Morgunblaðið - 30.09.2019, Blaðsíða 16

16 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. SEPTEMBER 2019
Glerborg
Mörkinni 4
108 Reykjavík
565 0000
glerborg@glerborg.is
www.glerborg.is
2291árfregalgeps&nupílsrelg,raggulg,relG
FÁÐU TILBOÐ
ÞÉR AÐ
KOSTNAÐAR-
LAUSU
Ertu að byggja eða þarf að
endurnýja gamla glerið?
Það skiptir miklu máli að velja einangrunargler sem
reynist vel við íslenskar aðstæður.
Fáið tilboð hjá Glerborg í Mörkinni 4 eða
á heimasíðunni okkar WWW.GLERBORG.IS
Í marga mánuði
hafa íslenskir frétta-
menn haft frammi sví-
virðingar um forseta
Bandaríkja Norður-
Ameríku og stjórn-
völd þar í landi fyrir
framkomu sína gagn-
vart fólki sem hefur
viljað komast til BNA
frá Mexíkó og víðar.
Helstu rök í frétt-
unum hafa verið harð-
ar ákúrur á stjórnvöld BNA vegna
aðskilnaðar barna og foreldra við
landamærin.
Fréttamenn hafa ekki haft fyrir
því að skýra frá staðreyndum í
málunum.
Af hálfu Bandaríkjanna var farið
út í það að framkvæma svokallaðar
DNA-rannsóknir á hinum svoköll-
uðu foreldrum og hugsanlegum
börnum þeirra. Við slíkar rann-
sóknir kom fram að hinir svoköll-
uðu foreldrar gátu ekki verið
líffræðilegir foreldrar sumra
barnanna samkvæmt DNA-
rannsóknum og það sem verra var;
fram kom að sum börnin komu oft-
ar en tvisvar með nýjum og nýjum
falsforeldrum. Höfðu þessi börn
verið seld í hendur falsforeldra í
von um að þeir fengju landvistar-
leyfi ef þau kæmust yfir landamær-
in. Er þar komin skýringin á því að
enn eru börn í vörslu
bandarískra yfirvalda
þar sem ekki hafa
fundist neinir líf-
fræðilegir foreldrar
barnanna sem í sumum
tilvikum hafa farið
fleiri en eina ferð yfir
landamærin.
Falsfréttamennska
eins og viðhöfð hefur
verið í þeim eina til-
gangi að sverta stjórn-
völd í Bandaríkjunum í
þessum málum sýnir
hvað rotið hugarfar býr að baki
mörgum ósönnum fréttum sem
dreift er sem heilögum sannleika.
Væri mikið fengið ef íslenskir
fréttamenn sneru sér að því að
birta sannar fréttir að utan og af
innlendum vettvangi en létu ekki
falskar upplýsingar frá sér fara að-
eins vegna þess að falsfréttir selj-
ast betur sem æsifréttir en sann-
leikurinn. Að auki er ástæða
falsfrétta pólitískur ofstopi sem
hrjáir margan fréttamanninn/
konuna.
Fréttamennska
og falsfréttir
Eftir Kristján
Guðmundsson
Kristján Guðmundsson
» Þvælist sannleik-
urinn fyrir frétta-
mönnum eða seljast
ósannindin betur?
Höfundur er fv. skipstjóri.
Allt frá því Lands-
virkjun setti fram óljós-
ar hugmyndir sínar um
að flytja út umfram-
orku um sæstreng höf-
um við undirritaðir
haldið því fram, að hag-
kvæmt rafmagn fyrir
heimili og atvinnuvegi
landsins væri forgangs-
mál. Þessu grundvallar-
sjónarmiði megum við
ekki fórna til að leysa vanda ESB í
loftslagsmálum. Íslensk stjórnvöld
þurfa að finna leiðir til að mæta kröf-
um almennings við að efla atvinnu og
orkuvinnslu hér á landi óháð þeim
vanda sem orkuvinnsla Evrópu
stendur frammi fyrir. Þetta, ásamt
ráðandi stöðu ESB innan EES-
samstarfsins, er og hefur verið
grundvöllur þeirrar kröfu almenn-
ings að Ísland hafi sjálft full yfirráð
yfir orkuauðlindum sínum og þeirri
orku sem frá þeim fæst.
ESB hefur nú sameinað loftslags-
mál og orkumál undir hatti Orku-
sambands Evrópu og ætlast til þess
að við göngum þar inn á þeirra for-
sendum og leggjum okkar hreinu
auðlindir undir þeirra stjórn. En
loftslagsmál eru ekki einkamál Evr-
ópu, heldur alls heimsins. Nýlega
hafa verið stofnuð samtök mannvina
og hugsuða, þar á meðal fyrrverandi
forystumanna hjá Sameinuðu þjóð-
unum, til að berjast fyrir raunveru-
lega gagnlegri stefnu í loftslags-
málum. Þar má nefna fólk eins og
Ban Ki-moon, fyrrverandi aðalritara
SÞ, mannvininn Bill Gates og Chris-
tiana Figueres, fyrrverandi yfirmann
loftslagsmála hjá SÞ. Þau benda á
hagkvæmari ráð og aðlögunarráð-
stafanir sem gagnast fátækari þjóð-
um betur en fjáraustur í að spara kol-
efnalosun orkuvera hjá ríku
iðnríkjunum en það er einmitt megin-
áhersla ESB. Án þess að útiloka sam-
starf höfum við því, þegar grannt er
skoðað, trúlega betri tækfæri til að
gera loftslagsmálum heimsins gagn
utan Orkusambands Evrópu.
Innan EES-samstarfsins skrifar
ESB allar nýjar viðbætur sem
EFTA-ríkin eiga síðan að samþykkja.
Það er auðvelt að gera mistök þegar
þannig er samið og það virðist einmitt
hafa verið gert í EES-samningnum
hvað varðar orkulindir Íslands.
Skýrasta dæmið um þetta er ef til
vill úrskurður Eftirlitsnefndar EES
og bréf til íslenskra stjórnvalda frá
20. apríl 2016 þess efnis að allur rétt-
ur til að nýta náttúrulegar auðlindir í
eigu almennings og ríkis fari fram á
markaðsforsendum. Þetta felur í sér
að markaðurinn á að ráða nýtingu og
stjórnun auðlinda okkar en eignar-
réttur okkar og fullveldi skulu snið-
gengin. Afleiðing þessa úrskurðar
ESA verður til þess að hækka orku-
verð og minnka samkeppnisforskot
íslenskra iðnfyrirtækja gagnvart er-
lendum. Þetta hvetur fyrirtæki til að
flytja starfsemi eins og fiskvinnslu
nær mörkuðunum inn í iðnaðarkjarna
ESB en erfitt verður fyrir íslenskan
iðnað að keppa á alþjóðlegum mörk-
uðum með evrópskt orkuverð. Það
sjá allir í hvaða hættu íslenskum
efnahag er stefnt ef þessum úrskurði
ESA er að fullu fylgt.
Á frjálsum markaði sér sam-
keppnin um að tryggja samhengi
verðs og kostnaðar, en ríkisafskipti af
fjárfestingum eins og stunduð eru
innan ESB eru talin uppskrift að só-
un og spillingu. Eftir að við settum ný
orkulög 2003 hefur ESB aukið op-
inber afskipti af markaðnum með
ýmsum ráðum. Reglum um heild-
sölumarkað hefur verið breytt þann-
ig, að stopul vind- og sólarorka er
seld á sama verði og örugg vatnsorka.
Vinnslukostnaði eldsneytisstöðva er
stjórnað með kolefnissköttum og
-kvótum. Fjárfestingum er stýrt með
niðurgreiðslu til vindrafstöðva og sól-
arorkuvera sem fjármagnaðar eru
með álögum á smásölustigið. Þannig
reynir ESB að útrýma eiturspúandi
kolastöðvum sínum en þetta er ekki
lengur frjáls markaður.
Jón Gunnarsson alþingismaður rit-
ar grein í Morgunblaðið 6. september
sl. og skrifar: „Að þessu [orkpakka-]
máli loknu tel ég að mikilvægasta
umræðan sé eftir, það hvernig við
ætlum að tryggja heimilum og fyrir-
tækjum þessa lands næga raforku á
lægsta verði sem þekkist í þeim lönd-
um sem við berum okkur saman við.“
Þetta má taka undir.
Fyrir fólkið í landinu skiptir hrein
ódýr orka til heimilanna mestu og
uppbygging í framleiðslugreinum
gefur atvinnuöryggi, skapar gjald-
eyristekjur og eflir stoðgreinar.
Loftslagsmál skipta miklu máli, en
hina hreinu orku okkar á að nýta til
að auka hreinleikann hér undir okkar
forræði og án íhlutunar ESB. Mark-
mið og leiðir í þessum málum ber
stjórnvöldum að setja í opna umræðu.
Ísland í Orkusambandi ESB
Eftir Elías
Elíasson og
Svan Guðmundsson
»Hina hreinu orku
okkar á að nýta til að
auka hreinleikann hér
undir okkar forræði og
án íhlutunar ESB.
Elías
Elíasson
Elías er sérfræðingur í orkumálum.
Svanur er fiskeldisfræðingur.
Svanur
Guðmundsson
Hinn 19. september
birtist í RÚV viðtal við
forstjóra flæðisviðs
LSH um vandamál við
Sjúkrahótel LSH.
Sjúkrahótelið var af-
hent LSH til afnota í
janúar 2019 og var það
tveimur árum seinna en
upprunaleg áætlun.
Hótelið var tekið í
notkun með vorinu og
kom þá í ljós að rúmlega 30 af 75
herbergjum hótelsins voru óhæf til
notkunar vegna galla. Í viðtalinu
kom fram að lokið væri lagfæringum
á 15 herbergjanna sem væru nú
notkunarhæf, en um hin 15 væri
ekki enn vitað hvað gera skyldi.
Gólfin í sturtuklefunum hafa rangan
halla og vatnið flæðir því inn í her-
bergin í stað þess að renna í nið-
urföll. Ófært er að setja þröskulda til
að veita vatni þar sem þessi herbergi
eru sérstaklega ætluð sjúklingum í
hjólastólum.
Þetta er þó ekki stórmál miðað við
það sem er á ferðinni við byggingu
nýja meðferðarkjarnans, sem skal
byggður á árunum 2018 til 2024.
Framkvæmdir við aðstöðu og
jarðvinnu hófust samkvæmt áætlun
vorið 2018. Í útboði verksins voru
greind þau sérstöku tímamörk að út-
greftri fyrir hluta meðferðarkjarn-
ans skyldi lokið fyrir 1. júní 2019
þannig að verktakinn sem steypa
átti upp meðferðar-
kjarnann gæti hafið
vinnu þar 1. júlí 2019. Í
dag er þessum mörk-
um ekki enn náð,
þremur mánuðum
seinna. En þessi seink-
un skiptir þó ekki meg-
inmáli því útboð upp-
steypuverksins hefur
ekki enn átt sér stað.
Hvað þá að verktaki
hafi verið valinn.
Ekki er enn vitað
hvenær byrjað verður á uppsteypu
Meðferðarkjarnans en hún er á krít-
ískum ferli verkáætlunarinnar.
Margt bendir því til að hér sé um árs
seinkun að ræða á fyrsta ári fram-
kvæmdarinnar. Vafalítið mun þessi
seinkun auka byggingarkostnaðinn.
Hvaða yfirvöld ráða þessu og
hvers vega? Liggur ef til vill ekkert
á meðferðarkjarnanum?
Er árs seinkun á
byggingu með-
ferðarkjarna LSH?
Eftir Sigfús
Thorarensen
Sigfús Thorarensen
»Margt bendir til að
um sé að ræða árs
seinkun á fyrsta ári
framkvæmdarinnar.
Vafalítið mun þessi
seinkun auka bygging-
arkostnaðinn.
Höfundur er verkfræðingur og hefur
starfað sem verktaki í yfir 40 ár.
sigfusthor@outlook.com
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein-
ar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam-
skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla. Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt er á lógó-
ið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn grein“ er valinn.
Atvinna