Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.11.1998, Síða 11

Sveitarsjóðareikningar 1997
9
1997. Hlutafélagið fékk afhentar fasteignir sem voru metnar
á 4,2 milljarða kr. Á móti fékk Reykjavíkurborg hlutabréfað
fjárhæð 1,6 milljarðar kr., tvö skuldabréf að fjárhæð alls um
1,8 milljarða kr. og loks yfirtóku félagsbústaðimir tæplega
0,9 milljarða króna skuld við Byggingarsjóð verkamanna.
Andvirði fasteignanna að ijárhæð 4,2 milljarða kr. var fært
til tekna á eignfærða fjárfestingu hjá Reykjavíkurborg og
hlutabréfm að fjárhæð tæpir 1,6 milljarðar kr. til gjalda.
Þessi uppgjörsaðferð Reykjavíkurborgar leiðir til þess að
tekjuafkomaborgarsjóðs verður2,7 milljörðumkr. hagstæðari
en ella væri. Á sama hátt sýnist afkoma sveitarfélaga í heild
hafa batnað sem þessu nemur. Þessar upphafsfærslur við
hlutafjárvæðingu Reykjavíkurborgar á félagsbústöðum hafa
hins vegar ekki haft nein raunveruleg áhrif á afkomu hvorki
borgarsjóðs né sveitarsjóðanna í heild. Við mat á afkomu
sveitarfélaga á árinu 1997 er þessum upphafsfærslum því
sleppt og bókhaldslegum áhrifum hlutaíjárvæðingarinnar á
tekjuafkomu sveitarfélaga eytt.
Niðurstöðutölur um afkomu sveitarfélaga á árinu 1997
sýna að hún versnaði töluvert eftir tiltölulega hagstæða
þróun næstu tvö ár á undan. Lakari afkoma sveitarfélaga á
árinu 1997 kemur einkum fram í auknum tekjuhalla.
2. yfirlit sýnir í hnotskum ijármál sveitarfélaga á árunum
1996 og 1997. Árið 1997 vom heildargjöld sveitarfélaga 3,6
milljarða króna umífam heildartekjur samanborið við halla
sem nam 0,6 milljörðum króna árið áður og 1,9 milljörðum
króna árið 1995. Sem hlutfall af landsframleiðslu lækkaði
tekjuhallinn úr 0,4% árið 1995 í 0,1 % árið 1996 en árið 1997
jókst hann i 0,7%. Hrein lánsljárþörf sveitarfélaga lækkaði
jafnframt úr 4,0 milljörðum króna árið 1995 í 1,2 milljarða
króna árið 1996 en hún nam 3,3 milljörðum króna árið 1997.
Sem hlutfall af landsframleiðslu nam lánsljárþörfin 0,6% árið
1997 samanborið við 0,3% árið á undan og 0,9% árið 1995.
Tekjuhalli sveitarfélaganna svaraði til 6,3% af tekjum
þeirra árið 1997 en hann nam 1,3% af tekjum þeirra árið á
undan og 4,6% árið 1995. Árið 1994 nam hallinn 19,4% af
tekjum sveitarfélaganna og 15,1% árið 1993, en þau tvö ár
var halli þeirra mun meiri en þekkst hafði um langt skeið. I
3. yfirliti er dregin upp mynd af tekjuafkomu sveitarfélaga
árið 1996 og 1997.
Heildartekjur sveitarfélaga námu 10,8% af landsfram-
leiðslu ársins 1997 og heildargjöld þeirra 11,4%. Áratuginn
1988-1997 mældust umsvif sveitarfélaga á bilinu 9-11% af
landsframleiðslu hvers árs. Á samatímabili jókst landsfram-
Ieiðslan um tæp 16% að raungildi, en tekjur sveitarfélaga
jukust um 33% að raungildi og gjöld þeirra um 40%. Aukin
umsvif sveitarfélaga skýrast einkum af tilflutningi verkefna
frá ríki til sveitarfélaga.
3. yfirlit. Tekjur og gjöld sveitarfélaga 1996-1997
Summary 3. Local government revenue and expenditure 1996-1997
Milljónir króna á verðlagi hvers árs Hlutfall af VLF 1
Million ISK at current prices Percent of GDP 1
1996 1997 1996 1997
Heildartekjur 49.055 56.416 10,1 10,8 Total revenue
Skatttekjur 33.575 39.018 6,9 7,4 Tax revenue
Beinir skattar 25.244 30.765 5,2 5,9 Direct taxes
Óbeinir skattar 8.330 8.253 1,7 1,6 Indirect taxes
Þjónustutekjur 10.994 12.649 2,3 2,4 Service revenue
Vaxtatekjur 565 653 0,1 0,1 Interest
Tekjur til fjárfestingar 3.922 4.096 0,8 0,8 Capital transfers received
Heildargjöld 49.690 59.968 10,2 11,4 Total expenditure
Rekstrargjöld 37.195 44.484 7,7 8,5 Operational outlays
Fjármagnskostnaður 2.132 2.287 0,4 0,4 Interest
Gjöld til fjárfestingar 10.363 13.197 2,1 2,5 Investment outlays
Tekjujöfnuður -635 -3.552 -0,1 -0,7 Revenue balance
1 Verg landsframleiðsla, en hún nam 485.884 m. kr. árið 1996 og 524.419 m. kr. árið 1997, samkvæmt gögnum Þjóðhagsstofnunar. Landsffamleiðslan jókst
um 5,6% að raungildi fyrra árið og um 4,4% seinna árið. Gross domesticproductamountedto 485,884 millionISK 1996 and524,419 million ISK in 1997.
Tekjur sveitarfélaga eru einkum af þrennum toga; skatt-
tekjur, eigin rekstrartekjur og framlög frá öðrum. Síðast-
taldi tekjustofninn er aðallega vegna sölu á eignum hjá
sveitarfélögum og greiðslur til sveitarfélaga frá ríkissjóði og
öðrum sveitarfélögum til að standa skil á hlutdeild í kostnaði
af sameiginlegum verkefnum. í þeim yfirlitum sem hér eru
sýnd er hugtakið þjónustutekjur notað sem samheiti fyrir
rekstrartekjur sveitarfélaga af veittri þjónustu að viðbættum
rekstrarframlögum frá öðrum, svo sem vegna kostnaðar-
hlutdeildar í sameiginlegum rekstri.
Rekstrar- og Ijármagnsgjöld sveitarfélaga vega sem fyrr
langþyngst hjá sveitarfélögum og námu tæplega ljórum
fimmtu hlutum af gjöldum þeirra á árinu 1997. Á níunda
áratugnum var þetta hlutfall tiltölulega stöðugt, en þá rann
um ij órðungur afheildargj öldum sveitarfélaga til lj árfestingar.
Árin 1989-1992 hækkaði hlutfall ljárfestingarútgjalda í um
og yfir 30%. Eftir það hefur hlutfallið lækkað verulega og
nam það 21% árið 1996 og 22% árið 1997.
Neikvæð afkoma sveitarfélaga á allra síðustu árum hefur
valdið því að þau hafa í auknum mæli þurft að taka lán til
framkvæmda og rekstrar. Áður voru framkvæmdir sveitar-
félaga að stærstum hluta ljármagnaðar af samtímatekjum