Hlynur - 15.03.1966, Blaðsíða 4

gest. Siðan talaði Páll H. Jónsson
nokkur orð og skýrði frá tildrögum
þess, að Axel Schou kom til landsins.
Þá tók til máls Axel Schou og flutti
erindi sitt. Kl. nl. hálf tíu var kaffi-
hlé stutta stund og var þá spjallað
saman yfir kaffinu, gjarnan um er-
Nú, hundrað árum síðar en fyrsta
kaupféiag var stofnað á Norðurlönd-
um, eru um 3.3 milljónir féiags-
manna í kaupfélögum þar. íbúar
allra Norðurlanda eru nl. 20 millj.
Ef gerf er ráð fyrir, að hver félags-
maður eigi til jafnaðar konu og eitt
barn, eru nl. 10 milljónir beinir þátt-
takendur í kaupfélögunum, þótt
heimilisfaðir sé þar venjulega skráð-
ur félagsmaður.
indi Schou. Síðan tók hann aftur
til máls og svaraði að lokum fyrir-
spurnum. Fundunum lauk oftast
nær nl. kl. hálf tólf.
Nokkurs kvíða hafði gætt um það,
að menn myndu ekki skilja ræðu-
manninn. Mikla ánægju vakti þaö,
þegar í ljós kom, að sá kvíði var
ástæðulaus. Axel Schou er þaulvanur
ræðumaður og hefur verið meira og
minna á öllum Norðurlöndum, nema
íslandi, og á létt með að laga mál-
far sitt eftir því sem hezt hentar
á hverjum stað. Skildu menn hann
til fullnustu að því er virtist. Máli
sínu til skýringar notaði hann línu-
rit og „plaggöt". í fundarlok fengu
allir fundarmenn afhenta möppu
með ýmsum upplýsingum varðandi
erindi Axel Schou. Voru möppurn-
ar gjöf frá Fræðsludeild FDB.
Vegna hins stóra meirihluta ís-
lenzkra samvinnustarfsmanna, sem
ekki áttu þess kost að hlýða á Axel
Schou, mun Hlynur reyna að flytja
lesendum sínum útdrátt úr málflutn-
ingi hans:
Senn eru hundrað ár liðin síðan
fyrsta kaupfélag á Norðurlöndum
var stofnað. Þá var prestur í litlum
verksmiðjubæ á norðvestanverðu
Jótlandi Hans Kristian Sonne að
nafni, en hann var fæddur á Borg-
undarhólmi 1817. í söfnuði hans var
einkum fátækt verksmiðjufólk, sem
sjaldan sótti kirkju. Hugkvæmdist
presti þá að reyna að ná til þess á
annan hátt og hafði með því kvöld-
fundi í vöruskemmu niðri í bænum.
Honum skildist að fátækt og skort-
ur stæðu ekki sízt í vegi fyrir and-
legum þroska þess og áhuga. Niður-
staðan af kvöldfundum þessum varð
sú, að séra Sonne stofnaði kaupfélag
með 140 meðlimum 1. maí 1836.
Verksmiðjuþorpið heitir Thisted.
Nú, hundrað árum síðar, eru 3.3
milljónir manna á Norðurlöndum fé-
lagsmenn í kaupfélögum. íbúar allra
Norðurlanda eru nl. 20 milljónir. Ef
gert er ráð fyrir að hver félags-
maður eigi til jafnaðar konu og
eitt barn, eru nl. 10 milljónir beimr
þátttakendur í kaupfélögunum, þótt
heimilisfaðir sé þar venjulega skráð-
ur félagsmaður. Það þýðir, að nl.
50% af öllum íbúum Norðurlanda
hafa áhuga fyrir kaupfélögum og
eru í tengslum við þau. Það væru
þeir ekki, ef þeir hefðu ekki áhuga
á þeim sjónarmiðum og starfsaðferð-
um, sem kaupfélögin einkennast af.
Öll kaupfélögin starfa eftir sömu
grundvallarreglum, út frá sömu meg-
inhugsjón og stefna að sama marki,
án tillits til alls þess, sem skiptir
löndum í ríki og ibúum þeirra i
þjóðir, sem tala ekki allar sama
tungumál.
Öll kaupfélögin starfa eftir sömu
grundvallarreglum, út frá sömu meg-
inhugsjón og stefna að sama marki,
án tillits til alls þess, sem skiptir
löndum í ríki og íbúum þeirra i
þjóðir, sem tala ekki allar sama
tungumál.
4 HLTNUB