinnugreinar,“
segir Einar og orðar það þannig að
þegar kvíarnar fyllist af fiski fyllist
skólarnir af börnum. „Þetta eru
svæði þar sem lengi hefur verið við-
fangsefni stjórnvalda að reyna að efla
byggðina með ótal nefndum, ráðum
og skýrslum, en núna er það fiskeldið
sem leysir vandann og bæði laðar aft-
ur heim í hérað fólk sem hleypti
heimdraganum, og fær líka vel
menntað fólk með engar rætur á
þessum stöðum til þess að setjast þar
að og njóta þeirra tækifæra sem orðið
hafa til bæði með fiskeldi og í alls
kyns þjónustu og nýsköpun í kring-
um greinina.“
Má vænta þess að íslenskt fiskeldi
haldi áfram að vaxa, bæði í sjó og á
landi, og segir Einar að fyrirtækin í
greininni vilji stækka og eflast með
ábyrgum hætti. Strangar reglur gildi
um hvar og hvernig má rækta fisk og
gæta verði að því að starfsemin valdi
ekki skaða. „Við gerum okkur mjög
vel grein fyrir því að fiskeldi er vand-
meðfarin atvinnugrein og fyrirtækin
hafa sjálf kallað eftir ströngum og
skýrum reglum en um leið fyrirsjáan-
leika,“ segir hann og leggur á það
áherslu að fiskeldi fari alltaf fram í
góðri sátt við samfélagið, brugðist sé
við áhyggjum veiðiréttareigenda og
náttúrunni sýnd tillitssemi. „Fram-
farir í tækjabúnaði, efitrlitskerfum og
aðferðum við ræktunina, og alþjóð-
legar umhverfisvottanir, þýða líka að
það að bera saman fiskeldi nú til dags
og í byrjun þessarar aldar er eins og
að bera saman epli og appelsínur.“
Komin upp í 10.000 tonn af 140.000
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Mikið svigrúm er til að auka
umsvif í fiskeldi víða um
land. Byggðirnar njóta
góðs af og atvinnulífið í
blóma vegna eldisins.
Morgunblaðið/Hari
„Við gerum okkur grein fyrir því að fiskeldi er vandmeðfarin atvinnugrein,“ segir Einar um vaxtarmöguleikana.
Sem hlutdeild af verðmæti sjávarafurða
Útflutningsverðmæti eldisafurða 2000-2018
7%
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14 ’15 ’16 ’17 ’18
1,0 1,0 0,9
1,3 1,3 1,4 1,6
0,9 1,1
1,3 1,2 1,3
1,7 1,8
2,2
2,6
4,1
7,1
5,5
*Fyrstu 11 mánuðir ársins 2018.
**Ekki náðist að vinna upp framleiðslutapið vegna sjómannaverk-
fallsins að fullu innan ársins 2017, óveiddar veiðiheimildir frá fisk-
veiðiárinu 2016/17 fluttust yfir á næsta fiskveiðiár sem hafði áhrif
á framleiðsluna á árinu 2018. Hefur áhrif á hlutföll beggja ára.
*
**
Heimild: Hagstofa Íslands
Afurðaverð á markaði
16. janúar 2019, meðalverð, kr./kg
Þorskur, óslægður 325,98
Þorskur, slægður 404,36
Ýsa, óslægð 311,14
Ýsa, slægð 300,12
Ufsi, óslægður 102,96
Ufsi, slægður 136,07
Djúpkarfi 253,00
Gullkarfi 320,89
Blálanga, slægð 268,29
Langa, óslægð 225,95
Langa, slægð 215,02
Keila, óslægð 103,74
Keila, slægð 148,60
Steinbítur, óslægður 277,87
Steinbítur, slægður 379,39
Skötuselur, slægður 489,84
Grálúða, slægð 427,72
Skarkoli, slægður 314,96
Þykkvalúra, slægð 904,29
Bleikja, flök 1.511,00
Gellur 961,82
Grásleppa, óslægð 53,47
Hámeri, slægður 180,17
Hlýri, slægður 358,82
Hrogn/ýsa 87,00
Hrogn/þorskur 327,29
Lúða, slægð 205,45
Lýsa, óslægð 74,00
Lýsa, slægð 118,00
Rauðmagi, óslægður 255,00
Skata, slægð 50,00
Stórkjafta, slægð 219,00
Undirmálsýsa, óslægð 171,00
Undirmálsýsa, slægð 157,00
Undirmálsþorskur, óslægður 190,30
Undirmálsþorskur, slægður 186,29
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
FYRIR SJÁVARÚTVEGINN
R
R
Marás ehf. - Miðhrauni 13 - 210 Garðabæ - Sími 555-6444 - www.maras.is