Fréttablaðið - 03.07.2019, Side 6

✿ Tveir valkostir Sundabrautar að mati starfshóps
JARÐGÖNG
LÁGBRÚ
SUNDAHÖFN
GUFUNES
LAUGARNES
HOLTAGARÐAR
SAMGÖNGUR Sigurður Ingi Jóhanns-
son, samgöngu- og sveitarstjórnar-
ráðherra, hefur kynnt drög að laga-
setningu um aðkomu einkaaðila að
framkvæmdum við Sundabraut og
tvöföldun Hvalfjarðarganga. Drög
að frumvarpi voru birt í samráðsgátt
stjórnvalda í gær sem gerir ráð fyrir
heimild til að bjóða tilteknar fram-
kvæmdir út sem samvinnuverkefni
ríkis og einkaaðila. Miðað er við að
lögin taki til brúar yfir Ölfusá, brúar
yfir Hornafjarðarfljót, Axarveg, tvö-
földun Hvalfjarðarganga og Sunda-
brautar.
Miðað er við að umrædd verkefni
yrðu meðal annars fjármögnuð með
gjaldtöku en þó um takmarkaðan
tíma. Að þeim tíma liðnum félli gjald-
taka niður. Samkvæmt frumvarps-
drögunum mun ábyrgð einkaaðila
ná til fjármögnunar verkefnisins, í
heild eða að hluta, framkvæmdar-
innar sjálfrar auk reksturs og við-
halds samgöngumannvirkjanna. Þá
er kveðið á um að í lok samnings-
tíma færist eignarhald innviða yfir
til ríkisins.
Ráðherra hyggst leggja frumvarpið
fram á komandi haustþingi.
Kynnir áform um einkaframkvæmdir
Ráðherra kynnti einnig í gær
skýrslu starfshóps um Sunda-
braut. Í niðurstöðum hópsins
eru tveir valkostir taldir koma til
greina; jarðgöng yfir í Gufunes og
lágbrú sem þverar hafnarsvæðið
við Kleppsvík. Hvorki botngöng
né hábrú yfir Kleppsvík voru taldir
fýsilegir kostir. – aá
Sigurður Ingi
Jóhannsson,
samgönguráð-
herra.
VÍSINDI Nýlega gerðu vísindamenn
við Háskóla Íslands, Harvard-
háskóla og nokkra danska háskóla
rannsókn á áhrifum mataræðis á
sæðistölu karla.
Niðurstöðurnar eru þær að óhollt
mataræði veldur mun minni frjó-
semi en hjá þeim sem velja holl-
ara mataræði. Einnig að sæðistala
karlmanna á Vesturlöndum hefur
lækkað um nærri 60 prósent undan-
farna fjóra áratugi.
Þórhallur Ingi Halldórsson, pró-
fessor við matvæla- og næringar-
fræðideild Háskóla Íslands, tók þátt
í rannsókninni sem var nýlega birt.
Helstu gögnin sem notuð voru við
rannsóknina voru skýrslur sem not-
aðar eru til að meta hæfni Dana til
herþjónustu; skýrslur um tæplega
2.400 heilbrigða karlmenn á aldr-
inum 18 til 22 ára frá árunum 2008
til 2017. Þórhallur segir:
„Þessar skýrslur gefa mjög góða
mynd af ástandinu. Oft þegar rann-
sóknir á frjósemi eru gerðar þá eru
viðfangsefnin fólk sem er að leita sér
hjálpar vegna ófrjósemi. En þessir
menn vita ekki hvort þeir eru frjóir
eða ekki. Við skráðum mataræðið
hjá þeim og skoðuðum hvort það
væru tengsl á milli þess og frjó-
seminnar.“
Mönnunum var skipt í f jóra
flokka eftir mataræði.
Í fyrsta lagi þá sem átu mjög
feitan mat og sykraðan mat eins og
skyndibita og orkudrykki. Annars
vegar þá sem borðuðu mikinn fisk
og hvítt kjöt. Í þriðja lagi svokall-
aðan smörrebröd-flokk sem borð-
aði mikið af köldu kjöti, fisk, korni
og mjólkurafurðum og að lokum
grænmetisætur. Þá voru gögn um
sæðistölu notaðar við rannsókn-
ina sem og greining á ýmsum kyn-
hormónum.
Vísindamennirnir sáu umtals-
verðan mun á hópunum, sérstak-
lega þeim fyrsta og hinum þremur.
Þeir sem borðuðu mikið af skyndi-
bita voru með að meðaltali 25,6
milljón sæðisfrumum færri en
þeir sem voru með hæstu töluna.
Almenn viðmið um heilbrigða
sæðistölu í hverju sáðláti eru 39
milljón frumur. Það voru hins vegar
ekki grænmetisæturnar sem komu
best út heldur þeir sem borðuðu
mikinn fisk og hvítt kjöt. Smörre-
bröd-hópurinn kom næstverst út.
„Það er vitað að þegar fólk er að
glíma við skerta frjósemi þá hefur
breytt mataræði og inntaka til
dæmis fjölvítamína hjálpað til að
laga ástandið. Mataræði er heldur
ekki það eina sem hefur áhrif. Mikl-
ar hjólreiðar, reykingar, streita og
f leira spilar inn í. Þegar ákveðinni
hegðun er hætt þá eykst frjósemin
að einhverju leyti,“ segir Þórhallur.
Um það hvort óhollt mataræði
geti valdið varanlegum skaða á
frjósemi, segir hann: „Við vitum það
ekki enn. Við höfum séð sæðistölu
hækka eitthvað við breyttan lífs-
stíl en það getur verið að þetta geti
haft áhrif til lengri tíma. Það krefst
hins vegar frekari rannsókna. Það
tekur sæðisfrumur vanalega um
þrjá mánuði að þroskast.“
Spurður um hvað karlmaður
þurfi að borða óhollt í langan tíma
til að þessi áhrif komi fram svarar
Þórhallur: „Þeir sem borða óhollt,
dýrafitu, unnin kolvetni, sykur og
slíkt, gera það yfirleitt að staðaldri.
En ef menn myndu allt í einu taka
upp á því að borða óhollt myndi
það taka einn til þrjá mánuði að
hafa áhrif á frjósemina.“
Frjósemi hefur verið minni á
Vesturlöndum en í öðrum heims-
hlutum. Þórhallur telur að matar-
æðið geti verið einn þáttur í því.
„Stærsti þátturinn er sá aldur
þegar fólk á Vesturlöndum ákveð-
ur að eignast börn. En lífsstíll getur
einnig útskýrt minni frjósemi,“
segir Þórhallur.
Að sögn Þórhalls eru ýmsar kenn-
ingar um það af hverju sæðistala
karlmanna á Vesturlöndum hefur
farið lækkandi.
„Til dæmis kenning um horm-
ónatruflandi efni sem hefur frekar
lítið staðið undir sér. Matur er hins
vegar stór þáttur í lífi okkar allra og
þar hefur töluverð breyting átt sér
stað á undanförnum áratugum.“
kristinnhaukur@frettabladid.is
Óhollt mataræði lækkar sæðistöluna
Þórhallur Ingi Halldórsson prófessor tók þátt í stórri rannsókn á frjósemi danskra hermanna. Niðurstöðurnar voru að óhollt
matar æði hefur mjög mikil áhrif á sæðistöluna. Þeir hermenn sem borðuðu mikið af fiski, hvítu kjöti og grænmeti komu best út.
Viðfangsefni rannsóknarinnar voru danskir hermenn á aldrinum 18 til 22 ára, á níu ára tímabili. NORDICPHOTOS/AFP
Við höfum séð
sæðistölu hækka
eitthvað við breyttan lífsstíl
en það getur verið að þetta
geti haft áhrif til lengri tíma.
Það krefst hins vegar frekari
rannsókna.
Þórhallur Ingi Hall-
dórsson, prófess-
or við Háskóla
Íslands
K J A R A M Á L Sa mtök íslensk ra
sveitar félaga neita því að þeir lægst
launuðu séu settir út í kuldann líkt
og Starfsgreinasambandið og Efling
halda fram.
Sveitarfélögin hafa þegar samið
við nokkur einstök sambönd og
stéttarfélög um að þeirra félags-
menn sem starfa hjá sveitarfélög-
unum fái greiddar 105.000 kr. þann
1. ágúst næstkomandi.
Björn Snæbjörnsson, formaður
SGS, segir ólíðandi sé að þær þús-
undir félagsmanna SGS og Eflingar
fái ekki greiðsluna. Muni þetta
herða baráttuviljann í haust.
Inga Rún Ólafsdóttir, sviðsstjóri
kjarasviðs Sambands sveitarfélaga,
segir stéttarfélögin bera ábyrgð á
því að félagsmenn þeirra fái ekki
slíka greiðslu. „Það voru þeir sem
vísuðu viðræðunum til Ríkissátta-
semjara, þetta er ekki í okkar hönd-
um lengur,“ segir Inga Rún. Næsti
fundur hjá sáttasemjara verður
haldinn í lok ágúst. – ab
Baráttuviljinn nú harðari
Björn Snæbjörnsson hjá Starfsgreinasambandinu. FRÉTTABLAÐIÐ/EYÞÓR
RAUFARHÖFN „Ég harma það að
þessum ágæta starfsmanni hafi
orðið fótaskortur á tungunni. Við
munum fara yfir það betur hvern-
ig á að svara íbúum, en þetta eru
þó mistök sem allir geta gert og
ég veit að hann sér mjög eftir því
hvernig hann svaraði þessu,“ segir
Kristján Þór Magnússon, sveitar-
stjóri Norðurþings vegna ummæla
framkvæmda- og þjónustufulltrúa
sveitarfélagsins sem féllu í Frétta-
blaðinu á mánudag.
Í fréttinni vaf  fjallað um  upp-
þornandi tjarnir á Raufarhöfn
og gerði starfsmaðurinn lítið úr
áhyggjum íbúa á Raufarhöfn af
málinu.
Ummælin hafa vakið reiði meðal
bæjarbúa sem í Facebook-hópi íbúa
hafa sagt ummælin vera hrokafull,
kaldhæðin og lítillækkandi.
Um ástand tjarnanna segir Krist-
ján engan hafa séð uppþornun
þeirra fyrir.
„Það mun enginn líða að það
verði einhverjar varanlegar afleið-
ingar fyrir þessar tjarnir. Verkefnið
var jákvætt þegar farið var af stað
með það og lengi hafði verið beðið
eftir því, enda verkefni sem á bara
að hafa jákvæð áhrif á bæinn,“ segir
Kristján.
Gunnar Hrafn hefur beðist afsök-
unar á ummælum sínum á Face-
book-síðu sveitarstjórnarinnar. – pk
Sveitarstjóri segir starfsmanni hafa orðið fótaskortur á tungunni
Kristján Þór
Magnússon,
sveitarstjóri
Norðurþings.
3 . J Ú L Í 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R6 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
0
3
-0
7
-2
0
1
9

0
5
:0
0
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
0
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
5
A
-6
2
6
C
2
3
5
A
-6
1
3
0
2
3
5
A
-5
F
F
4
2
3
5
A
-5
E
B
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
B

F
B
0
4
0
s
_
2
_
7
_
2
0
1
9
C
M
Y
K