Morgunblaðið - 14.03.2019, Síða 2

2 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MARS 2019FRÉTTIR
á heimasíðu Hreyfils:
hreyfill.is
eða í App Store
og Google Play
SÆKTU APPIÐ
Sæktu appið frítt á AppStore
eða Google Play
Hreyfils appið
Pantaðu leigubíl á einfaldan
og þægilegan hátt
Þú pantar bíl1
3 og færð SMS skilaboðað bíllinn sé kominn.
2 fylgist með bílnum í appinu
Mesta lækkun Mesta hækkun
VIKAN Á MÖRKUÐUM
AÐALMARKAÐUR ÁLVERÐ ($/tonn)
ICEAIR
-9,90%
7,46
REITIR
+4,11%
76
S&P 500 NASDAQ
+3,51%
7.668,122
+2,73%
2.817,86
+0,82%
7.162,63
FTSE 100 NIKKEI 225
14.9.‘18 14.9.‘1813.3.‘19
1.800
90
2.043,15
1.896,42
Unnið í samstarfi við IFS.Hreyfingar frá upphafi viku til kl. 16 í gær.
67,23
+1,26%
21.290,24
78,09
50
2.400
13.3.‘19
BRENT OLÍUVERÐ ($/tunnu)
Rúmur helmingur fyrirtækja hér á
landi hyggst mæta launahækkunum
með verðlagshækkunum, en um
fjórðungur fyrirtækja hyggst mæta
þeim með fækkun starfsmanna.
Þetta kemur
fram í nýrri ár-
legri könnun sem
framkvæmd er
fyrir Samtök iðn-
aðarins, en könn-
unin byggir á
svörum tæplega
300 félagsmanna
samtakanna í
framleiðsluiðnaði,
byggingar- og mannvirkjaiðnaði og
hugverkaiðnaði.
„Annað þýðir verðbólga en hitt
þýðir atvinnuleysi,“ segir Sigurður
Hannesson, framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins, í samtali við
ViðskiptaMoggann.
Hann segir að niðurstöður könn-
unarinnar séu mjög skýrar. „Það er
augljós viðsnúningur frá fyrra ári.
Það eru skýr merki um kólnun hag-
kerfisins í þessari könnun, og nið-
urstöðurnar eru í takt við þau skila-
boð sem við höfum fengið frá okkar
félagsmönnum á síðustu mánuðum.
Hér hefur ríkt mjög langt hagvaxt-
arskeið í sögulegu samhengi, en nú
er það komið á endastöð,“ segir Sig-
urður.
Færri telja aðstæður góðar
Mun færri telja aðstæður í efna-
hagslífinu góðar til atvinnureksturs í
febrúar í ár en á sama tíma á ár-
unum 2016 til 2018, samkvæmt
könnuninni. Væntingar forsvars-
manna iðnfyrirtækja til efnahags-
aðstæðna á næstunni eru einnig á
hraðri niðurleið.
Þá leiðir könnunin í ljós að sjötíu
prósent fyrirtækja telja sig ekki
skorta starfsfólk, sem er talsverð
aukning frá fyrra ári, þegar um
helmingur var í sömu stöðu. „Þegar
skoðað er hverjir vilja fækka starfs-
fólki þá eru það heilt yfir í kringum
15%. En það áhugaverða er að stóru
fyrirtækin sjá frekar fyrir sér fækk-
un starfsfólks en hin. Um 40% stórra
fyrirtækja segjast þannig geta séð
fyrir sér að segja upp fólki á næstu
12 mánuðum, sem er mikil breyt-
ing.“
Spurður um ástæður þessa við-
snúnings segir Sigurður að óvissan á
vinnumarkaði sé vissulega meiri en
hún hafi verið um nokkurt skeið, og
leiki stórt hlutverk, en einnig komi
annað til, eins og staðan í ferðaþjón-
ustu til að mynda. „Þannig að heilt
yfir eru blikur á lofti.“
Sigurður segir að einkaneysla hafi
dregist saman, atvinnufjárfesting sé
minni en á síðustu árum og stór
verkefni hins opinbera hafi tafist,
sem sé einnig til marks um stöðuna.
„Við sjáum til dæmis að útboði á við-
byggingu Landspítalans við Hring-
braut, sem átti að vera í mars, hefur
verið frestað fram á haustið. Það eru
ýmis merki sem við sjáum sem eru
afleiðing þessarar óvissu í samfélag-
inu.“
Spurður um stöðuna í öðrum geir-
um en í ferðamannaiðnaði segir Sig-
urður að það komi kannski á óvart
hvernig staðan sé á byggingarmark-
aði. „Þó að við sjáum krana hér úti
um allan bæ, þá eru það verkefni
sem voru skipulögð fyrir einhverjum
árum síðan. Stórar arkitektastofur
hafa verið að fækka starfsfólki, og
það eru skýr dæmi um kólnunina,
því arkitektar eru yfirleitt fyrstir í
þessari virðiskeðju, og það segir
manni að það eru færri verkefni í
pípunum.“
Óvissu þarf að aflétta
Spurður um hvað þurfi að gerast
til að þróunin haldi ekki áfram niður
á við á næsta ári segir Sigurður að
staðan á vinnumarkaði skipti þar
miklu máli. Miklu breyti að aflétta
þar óvissu. „Það sama á við um stór
félög í ferðaþjónustu, eins og flug-
félögin. Þar ríkir ákveðin óvissa sem
þarf að aflétta sömuleiðis. Ég held
að þegar þetta tvennt er orðið ljóst,
þá skipti það miklu máli. Óvissan er
alltaf slæm, því þá heldur fólk að sér
höndum, einkaneysla dregst saman
og framkvæmdum er frestað.“
Sigurður segir að nú sé góður
tímapunktur fyrir hið opinbera að
fjárfesta til að dempa áhrifin af kóln-
uninni. „Hið opinbera ætti að nýta
tækifærin sem gefast nú á næstu ár-
um til framkvæmda.“
Skýr merki um kólnun
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
Verðbólga og atvinnuleysi
eru í kortunum, miðað við
niðurstöðu könnunar með-
al félagsmanna Samtaka
iðnaðarins. Sigurður Hann-
esson framkvæmdastjóri
samtakanna segir að hag-
vaxtarskeiðið sé komið á
endastöð.
Hlutfall þeirra sem meta efnahagsaðstæður
mjög eða frekar góðar fyrir sitt fyrirtæki
60%
40%
20%
0%
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Mjög góðar
Frekar góðar He
im
ild
: S
am
tö
k
ið
na
ða
rin
s
Sigurður
Hannesson
KJARAMÁL
Í bréfi sem formaður stjórnar
Bankasýslu ríkisins sendi Bjarna
Benediktssyni, fjármála- og efna-
hagsráðherra, í gær, kemur fram að
breyting verði á launum bankastjóra
Landsbankans og Íslandsbanka.
Bankasýslunni barst bréf frá Frið-
riki Sophussyni, formanni stjórnar
Íslandsbanka í síðustu viku. Þar
kemur fram að frá og með 1. apríl.
n.k. verði laun Birnu 3.650.000 kr. á
mánuði án hlunninda en samkvæmt
bankasýslunni nema þau 200 þúsund
krónum á mánuði. Bréf frá Helgu
Björk Eiríksdóttur, formanni
bankaráðs Landsbankans, barst svo
í gær þar sem fram kemur að banka-
ráð Landsbankans hafi ákveðið að
launahækkun Lilju Bjarkar frá 1.
apríl 2018 hafi verið dregin til baka.
Á móti komi hins vegar vísitölu-
hækkun frá 1. júlí 2017 til 1. janúar
2019 sem nemi 7,81% og verði
grunnlaun eftir hækkun 3.297 þús-
und og bifreiðahlunnindi 206 þús-
und. peturhreins@mbl.is
Laun
bankastjóra
lækkuð
Morgunblaðið/Eggert
Heildarlaun Lilju Bjarkar Einars-
dóttur munu nema 3,5 milljónum.
Samkeppniseftirlitið telur að fyrir-
tækin Advania Holding hf. og Wise
lausnir ehf. hafi við framlagningu
samrunaskrár í september í fyrra
„beitt blekkingum eða veitt rangar,
villandi eða ófullnægjandi upplýs-
ingar“ til stofnunarinnar. Þetta kem-
ur fram í umsagnarbeiðni sem Sam-
keppniseftirlitið hefur sent frá sér
vegna fyrirhugaðs samruna fyr-
irtækjanna fyrrnefndu.
Samkvæmt því sem þar kemur
fram mun grunur hafa vaknað um
brot fyrirtækjanna í kjölfar þess að
stofnunin bar saman gögn úr sam-
runatilkynningunni og innan-
húsgögnum frá Advania sem vörðuðu
kaup fyrirtækisins á Wise og aðdrag-
anda kaupanna og einnig gögnum frá
Advania sem vörðuðu þá markaði
sem samruninn kunni að hafa áhrif á.
Bendir Samkeppniseftirlitið á að
samkeppnislög banni slíka háttsemi.
Var samrunaaðilum því sent erindi og
þeim kynnt það frummat stofnunar-
innar að upplýsingagjöf þeirra væri í
miklu ósamræmi við samtímagögn
málsins. Féllust samrunaaðilar ekki á
þá skoðun eftirlitsins í bréfi sem þeir
sendu 21. desember síðastliðinn en
drógu þó samrunatilkynninguna til
baka og lögðu fram nýja í byrjun
þessa árs.
Taldi Samkeppniseftirlitið slíka
annmarka á henni að hún teldist ekki
fullnægjandi. Brugðust þá Advania
og Wise við og bættu úr þeim ágöllum
sem stofnunin taldi á tilkynningunni.
Er málið nú komið í farveg að nýju og
af þeim sökum hefur stofnunin ákveð-
ið að kalla að nýju eftir umsögnum
um fyrirhugaðan samruna.
Blekkingar og
rangar upplýsingar
Morgunblaðið/Ómar
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Samkeppniseftirlitið segir
fyrirtækin Advania og Wise
hafa beitt blekkingum eða
veitt rangar, villandi eða
ófullnægjandi upplýsingar.