Morgunblaðið - 17.01.2019, Síða 9

ur upplýsingaskiptasamninga og CRS sem
dæmi.
„Upplýsingaskiptasamningarnir vinna sam-
an með CRS vegna þess að samningarnir ættu
alltaf einir að standa fyrir sínu. Þú ættir að
geta aflað frekari gagna og frekari upplýsinga
eftir atvikum. Og þú ættir að geta beðið um
ríkari gögn jafnvel lengra aftur í tímann.“
Bryndís segir þetta af sem áður var þegar
skattyfirvöld höfðu takmarkaðar upplýsingar
til þess að fá heimild til að biðja um frekari
upplýsingar. „En þessi vinna er auðvitað rétt
farin í gang og óljóst hvað þetta embætti
varðar hverju hún skili í rannsóknum refsi-
verðra mála.“
Tæp þrjú ár eru síðan fréttir um Panama-
skjölin komust í hámæli og segir Bryndís að
enn séu nokkur mál tengd þeim skjölum í
vinnslu hjá embættinu. „Það eru ennþá mál í
gangi og eitt sem er allra stærst. Það eru,
ætla ég, ennþá mál sem eiga eftir að fara af
stað út af þessum gögnum. Síðan er ákveðinn
fjöldi sem er búinn. Þau mál eru langflest
stödd hjá héraðssaksóknara sem tekur
ákvörðun um hvort það verði farið af stað með
ákæru.“
Aðspurð hvort skattrannsóknarstjóri sjái
fjölgun mála á borðinu vegna þessara sjálf-
virku upplýsingaskipta segir Bryndís það eiga
eftir að koma í ljós en að hún bindi vonir við
það. „Við erum ekki komin þangað. Það mun
verða. Ég held að það muni alveg örugglega
verða. Þessar upplýsingar hafa nýst í málum
sem eru til rannsóknar.“
Greiddi VSK af gögnunum
Það vakti skiljanlega mikla athygli er emb-
ætti skattrannsóknarstjóra festi kaup á gögn-
um sem tengdu Íslendinga við skattaskjól. Um
500 félög var að ræða sem 400 Íslendingar
áttu. Ég spyr hana hvort þessi sjálfvirku upp-
lýsingaskipti séu öflugri en slík gögn.
„Þetta er svolítið öðruvísi. Við erum alltaf
að vinna aftur í tímann. Kannski 10 ár aftur í
tímann. Umhverfið fyrir 10 árum var allt
öðruvísi en það er núna, m.a. út af CRS. Á
þeim tíma voru ekki gerðar jafn ríkar kröfur á
þessum svæðum. Þú gast bara gefið út hluta-
bréf á handhafa. Það voru engar kröfur um að
þú þyrftir að upplýsa um raunverulega eig-
endur. Þessi gögn voru þessir baksamningar
sem sýndu fram á það hverjir ættu þessi fé-
lög. Þetta voru ekki fjárhagsupplýsingar.
Við fengum þarna sýnishorn af þessum
gögnum og bárum saman við framtölin og það
heyrði til algjörra undantekninga að þessara
félaga, eða tekna frá þeim, væri getið á fram-
tölunum. Það sem kannski var sérstakt við
þessi gögn var hvað þetta var mikið. Hvað Ís-
land var stórt í þessum grunni í öllum skiln-
ingi. Hins vegar var þetta ekki í fyrsta skiptið
og ekki í síðasta skiptið sem skattrannsóknar-
stjóra hafa verið boðin til kaups ýmiss konar
gögn. Það hefur gerst áður og síðar, en það
var þetta mikla magn sem vakti spurningar
um það hvort það væri ástæða til það kaupa
þessi gögn.“
Bryndís segir að margar spurningar hafi
vaknað um hvort það ætti að kaupa gögnin.
„Fyrsta spurningin var eiginlega sú hver
ætti að taka um þetta ákvörðun. Síðan voru
ýmsar aðrar spurningar og það var farið mjög
vel yfir þær. Ein sneri að því hvort starfs-
menn hér, embættið eða ég, væru að baka sér
einhverja refsiábyrgð með því að kaupa þessi
gögn. Það komu m.a. upp sjónarmið um það
hvort það væri verið að brjóta einhver mann-
réttindi og slíkt. Það var farið vel yfir það.
Var hægt að gangast við þessum kaupum eftir
öllum þeim reglum sem hér gilda var önnur
spurning. Það lá fyrir að það þyrfti að borga
af þessu virðisaukaskatt,“ segir Bryndís en að-
spurð segir hún að það hafi verið gert. „Það
var gert. Fyrir innflutning,“ segir Bryndís og
brosir.
„Síðan hitt atriðið. Þessi aðili sem um ræddi
gerði ákveðnar kröfur hér til verndar
uppljóstrara. Þó að það hafi á endanum ekki
skipt máli þá var svolítil spekúlasjón um það.
Þannig að það var fullt af atriðum þarna sem
þurfti að fara yfir.
En síðast en ekki síst var þetta siðferðisleg
spurning. Vilja menn taka þetta skref eða vilja
menn það ekki? Það hefði verið gott ef það
hefði farið fram einhver heildstæð umræða um
það. Vegna þess að þetta er stór spurning.
Mitt siðferði, af eða á, á ekki að vera það sem
sker úr. Þó að ég hafi á endanum mælt með
þessum kaupum þá er þetta stór spurning og
ég myndi aldrei gera lítið úr henni. Sum ríki
hafa farið þá leið að kaupa svona gögn. Önnur
hafa ekki gert að. Meðal annars út frá svona
sjónarmiðum.“
Skattyfirvöld hugsa út fyrir boxið
En myndi skattrannsóknarstjóri kaupa
svona gögn aftur?
„Stutta svarið er já. En það væri æskilegt
að hafa eitthvert ferli um þetta. Af því að
þetta eru stórar spurningar. Eins og með sið-
ferðið. Það hafa allir sína skoðun á því. Síðan
er það þessi umræða um uppljóstrara sem
hefur heyrst undanfarin misseri. Það er þörf
fyrir reglur um þá. Það hafa flest vestræn ríki
sett sér ákveðnar reglur um það. Ef við viljum
taka þetta skref, sem við erum kannski búin
að taka þurfum við líka að tryggja ákveðna
umgjörð í kringum það mál.“
Þegar litið er yfir farinn veg spyr ég Bryn-
dísi hvort það sé erfiðara að svíkja undan
skatti í dag en áður í ljósi þeirra breytinga
sem orðið hafa í skattaumhverfinu eftir hrun.
„Það hafa orðið gríðarlegar breytingar. Sér-
staklega eftir þennan G20-fund í kjölfar
hrunsins. Þar fékk þessi barátta OECD, sem
auðvitað átti sér stað miklu lengur, byr undir
báða vængi. Ég vona að það haldist svolítill
kraftur í þessu áfram. Svo við þurfum ekki
annað hrun til þess að taka næstu skref en
umhverfið er allt öðruvísi en það var fyrir
hrun. Það er meira gagnsæi og það er erfiðara
að leynast. En við megum ekki halda að þetta
sé allt komið. Við þurfum að finna hvar smug-
urnar eru og vera svolítið vakandi fyrir þeim
og helst ekki vera mikið á eftir þeim sem þær
finna. Svo held ég líka að önnur atriði skipti
máli, eins og það að yfirvöld hafi keypt gögn.
Það sýnir að mínu viti að skattyfirvöld gera
kannski meira en það sem er akkúrat innan
boxins. Og fólk þurfi svolítið að vita að það
leynist ekki endilega eftir reglunum.“
Morgunblaðið/Hari
ynast
”
En síðast en ekki síst var
þetta siðferðisleg spurning.
Vilja menn taka þetta skref
eða vilja menn það ekki?
„Svo held ég líka að önnur atriði skipti máli, eins og
það að yfirvöld hafi keypt gögn. Það sýnir að mínu viti
að skattyfirvöld gera kannski meira en það sem er
akkúrat innan boxins,“ segir Bryndís Kristjánsdóttir.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. JANÚAR 2019 9VIÐTAL