Morgunblaðið - 06.02.2019, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRÚAR 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Bandarískstjórnmáleru um
margt ólík því sem
við eigum að venj-
ast. Þannig hafa
staðið þar áratug-
um saman hörð
átök um fóstureyð-
ingar og fjölmennar göngur
farnar til stuðnings málstað
fylkinganna. Það átakamál litar
önnur mál.
Þekkt er að flokkarnir tveir
keppast um að geta haft áhrif á
það hvaða lögfræðingar skipi
hæstarétt Bandaríkjanna á
hverjum tíma. Hæstiréttur kvað
fyrir tæpri hálfri öld upp dóm í
málinu Roe gegn Wade. Deilan
snýst í stjórnmálunum um af-
stöðuna til fóstureyðinga. Í
nefndu máli hafði meirihluti
hæstaréttar ákvarðað að konan
hefði tiltekinn úrslitarétt varð-
andi líf fósturs síns. En lög-
fræðideilan snerist þó ekki um
það á milli meirihluta eða minni-
hluta heldur um það hvort ein-
stök ríki hefðu samkvæmt
stjórnarskrá ákvörðunarréttinn
í málinu. Hefðu þau hann ekki
myndi Hæstiréttur ekki taka þá
ákvörðun, sagði minnihlutinn,
heldur þingdeildirnar tvær og
forsetinn sameiginlega. Með
sama hætti hefur hæstiréttur
ekki viljað ákveða hvort dauða-
dómar skuli heimilaðir eða ekki.
Þar eigi hvert ríki lokaorðið.
Smám saman hefur þeim ríkjum
Bandaríkjanna fjölgað sem
banna dauðarefsingu.
Nýleg umræða um ríkisstjóra
Virginíu er lýsandi fyrir ólíka
umræðu um stjórnmál hér (og
víðar í Evrópu) og í Bandaríkj-
unum. Demókratinn Northam
er nýkjörinn ríkisstjóri í Virg-
iníu. Örstuttu eftir að hann sór
embættiseið kom í ljós árbók úr
skólanum þar sem hann lauk
læknanámi. Sú var ekkert
leyndarmál en andstæðingum
ríkisstjóraefnisins og fjöl-
miðlum láðist að fletta henni.
Hver útskriftarnemandi réð
einni opnu í bókinni. Og á opnu
Farthams, nýbakaðs læknis, var
m.a. mynd sem sýndi tvo menn.
Annar var í gervi Ku Klux Klan,
alræmds öfgahóps í suðurríkj-
unum sem ofsótti blökkufólk og
tók það jafnvel af lífi í kjölfar
sýndarréttarhalda á eigin veg-
um, en hinn var svartfarðaður
sem blökkumaður.
Þetta þótti mikið hneyksli og
urðu strax uppi háværar kröfur
um að ríkisstjórinn segði af sér
sínu embætti. Þær voru ekki síst
harðar því að Fartham hafði
ítrekað kallað andstæðing sinn
rasista og birt leiknar auglýs-
ingar með þann áróður. Ríkis-
stjórinn játaði glæp sinn og
baðst afsökunar en sagðist nú
vera orðinn annar maður en
hann var.
Daginn eftir hélt ríkisstjórinn
blaðamannafund og sneri þá við
blaðinu og sagðist
sannfærður um að
hann væri hvorug
persónan á mynd-
inni, Ku Klux Klan-
maðurinn eða
blökkumaðurinn.
Þessir tveir eru
nánast óþekkj-
anlegir því að einungis glittir í
augu Klan-mannsins og hinn
mikli farði og hárkrullið gerir
„blökkumanninn“ óþekkjan-
legan.
Afsagnarkröfur færðust þó í
aukana, ekki síst frá flokks-
bræðrum Northmans. Þeir vildu
að vararíkisstjórinn tæki þegar
við. Svo heppilega vill til í þess-
um vandræðum að hann er
blökkumaður. En þá gerðist það
að fjölmiðlar upplýstu að vara-
ríkisstjórinn væri ásakaður af
konu um að hafa nauðgað henni
fyrir hálfum öðrum áratug.
Vararíkisstjórinn viðurkenndi
að hafa haft samræði við þessa
konu, en fullyrti að það hefði
verið í góðu samkomulagi
beggja.
En vandi demókrata er sá að
þegar atlagan var gerð að Kav-
anaugh dómaraefni þá hafði
hann aldrei heyrt eða séð kon-
una sem ásakaði hann, og hún
gat ekki nefnt stað eða stund
árásarinnar og fjögur vitni sem
hún benti á könnuðust ekkert
við málið. Engu að síður töldu
demókratar og fjölmiðlafjöldinn
sem dregur taum þeirra hvernig
sem á stendur, að dómaraefninu
bæri að játa strax og athuga-
semdalaust hina reikulu ásökun,
sem hafði vaknað þegar konan
fór í dulsálarmeðferð þrjátíu ár-
um eftir meintan atburð!
En það skrítnasta í þessu máli
nú er að örfáum dögum fyrir
uppljóstrun árbókarinnar hafði
ríkisstjórinn verið á opnum
fundi. Þar var rætt um rétt
kvenna til fóstureyðinga. Þar
sagði ríkisstjórinn að hann teldi
að stæði svo á að kona væri rétt
búin að fæða og teldi þá að eyða
bæri barninu (vart er hægt að
tala um fætt barn sem fóstur eða
„frumuklasa“ eins og Logi Ein-
arsson formaður Samfylkingar
kallar svo smekklega börn í
móðurkviði) þá ætti að gera það
en hafa yrði samráð við lækna
um hvernig það gerðist og gæta
þess að barnið liði ekki kvalir! Í
augum demókrata var þetta
óhugnaðartal valdamannsins
ekki sambærilegt stórmál og
það að hafa asnast fyrir áratug-
um í gervi blökkumanns eða
Klan-manns fyrir myndatöku í
árbók.
Muna mætti að Harry Breta-
prins bjálfaðist ungur á grímu-
ball í nasistabúningi sem var
einkar ósmekklegt og fékk hann
þá þungar ákúrur frá ömmu
sinni vegna þess. Það þótti flest-
um Bretum vera viðeigandi refs-
ing enda gat enginn þeirra hugs-
að sér að lenda í öðru eins og því.
Vont er þegar menn
missa fótanna og
vita ekki lengur
hvað skiptir raun-
verulegu máli}
Ófært mat á
afglöpum ríkisstjóra
S
it hér í þingflokksherbergi Flokks
fólksins og hlusta á umræður sem
fram fara í þingsal á meðan ég bíð
eftir að röðin komi að mér í ræðu-
stólinn. Rædd er fimm ára sam-
gönguáætlun ríkisstjórnar Katrínar Jak-
obsdóttur á árunum 2019-2023. Nauðsyn þess
að stórefla samgöngukerfið sem við erum öll
sammála um að er gjörsamlega í molum. Upp-
safnaður vandi í boði fyrri ríkisstjórna. Það er
í raun nöturlegt að fylgjast með því hvernig
samgönguráðherra Sigurður Ingi Jóhannsson
hefur algjörlega snúist upp í andhverfu sína á
ótrúlega skömmum tíma hvað varðar vegtolla/
skatt.
Vísa hér í orð ráðherrans í viðtali sem
Haukur Hólm, fréttamaður á fréttastofu Ríkis-
útvarpsins, átti við hann þann 5.12. 2017 en þar segir
samgönguráðherra engar áætlanir uppi um veggjöld á
helstu leiðum til og frá Reykjavík. Nei, það er ekki staf-
krókur um veggjöld í stjórnarsáttmálanum, segir Sig-
urður Ingi. Fréttamaður: Þannig að það eru engar áætl-
anir um slíkar aðgerðir? Nei, þær voru lagðar til hliðar
sem og ýmsar aðrar álögur sem stóð til að leggja á bíla,
þó svo við séum að taka upp græna skatta eins og kolefn-
isskatta.
Forveri hans í starfi, Jón Gunnarsson, var með áætl-
anir um að leggja á vegtolla á helstu samgönguleiðir við
höfuðborgina, en Sigurður Ingi sagði á þeim tíma að slíkt
væri ekki inni í myndinni.
Það tók fyrirrennara Sigurðar Inga ekki langan tíma
að sannfæra hann um að ekkert væri í stöðunni annað en
að auka skattbyrði á landsmenn. Fyrst skyldi taka tug-
milljarða erlent lán til að flýta framkvæmdum
við uppbyggingu samgöngukerfisins. Síðan
senda afborganirnar á landsmenn alla eftir að
framkvæmdum lyki. Já, nú er verið að undir-
búa vegtolla á alla landsmenn í Alþingishús-
inu við Austurvöll í boði Sigurðar Inga Jó-
hannssonar samgönguráðherra.
Forgangsröðun fjármuna
Á árinu 2019 verður ríkissjóður af 7 millj-
örðum króna vegna 63% lækkunar á banka-
skattinum. Á árinu 2019 mun lækkun veiði-
gjalda rýra tekjur ríkissjóðs um 4,3 milljarða
króna. Lækkun sem sérstaklega mun nýtast
stórútgerðinni. Er furða þótt landsmönnum
sé misboðið. Bara þetta tvennt skerðir tekjur
ríkissjóðs um 11,3 milljarða króna á árinu. Þetta fé mátti
nota í þágu allra landsmanna til uppbyggingar á hinu nið-
urnídda samgöngukerfi í stað þess að taka erlent lán og
senda reikninginn síðan á almenning. Flokkur fólksins
segir nei við vegasköttum. Hættið að kúga þá sem ekkert
eiga. Sækið fjármagnið þangað sem það er að finna. Það
er hin eina rétta forgangsröðun. Flokkur fólksins mót-
mælir harðlega þeirri grímulausu hagsmunagæslu sem
ríkisstjórnin rekur til verndar þeim sem allt eiga á kostn-
að þeirra sem eiga ekkert. Bankarnir hafa efni á að
greiða bankaskattinn, stórútgerðin hefur efni á að borga
fullt verð fyrir aðgang að auðlindinni okkar. Fátækt fólk
hefur ekki efni á að borga vegaskatta/tolla/gjöld eða
nokkuð annað sem eykur við greiðslubyrðina sem er
þeim óyfirstíganleg nú þegar.
Inga Sæland
Pistill
Skattar og aftur skattar
Höfundur er alþingismaður og formaður Flokks fólksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Í
búar við Furugerði í Reykja-
vík áskilja sér rétt til að
krefja Reykjavíkurborg um
bætur vegna tjóns sem hljót-
ast mun af fyrirhugaðri upp-
byggingu við götuna.
Þetta kemur fram í greinargerð
lögmanns íbúa til umhverfis- og
skipulagssviðs borgarinnar sem
Morgunblaðið hefur undir höndum.
Reykjavíkurborg hefur auglýst
tillögu að breytingu á deiliskipulagi
lóðarinnar. Samkvæmt henni verður
heimilt að byggja allt að 32 íbúðir á
2-3 hæðum með bílastæðakjallara
undir hluta húss. Segir í greinar-
gerðinni að það sé veruleg breyting
frá fyrra deiliskipulagi, sem sam-
þykkt var í mars 1982. Þá hafi verið
gert ráð fyrir gróðurhúsi, söluskála,
ræktunarreit og einu íbúðarhúsi.
Jafnframt er bent á lýsingu á
lóðinni Furugerði 23 í aðalskipulagi.
Þar segi að möguleiki sé á „lítils-
háttar þéttingu íbúðarbyggðar (4-6
íbúðir) við Furugerði, næst Bústaða-
vegi“. Augljóst sé að uppbygging um-
fram 4-6 íbúðir gangi gegn þessari
lýsingu og öðrum ákvæðum
aðalskipulagsins.
Vitna um hreina græðgi
Þá telja íbúar að áformin séu í
engu samræmi við umhverfið.
„Þau byggingaráform sem fram
koma í auglýstri tillögu eru algerlega
fráleit miðað við stærð lóðarinnar og
umhverfi hennar og bera vott um
hreina græðgi á kostnað íbúa í ná-
grenninu og þeirra sem eiga eftir að
búa í viðkomandi húsi,“ segir m.a. í
bréfi lögmannsins.
Vakin er athygli á því að aðgengi
við Furugerði sé nú þegar erfitt og
mikil slysahætta sökum þrengsla og
skerts útsýnis. Gatan þoli „engan
veginn þá miklu auknu umferð sem
fylgja myndi 32 íbúða viðbót innst í
henni“ og sé „tillagan ávísun á alvar-
legt ástand í bílastæðamálum
götunnar“.
Jafnframt er rifjað upp að heil-
brigðiseftirlitið telji æskilegra að
staðsetja íbúðarhúsin fjær veginum
vegna hljóðvistar og loftmengunar
frá umferð, einkum svifryksmeng-
unar. Árdagsumferð við Bústaðaveg
sé 15.300 bílar og muni aukast ef
áform Reykjavíkurborgar um þétt-
ingu byggðar ganga eftir. Er svo
rifjað upp að árið 2007 hafi fyr-
irspurn um hvort byggja mætti fjöl-
býlishús á lóðinni verið hafnað „með
þeim rökum að ekki væri mögulegt
að koma fyrir íbúðarbyggingu á lóð-
inni vegna nálægðar við Bústaðaveg,
auk þess sem ekki væri unnt að upp-
fylla ýtrustu hljóðvistarkröfur“.
Ólögmæt sjónarmið
Næst er í greinargerðinni rifjað
upp að í úrskurði úrskurðarnefndar
skipulags- og byggingarmála í máli
nr. 98/2008 segi að borgararnir verði
að geta treyst því að ekki sé ráðist í
breytingar á deiliskipulagi nema lög-
mætar ástæður búi að baki.
Deiliskipulagstillagan fyrir
Furugerði 23 sé unnin af lóðarhafa.
Fjárhagslegir hagsmunir lóðarhafa
af því að fá umrædda deiliskipulags-
breytingu samþykkta með sem
mestu byggingarmagni séu því
miklir.
Samkvæmt samkomulagi borg-
arinnar og lóðarhafa skuldbindi lóð-
arhafi sig til að greiða borginni 49,3
milljónir króna komi til breyttrar
nýtingar og aukins byggingarréttar á
lóðunum. Greiðslan sé sögð tilkomin
vegna hlutdeildar í innviðakostnaði.
Íbúarnir hafi efasemdir um lög-
mæti þessara viðskipta. Hið svokall-
aða innviðagjald skorti enda laga-
heimild. Því sé um ólögmæta
gjaldtöku að ræða.
Áskilja sér rétt til að
krefja borgina bóta
Teikning/ARKÍS
Við Furugerði Drög að húsum við Bústaðaveg. Rætt er um 32 íbúðir.
Íbúar telja nýbyggingarnar munu rýra verðmæti húseigna þeirra.
Fram kemur í greinargerðinni að ef auglýst deiliskipulagstillaga verði að
veruleika muni hún „raska alvarlega hagsmunum íbúa í nágrenninu. Bæði
vegna aukinnar umferðar og tilheyrandi mengunar, ónæðis og bílastæða-
skorts, en einnig vegna skerts útsýnis og skuggavarps“.
Fasteignir í nágrenninu muni falla í verði um leið og tillagan verður
samþykkt. Því áskilja íbúarnir sér allan rétt til að krefja borgina um fullar
bætur vegna þess tjóns sem þeir munu óhjákvæmilega verða fyrir vegna
þessa og vísa til 51. gr. og 51. gr. a. skipulagslaga. Í lögunum segir að
„leiði skipulag eða breyting á skipulagi til þess að verðmæti fasteignar
skerðist verulega, umfram það sem við á um sambærilegar eignir í næsta
nágrenni, á sá er getur sýnt fram á tjón af þeim sökum rétt á bótum frá
viðkomandi sveitarfélagi“.
Raskar hagsmunum íbúa
BÓTAKRAFA