Hlynur - 15.02.1966, Síða 2

VETTVANGUR STARFSINS
Á hverjum morgni, dag eftir dag,
viku eftir viku, mánuð, ár, áratugi,
jafnvel heila mannsævi, hringir
klukkan á sama tíma, miskunnar-
laust, allt að því grimmdarfull. Ann-
að sigurverk í barmi mannsins sjálfs,
sumir kalla það skyldurækni, aðrir
trúmennsku, nokkrir hvoru tveggja
og enn aðrir bara gamlan vana, rek-
ur hann fram úr rúminu, oft að-
eins of seinan. Morgunverk, sem að
kvöldi sýnast eins og ekki neitt,
verða nú býsna drjúg, ýmsir snún-
ingar falla til; lítilli dóttur, eða litl-
um syni þarf að sinna augnablik;
ekki er hægt að láta eins og konan
sé ekki til — ef hún er til. Stræt-
isvagninn bíður ekki; eða bíllinn er
seinn í gang; við öllu má búast. Og
á öðrum stað bíður önnur klukka,
systir þeirrar fyrri, sama innrætis,
nema verra sé; í stað grimmdar-
fulls eftirrekstrar, býr hún yfir
þeirri ódyggð, sem góðum börnum
er sagt að sé flestum ódyggðum
ægilegri, þeirri að segja frá. „Það er
ljótt að segja frá, svei.„ En stimpil-
klukkan segir frá og það þykir eng-
um ljótt. Dyggðir uppeldisins
stangast við dyggðir staðreyndanna.
Þannig morgun eftir morgun. Hún
hefur tæpast tíma til að strjúka
stiftinni um varirnar og greiðu í
svefnúfinn kollinn; vakin frá ljúf-
um draumi, sem gaman verður að
segja, ef stund gefst til, eða sem er
leyndarmál, sem engum verður sagt
og aldrei. Og strætisvagninn bíður
ekki. Ef til vill þarf að klæða nokkra
litla kroppa; gefa þeim eitthvað í
morgunsvanginn; eða fara með lít-
inn dreng eða litla telpu á barna-
heimili, eða þegar bezt lætur heim
til ömmu.
Þannig morgun eftir morgun, alls
staðar hið sama, óumbreytanlegt í
sjálfu sér; stundirnar fyrir starfið.
Líf í mörgum myndum; hundrað,
mörg hundruð, þúsund. Svo mörg-
um myndum, sem mannfólkið er
margt — og þó hið sama: lífið,
líf nýs dags.
Og svo hefst starfið, það starf, sem
heimurinn virðir, sem metið er til
fjár og fært í bækur; sem skrifað
er um á afmælum, ef maður er svo
heppinn að eiga pennaglaða kunn-
ingja; sem presturinn talar að lok-
um um í kórdyrum. Hitt voru að-
eins stundirnar fyrir starfið — stríð-
ið fyrir stríðið. Á þeim vettvangi
stríðir maðurinn einn — hljóður og
einn, eins og hann var einn í leynd-
ardómum drauma sinna, ljúfra eða
sárra. í starfinu verður hann einn
af mörgum. Stigar og gangar glymja
af fótataki; skrifstofur og búðir
fyllast af fólki, sem skyndilega er
orðið fruma í líkama starfsins. Við
stimpilklukkuna greiðir það aðgangs-
eyri að sjónarspili starfsins og það
greiðir með hluta af einsemd sinni
og persónu. Hamingjan má vita hvort
það endurheimtir það gjald að
kvöldi, ef það þykist svikið á sjón-
leiknum, ef gleðispil starfsins varð
að drama, eða drama þess að farsa.
Leikstaðir lífsins endurgreiða yfir-
leitt ekki.
Og eins og sigurverk morgunsins
gefa engin grið, er starfið kröfuhart
og án miskunnar. Það ætlast ekki
aðeins til ein'hvers lítils hluta af
orku huga og handa, heldur alls,
sem í té verður látið. Hlutverk
frumunnar í líkama starfsins er slíkt,
að ekkert má þar út af bera og
engar afsakanir koma til greina.
Ekki Ieiði vanans, svo áleitinn sem
hann er. Ekki þreyta í baki og herð-
um eftir langa setu við skrifborð og
Framh. á bls. 14.
2 hlynuh