Morgunblaðið - 31.05.2019, Qupperneq 12

12 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 2019
Ljósmyndir Rutar og Silju
Skipholti 31 • 105 Reykjavík • Sími 568 0150
Opið virka daga 10-17 • www.rut.is • Ljósmyndir Rutar og Silju
Einstök
minning
Útskriftar-
myndatökur
*SENDUM UM LAND ALLT
Skoðaðu úrvalið okkar á
W
D8
0N
64
2
Verð 159.900,-
W
W
90
M
64
3
Verð 119.900,-
W
W
80
M
64
2
Verð 139.900,-
DV
80
M
62
53
2
Verð 139.900,-
Settu hana í gang
Með síMaNuM
ByltiNg í þvottaheiminum!
Þvottavél/Þurrkari
Þvottavél
Þurrkari
Þvottavél
31. maí 2019
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 124.02 124.62 124.32
Sterlingspund 156.84 157.6 157.22
Kanadadalur 91.78 92.32 92.05
Dönsk króna 18.518 18.626 18.572
Norsk króna 14.172 14.256 14.214
Sænsk króna 12.919 12.995 12.957
Svissn. franki 123.22 123.9 123.56
Japanskt jen 1.1335 1.1401 1.1368
SDR 170.89 171.91 171.4
Evra 138.31 139.09 138.7
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 168.731
Hrávöruverð
Gull 1283.5 ($/únsa)
Ál 1772.5 ($/tonn) LME
Hráolía 70.1 ($/fatið) Brent
● Yfirlýsing talsmanns viðskiptaráðu-
neytis Kína þykir ýja að því að þarlend
stjórnvöld kunni að nota fágæta jarð-
mála (e. rare earths) sem vopn í tolla-
stríðinu við Bandaríkin.
Kína er langstærsti framleiðandi fá-
gætra jarðmálma og fullnægir um 80%
af eftirspurn Bandaríkjamarkaðar eftir
þessum málmtegundum.
Jarðmálmar eru ómissandi fyrir fram-
leiðslu ýmiss konar hátæknivarnings og
hergagna, s.s. endurhlaðanlegra raf-
hlaða, tölva, vindtúrbína, ljósleiðara,
þotuhreyfla, gervihnatta og leysigeisla.
Sautján frumefni flokkast sem fágæt-
ir jarðmálmar, þar á meðal lanþan (f.
nætursjónauka), neódým og dysprósín
(f. rafmagnsbifreiðar), evrópín og
prómeþín. Þrátt fyrir nafnið finnast
þessir málmar víða, en þó í svo tak-
mörkuðu magni að erfitt er og kostn-
aðarsamt að grafa þá úr jörðu.
„Kína er reiðubúið að mæta eðlilegri
eftirspurn annarra landa eftir fágætum
jarðmálmum, en það væri óásættan-
legt að lönd sem nota kínverska jarð-
málma við vöruframleiðslu sína myndu
á móti reyna að setja Kína skorður,“ hef-
ur Reuters eftir talsmanni ráðuneytisins
en hann lét þessi orð falla á blaða-
mannafundi á þriðjudag.
Fréttaskýrendur höfðu veitt því at-
hygli í síðustu viku að Xi Jinping, forseti
Kína, gerði sér ferð til jarðmálmanámu
fyrr í vikunni og skildu margir það sem
vísbendingu um að stjórnvöld myndu
beita þessari mikilvægu útflutningsvöru
fyrir sig. Í dag eru jarðmálmarnir undan-
skildir innflutningstollum í Bandaríkj-
unum.
Meðal bandarískra fyrirtækja sem eru
mjög háð fágætum jarðmálmum eru
Lockheed Martin, Raytheon, BAE Sys-
tems og Apple. ai@mbl.is
Kína með fágæta jarðmálma uppi í erminni
Klípa Xi Jinping veit að bandarísk stór-
fyrirtæki reiða sig á jarðmálma frá Kína.
STUTT
VIÐTAL
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
Þegar kemur að því að skapa fyrir-
tækjum rétta ímynd huga stjórnend-
ur yfirleitt fyrst af öllu að útliti vöru-
merkis, hvaða yfirbragð er á
auglýsingum og hvernig verslanir
eða skrifstofurými eru hönnuð. Það
síðasta sem þeir
hugsa um er
hvaða hlutverki
rétta hljóðið gæti
gegnt. „Og það er
einmitt gallinn,
því tónlist er fljót-
legasta og áhrifa-
ríkasta liðin til að
vekja tilfinningar
hjá fólki,“ segir
Björn Þorleifs-
son.
Björn er tónlistar-neytendafræð-
ingur hjá þýsku hljóðmarkaðssetn-
ingarstofunni AMP. Hann segir fá
dæmi um vel heppnaða hljóðmark-
aðssetningu á Íslandi og megi helst
nefna smellin lög í auglýsingum líkt
og þegar Hreyfill fékk Flosa Ólafs-
son til að rappa símanúmer leigubíla-
stöðvarinnar. „Enn þann dag í dag
situr þetta lag fast í huga almennings
og það fyrsta sem kemur upp í hug-
ann þegar hringja þarf á leigubíl.“
Hávær tónlist til að
fæla eldra fólk frá
Hljóðmarkaðssetning snýst samt
um meira en vel heppnað einkennis-
lag og nefnir Björn þekkt dæmi um
úthugsaða notkun hljóðs hjá banda-
rísku fataverslanakeðjunni Aber-
crombie & Fitch. „Þar var hugsunin
sú að upplifunin í verslununum væri
ekki ósvipuð því að koma á nætur-
klúbb. Vöðvastæltur og léttklæddur
ungur maður tók á móti gestum, eins
og n.k. dyravörður á skemmtistað, og
inni í verslununum var dauf lýsing en
ljóskösturum beint að fatnaðinum.
Loks var spiluð hávær klúbbatónlist
og allt var þetta gert til þess að bein-
línis fæla eldra fólk frá því að koma
inn í verslunina en höfða þeim mun
sterkar til ungra viðskiptavina sem
höfðu jafnvel ekki aldur til að vera
hleypt inn á skemmtistaði,“ útskýrir
Björn.
Hann bendir líka á að erlendis séu
fyrirtæki farin að færast frá því að
reiða sig á að láta smellinn lagbút
mynda undirstöðuna í hljóðmarkaðs-
setningunni. „Einkennisstef getur
orðið takmarkandi þegar kemur að
því að gera auglýsingar og þess í stað
reyna fyrirtæki frekar að skapa sitt
eigið. „hljóð-DNA“. Erum við hjá
AMP t.d. að vinna verkefni fyrir bíla-
framleiðanda á þessum nótum, þar
sem fyrst eru samin fimmtán lög sem
öll tengjast með ákveðnum hætti inn-
byrðis og endurspegla sérkenni
fyrirtækisins. Síðan setjum við þessi
lög í ólíkan búning svo að úr verður
hljóðbanki með 200 lögum til að nota
í hvers kyns markaðsstarfi, og má
bæta við eftir þörfum með hjálp
hljóð-DNA uppskriftarinnar.“
Björn leggur á það áherslu að ekki
sé endilega sniðug lausn fyrir fyrir-
tæki að borga fyrir tímabundin afnot
af lagi, eða taka alls kyns tónlistar-
fólk upp á sína arma. Hann tekur
sem dæmi þá stefnu Icelandair að
hampa íslenskri tónlist, en vanta
samt eigið hljóð-DNA. „Hvernig
hljómar Icelandair? Flugfélagið hef-
ur í raun enga sterka ímynd þegar
kemur að hljóði og tónlist, aðra en þá
að þegar gengið er um borð í vél-
arnar má heyra íslenska tónlist spil-
aða.“
Eigi lögin sjálf
Að kaupa lag er líka varasamt að
því leyti að notkunarleyfið gildir yfir-
leitt bara í takmarkaðan tíma. „Það
þýðir að ef framleidd er flott auglýs-
ing sem nær miklum vinsældum og
hún sett á YouTube, þá er hætt við að
myndskeiðið þurfi að vera fjarlægt
eftir eitt eða tvö ár þegar samning-
urinn um notkunina á laginu rennur
út,“ segir Björn. „Þessi vandi er úr
sögunni ef fyrirtæki eiga sjálf þá tón-
list sem þau nota í markaðsstarfi
sínu.“
Fyrirtækið þarf að
hafa réttan hljóm
AFP
Árangur Björn nefnir frægt dæmi af bandarískri tískuverslun sem notaði
tónlist á úthugsaðan máta til að fæla frá eldra fólk og laða til sín unglinga.
 Íslensk fyrirtæki eru á eftir umheiminum þegar kemur
að notkun hljóðs og tónlistar í markaðstilgangi  Að þróa
„hljóð-DNA“ er betra en að reiða sig á eitt smellið stef
Björn
Þorleifsson