Morgunblaðið - 30.09.2019, Blaðsíða 17

MINNINGAR 17Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. SEPTEMBER 2019
✝ Sólveig Sigurð-ardóttir fæddist
8. ágúst 1922 á Ósi í
Breiðdal. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Eir 19. september
2019.
Foreldrar Sól-
veigar voru Sig-
urður Jónsson (f.
19.12. 1886) og Jó-
hanna Þorbjörg Sig-
urðardóttir (f. 14.4.
1890). Eftirlifandi systir Sól-
veigar er Jóhanna (f. 18.5. 1932)
en látin systkini hennar eru
Hrefna (f. 27.3. 1915), Pétur (f.
22.1. 1917), Jóhann (f. 13.11.
1919), Kristján (f. 11.9. 1926) og
Svanur (f. 17.9. 1929). Á Ósi ólust
upp frá unga aldri Hlíf Bjarna-
dóttir (f. 19.12. 1914) og Bergur
Sólmundsson (f. 4.5. 1931) sem
Sólveig leit ævinlega á sem upp-
eldissystkini sín.
Sólveig giftist Gunnari Guð-
jónssyni (f. 7.8. 1925, d. 12.2.
1995) í desember 1948. Börn Sól-
veigar og Gunnars eru fjögur: 1)
Ragnheiður Guðrún Gunn-
arsdóttir (f. 16.7. 1948), maki Ás-
geir Kaaber (f. 10.8. 1946). Börn:
1a) Gunnar Þór (f. 4.11. 1967), 1b)
Sunna (f. 11.7. 1990), maki Chris
Petter Spilde. 4) Sigurður Gunn-
arsson (f. 11.9. 1959), maki Magn-
ea Björk Ísleifsdóttir (f. 11.8.
1960). Börn: 4a) Ísleifur Örn (f.
23.7. 1980), maki Edda Rún
Knútsdóttir. Dætur: Elísa Dröfn
og Guðný Magnea 4b) Sólveig
Rún (f. 10.10. 1985), maki Björn
Brekkan Björnsson. Dætur: Birta
María og óskírð, börn Björns:
Erika Ýr, Íris Eva og Viktor
Húni, 4c) Sólbjört (f. 13.10. 1994),
maki Einar Hrafn Stefánsson.
Dóttir: Ylfa Björk. d) Silja Karen
(f. 27.9. 2002).
Sólveig ólst upp í foreldra-
húsum á Ósi í Breiðdal. Mann-
margt var á Ósi og um tíma tví-
býlt. Sólveig hlaut
barnaskólamenntun sína í far-
skóla í Breiðdal. Hún var síðar
við nám við Héraðsskólann á
Laugarvatni í tvo vetur. Hún
fluttist til Reykjavíkur og vann
þar ýmis störf, var m.a. í vist og
vann á saumastofu. Eftir að
Gunnar og Sólveig stofnuðu sína
fjölskyldu var hún húsmóðir og
vann að auki oft hlutastörf við
ræstingar. Sólveig og Gunnar
áttu heimili sitt í Reykjavík,
lengst af í Ásgarði 40. Þegar
Gunnar lést flutti Sólveig í Ár-
skóga 6 en þar bjó hún þar til hún
flutti fyrir rúmu ári á hjúkr-
unarheimilið Eir.
Útför Sólveigar fer fram frá
Seljakirkju í dag, 30. september
2019, klukkan 13.
Ingibjörg (f. 10.3.
1970), 1c) Elín (f.
29.4. 1973). Dætur
Elínar: Berglind Ída
og Nína. 2) Jóhanna
Gunnarsdóttir (f.
3.8. 1949), maki
Hjörtur Bjarni Jóns-
son (f. 2.10. 1942).
Börn: 2a) Gunnar
Veigar Ómarsson (f.
22.5. 1970), maki
Kristín Sæmunds-
dóttir. Börn Gunnars eru Krist-
inn, Kristófer Veigar og Eirdís
Inga. Synir Kristínar eru Sæ-
mundur og Margeir. Dóttir Mar-
geirs er Íris Lind. Dóttir Kristins
er Andrea Katrín. 2b) Hjördís
Arna (f. 3.9. 1977), maki Jón Atli
Bjarnason. Börn: Ísar Freyr,
Kristbjörg Jóhanna og Hjörtur
Bjarni. 2c) Jón Hjörtur (f. 5.3.
1980), maki Hugborg Erla Bene-
diktsdóttir. Dætur: Sóldís Lilja,
Eygló Ósk og Sóley María. 3)
Erla Gunnarsdóttir (f. 4.4. 1953),
maki Ástþór Gíslason (f. 11.10.
1951). Börn: 3a) Eldar (f. 29.5.
1977), maki Eva Einarsdóttir.
Börn: Saga, Hugi og Vaka. 3b)
Hrefna (f. 5.2. 1981), maki Steffen
Sprotte Olsen. Sonur: Bjarki. 3c)
Lögmálið segir
lúta skal hver einn til foldar
hverfi til duftsins
í djúp hinnar heilögu moldar
þó hjarta vort kalli
heitt eftir ástvini kærum
er dauðinn oft líkn með
djúpum svefni og værum.
Er sú stund rennur upp
Þá stöndum vér vinfærri að kveldi
hugurinn leitar
í leiftur frá minningaeldi.
Óbrotgjörn vakna
atvik í sálinni er blunda.
Aftur vér lifum
atburði fegurstu stunda.
Úr kveðju Guðjóns Sveinsson-
ar til mömmu þegar pabbi dó.
Mamma og pabbi voru lífsföru-
nautar í rúm 50 ár eftir að hafa
kynnst í Reykjavík. Þar bjuggu
þau sér framtíðarheimili í Ásgarði
40 allt þar til pabbi dó.
Uppbygging Bústaða- og Foss-
vogshverfisins var spennandi
vettvangur fyrir krakka, þegar ég
var að alast upp, klifrandi á stil-
lönsum og á þökum nýbygginga.
Ég fékk ákveðið frjálsræði og
traust. Ég fór í Ísaksskóla 5 eða 6
ára, sendur einn með strætó þang-
að daglega. Þau hefðu sennilega
verið kærð fyrir vanrækslu í dag.
Mamma hafði mikinn áhuga á
garðrækt og saman lögðu þau
pabbi mikla vinnu í garðinn. Ör-
verpið ég var ekki vinsælastur
þegar ég átti það til að safna sam-
an í tvö fótboltalið í garðinum í
hverfakeppni, sérstaklega þegar
þau voru einhvers staðar fjarver-
andi.
Í Ásgarði var alltaf gestkvæmt,
pláss fyrir alla, ekki síst börnin
sem þau umgengust sem jafn-
ingja. Alla sunnudaga, eins langt
aftur og ég man, safnaðist stór-
fjölskyldan saman yfir veitingum,
fullboðlegum í hvaða fermingar-
veislu sem er. Mamma og pabbi
voru mjög samrýnd og samstiga,
gerðu allt saman. Pabbi var þó úti-
vinnandi í tveimur störfum og
mamma mest heimavinnandi. Það
var gott að alast upp á þessu ást-
ríka heimili. Þau sinntu samt
margvíslegum áhugamálum, m.a.
garðinum, þau lásu mikið, elskuðu
lautarferðir og styttri bíltúra.
Hvert sumar ferðuðust þau innan-
lands og líka erlendis en þá að-
allega til að heimsækja börnin sín
sem þar bjuggu tímabundið. Það
var alltaf gaman að fá þau í heim-
sókn. Það klikkaði ekki að gera
þurfti leit að myndavél mömmu,
nokkrum sinnum, áður en hún
týndi henni endanlega.
Kaflaskil urðu hjá mömmu þeg-
ar pabbi dó. Hún flutti í blokk í Ár-
skógum þar sem hún var mjög
virk í félagsstarfi íbúa, spilaði,
ferðaðist innan- og utanlands, var
í gönguhóp og sótti allskonar
námskeið. Hún byrjaði að mála
myndir eins og enginn væri morg-
undagurinn. Listmálunin varð að
ástríðu og eftir hana er til mikill
fjöldi fallegra mynda sem prýða
heimili afkomenda hennar.
Mamma var skaprík, auðveld-
lega kát, samúðarfull og allt þar á
milli, en alltaf stillingarmann-
eskja. Það var einna helst að það
þyngdist á henni brúnin ef rétt-
lætiskenndinni var misboðið. Hún
hafði mikil áhrif á samferðafólk
sitt með hógværð sinni og vænt-
umþykju. Talaði aldrei illa um
nokkurn mann, gerði ekki manna-
mun og var gjarnan málsvari
þeirra sem áttu í vök að verjast.
Hún fylgdist vel með þjóðfélags-
málum, grundvallaði sína afstöðu
til mála á eigin hyggjuviti, var vel
lesin, ræðin og stálminnug.
Hún heklaði heimkomuteppi
handa öllum nýburum í fjölskyld-
unni, rétt náði að klára það síð-
asta, eitt af þremur á þessu ári.
Vel gert hjá 97 ára gamalli konu.
Mamma kvaddi eftir langa og
farsæla ævi. Því fylgir sorg og
söknuður, en þakklæti um leið.
Við fengum drjúgan tíma með
henni, fögnum lífi hennar, gildum
og björtum og fallegum minning-
um, sem eiga eftir að fylgja okkur
alla ævi.
Mamma, takk fyrir allt og
„gangi þér allt í haginn“.
Sigurður G. Gunnarsson.
Tengdamóðir mín, Sólveig Sig-
urðardóttir eða Solla eins og við
sem stóðum henni næst kölluðum
hana alltaf, er dáin. Hún missti
Gunnar, mann sinn, alltof snemma
en að öðru leyti átti hún farsæla
ævi.
Solla var einstök manneskja,
Hún var afskaplega gestrisin. Ég
man vel eftir því hvað það var oft
gestkvæmt og mikið líf í Ásgarð-
inum. Þar var mikið spjallað, og
það truflaði ekkert þótt stundum
væri útvarp og jafnvel sjónvarp í
bakgrunni. Það var bara hluti af
stemningunni. Þessu fannst mér
verðmætt að verða hluti af og dá-
lítið ólíkt því sem ég átti að venjast
úr foreldrahúsum. Og það brást
ekki að hjá Sollu var alltaf nóg í
boði með kaffinu.
Solla var jákvæð í hugsun, tal-
aði aldrei illa um nokkra mann-
eskju og lagði alltaf gott til mála.
En hún fylgdist vel með og hafði
skoðanir. Ef hún var ekki sam-
mála einhverju sem var til umfjöll-
unar sagði hún kannski „ja ég veit
það nú ekki“. Hún tók ekki dýpra í
árinni, en við sem þekktum hana
vissum vel hvað það þýddi.
Hún var einstaklega góð við
börn, sýndi þeim mikinn áhuga og
fannst þau mikilvægar persónur.
Barnabörnin voru orðin mörg og
heimsóttu hana oft. Og hjá Sollu
voru alltaf til leikföng, litir, spil
o.fl. fyrir yngstu gestina.
Solla var mjög dugleg. Hún
vildi bjarga sér sjálf og vera öðr-
um óháð. Þegar Gunnar tengda-
pabbi dó fyrir næstum 25 árum
lagði hún áherslu á að flytja sem
fyrst í hentugra húsnæði sem lægi
vel við samgöngum og þar sem
stutt væri í búðir og aðra þjón-
ustu. Það var til þess að hún gæti
sjálf annast sín mál. Og hún fór
lengstum allra sinna ferða annað-
hvort gangandi eða í strætó.
Stundum þegar talið barst að
örlögum annarra sagði Solla að
það væri skrýtið þetta líf. Og núna
þegar við höfum misst svo mikið
get ég svo sannarlega tekið undir
það.
En minningin um góða konu
lifir.
Ástþór.
Það eru ótal margar skemmti-
legar og hlýjar minningar sem
koma upp í huga okkar frænd-
systkinanna þegar við minnumst
ömmu Sollu saman. Við erum
mörg og aldursbilið er breitt svo
að minningarnar eru mismunandi.
Þegar litið er til baka standa sam-
verustundir stórfjölskyldunnar
upp úr hjá okkur öllum, en hún
amma var mikil fjölskyldukona og
það er henni einna helst að þakka
hvað þessar stundir voru margar
og góðar. Við barnabörnin áttum
alltaf athvarf hjá ömmu og afa.
Við gleymum aldrei sunnudags-
heimsóknunum, jólunum, gisti-
heimsóknunum, Þingvallaferðun-
um, bláu töskunni með öllum
bókunum, öllum englunum í stof-
unni, tágatöskunni sem var full af
töppum, sykurskúffunni góðu (og
stóru) svo fátt eitt sé nefnt.
Það er vitað mál hvað amma
sagði um leið og hún rétti okkur
afmælisgjafirnar eða annan
glaðning. Yfirleitt baðst hún af-
sökunar um leið og hún rétti okk-
ur gjafirnar og svo fylgdi í kjölfar-
ið hin klassíska setning; „það má
skipta þessu“.
Fastur punktur í tilveru okkar
var lengi vel sunnudagsheimsókn
til ömmu og afa í Ásgarðinn og síð-
ar til ömmu í Árskógana. Þar
svignuðu öll borð undan ofgnótt
veitinga því mottó ömmu var að
mátulegt er of lítið. Það fór enginn
svangur heim frá henni á sunnu-
dögum.
Amma Solla var okkur góð fyr-
irmynd. Hún var töffari og dugn-
aðarforkur sem klæddist buxum
þegar það tíðkaðist lítið meðal
kvenna, bjargaði sér í einu og öllu
og var óhrædd við að prófa nýj-
ungar. Um leið og hún var alla tíð
boðin og búin að aðstoða fólkið sitt
þá bað hún helst aldrei um aðstoð
sjálf.
Hún var listræn að eðlisfari og
eftir að afi dó byrjaði hún að mála
fallegar landslagsmyndir af krafti,
föndra og lita silki. Mörg barna-
barnanna eiga eftir hana hand-
prjónaða vettlinga og málverk og
barnabarnabörnin eiga flest hekl-
að teppi. Síðasta teppinu skilaði
hún af sér í júlí síðastliðnum, tæp-
lega 97 ára gömul, til yngsta af-
komandans. Amma tók öllum opn-
um örmum og talaði fallega og af
virðingu um annað fólk. Hún gat
fundið jákvæða hlið á öllu og var
leikin við að afstýra ósætti í sam-
ræðum. „Það getur vel verið,“
sagði amma stundum og þá viss-
um við að hún var að hlusta en var
ekki endilega sammála okkur.
Innan fjölskyldunnar eigum við
sérstakan frasa yfir hlýjuna og já-
kvæðnina sem einkenndi ömmu. Í
raun erum við afkomendurnir öll
„sollótt“ á einn eða annan hátt og
okkur þykir vænt um að amma
fylgi okkur þannig áfram í lífinu.
Amma Solla átti langa og far-
sæla ævi. Við kveðjum hana með
þakklæti í huga og óhjákvæmilega
minnumst við hennar eigin
kveðjuorða sem voru alltaf þau
sömu:
Gangi þér allt í haginn og hafðu
það sem allra best.
Barnabörnin,
Gunnar Veigar, Hjördís,
Jón Hjörtur, Gunnar Þór,
Ingibjörg, Elín, Eldar,
Hrefna, Sunna, Ísleifur Örn,
Sólveig Rún, Sólbjört
og Silja Karen.
Mig langar hér að kveðja móð-
ursystur mína Sólveigu Sigurðar-
dóttur með nokkrum orðum.
Fyrstu kynni mín af Sollu eins
og hún var ætíð kölluð í mínu um-
hverfi voru austur á Ósi í Breiðdal
hjá foreldrum hennar og afa mín-
um og ömmu. Þau hjónin, Gunnar
og hún, komu oft austur á sumrin
með eldri dætur sínar sem þá voru
fæddar, sem var töluverður við-
burður enda langt að fara og taf-
samt. Fara þurfti norður um land
þar sem ekki var hægt að fara
syðri leiðina. Engar brýr voru þá á
ám á Suðurlandi. Stoppa þurfti við
hvern bæ á leiðinni, oftast tvisvar
til að opna og loka hliðum á girð-
ingum í kringum tún. Þau stopp
voru mæld í hundruðum og víða
þurfti að fara á vaði yfir óbrúaðar
ár og læki.
Alltaf var jafn gaman fyrir börn
og fullorðna að taka á móti slíkum
gestum og oft mikið fjör hjá ung-
viðinu. Þetta voru skemmtilegir
tímar fyrir þau í sveitinni, flest
unnið með handaflinu og með
hjálp hesta og einfaldra véla og
tækja. Það var því oft mikið fjör á
góðum dögum í heyskapnum og
gott að fá fleiri hendur til að létta
störfin.
Solla og Gunnar bjuggu í
Reykjavík og höfðu byggt sér rað-
hús í Bústaðahverfinu þar sem all-
ir voru alltaf velkomnir, einnig
unglingar sem voru að þreifa fyrir
sér í framandi umhverfi eins og
ég, þegar að því kom. Man ég m.a.
eftir að ég gisti á sófanum hjá
þeim í nokkrar nætur á meðan ég
var að finna mér varanlegra hús-
næði við komuna til borgarinnar,
ekkert var sjálfsagðara.
Oft hef ég hitt Sollu síðan og
notið góðrar nærveru hennar og
góðmennsku.
Í minningu minni mun Solla lifa
lengi sem ein af mínum uppá-
haldsfrænkum.
Ég sendi börnum og afkomend-
um Sollu samúðarkveðjur vegna
fráfalls hennar.
Sigurður Ingólfsson.
Sólveig
Sigurðardóttir
Við horfum
fram til forseta-
kosninga á kom-
andi ári. Tæpast
mun þjóðin vilja
hafa þann
áfram, sem þar
situr nú í boði
fréttastofu RÚV
og fjörutíu pró-
senta eða mikils
minnihluta
þjóðarinnar, a.m.k. eftir að
hann staðfesti orkupakka
þrjú, enda vantar hann alveg
traustið til þess. Án trausts
getur enginn setið neins stað-
ar í forsæti. Það er vitað mál,
enda er traustið grundvallar-
atriði í öllum samskiptum
manna í milli, en það þarf líka
að vinna fyrir því. Að ætla
líka að samlíkja sér við Krist-
ján Eldjárn er heldur ekki til
þess að afla sér trausts meðal
fólksins, því að sá ágæti for-
seti var svo sannarlega for-
seti fólksins, enda er leitun á
annarri eins yfirburðakosn-
ingu og hann fékk í fyrsta
kastinu. Kristján var líka
þannig, að það getur ekki
hver sem er farið í fötin hans.
Það sýndi hann og sannaði,
svo um munaði á sinni tíð,
enda hefði hann heldur ekki
fengið jafn afgerandi kosn-
ingu og raun bar vitni. Ég er
líka alveg sannfærð um það,
að hann hefði ekki veigrað
sér við að virkja 26. grein
stjórnarskrárinnar, sem er
bráðnauðsynlegt að hafa þar,
líkt og Ólafur Ragnar gerði,
ef honum hefði þótt ástæða
til þess eða fengið þá ástæðu
inn á borð til sín. Þjóðin
treysti honum það vel, og
þekkti hann ekki að öðru.
Það er því nokkuð mikil-
mannlegt að ætla, að nokkur
geti orðið eins og hann, þótt
hann sé að vísu ákaflega góð
fyrirmynd á margan hátt.
Hér er það líka spurningin,
hvernig forseti þarf að vera á
þeim flóknu tímum, sem við
lifum í dag. Tími þess forseta,
sem fyrrverandi forsetar á
liðinni öld mótuðu hver af
öðrum á sinn hátt, er liðinn
að miklu leyti. Það er á marg-
an hátt flóknara að vera for-
seti landsins í dag en þá. Það
gerði Ólafur Ragnar sér ljóst
og mótaði því embættið eftir
því, því að það liggur alveg
ljóst fyrir, að sá, sem ætlar
sér að verða forseti í dag,
getur tæpast verið „bara“
fræðimaður eða hafa tak-
markaða þekkingu á ýmsum
sviðum. Eins og tímarnir eru
í dag, þá þarf forsetaefni
helst að tileinka sér góða
grundvallarþekkingu á
stjórnmálum, ekki aðeins hér
á landi heldur líka á al-
þjóðavísu og vera vel inni í al-
þjóðaviðskiptum að auki, fyr-
ir utan góða þekkingu á sögu
landsins, enda hefur þjóðin
áttað sig vel á því, að við er-
um ekki afskekkt eyland,
hvað pólitík og viðskipti varð-
ar, þótt langt uppi í norðri sé
fjarri öðrum þjóðum og
þannig nokkuð afskekkt
landfræðilega séð, sem betur
fer, gætu margir sagt.
Það er því mikill vandi að
standa í fararbroddi þjóðar
og ætla bæði að vera sannur
og þjóðhollur Íslendingur
(sem virðist nú vera orðið
skammarheiti í dag), sem
virðir vel lýðræðið, og vera
að því leyti góður leiðtogi
þjóðar sinnar, samtímis því
að horfa til
landsins í hring-
iðu alheimsins,
eftirsótt af
mörgum vegna
gæða þess og
kosta, og verja
auðlindir lands-
ins fyrir ásælni
hinna erlendu,
þegar þurfa
þykir. Það hefur
sýnt sig, að það
er ekki öllum
gefið, því miður,
eins og dæmin sanna núna ný-
lega varðandi orkupakka
þrjú.
Forseti þarf líka að geta
hlustað á rödd þjóðar sinnar
og vilja fólksins, ef því er að
skipta, og bregðast með af-
gerandi hætti við því. Það
þarf því meira en einhvern
áhugamann á ýmsum sviðum
til þess að leiða þjóðina á þeim
tímum, sem við erum að lifa í
dag. Tími menningarpáfanna
í forsetastóli er liðinn. Nú
þurfa þeir að stíga fram, sem
eru vel að sér í stjórnmálum
og alþjóðamálum og -við-
skiptum líðandi stundar, og
manneskja, sem er reiðubúin
að berjast fyrir réttindum
þjóðar sinnar, og standa með
henni, ef þarf, og jafnvel taka
slaginn við Alþingi, þegar það
fer fram úr sér, og leiðrétta
kúrsinn þar, þegar sýnt er, að
fólkið þar inni er ekki á réttri
leið. Þessu áttaði Ólafur
Ragnar sig fljótlega á, enda
gjörþekkti hann störf Alþing-
is innan frá eftir að hafa bæði
verið þar sem óbreyttur þing-
maður og ráðherra. Þó að Ás-
geir Ásgeirsson væri guð-
fræðingur að mennt, þá var
hann búinn að vera nógu lengi
í stjórnmálum og á þingi til
þess að geta verið á vaktinni í
dag líka.
Við lifum í síbreytilegum
heimi í dag, og heimi, sem er
að smækka með tilkomu al-
þjóðasamskipta, og því þarf
forsetaframbjóðanda með vítt
þekkingarsvið á þeim sviðum
í stjórnmálum og viðskiptum
jafnt sem sögu til þess að geta
leitt þjóðina í gegnum þá
flóknu tíma og ólgusjó, sem
við hrærumst í nú og fram
undan eru. Við þurfum á slík-
um forseta að halda, en ekki
einhverjum meðalskussum á
fræðimannasviðum, jafnvel
þótt þeir hafi skrifað ein-
hverjar bækur um forseta-
embættið, eins og Rúv vill
hafa þar, enda er þjóðin alveg
fullfær um að velja sér sjálf
sína forseta og þarf enga
hjálp til þess frá fréttastofu
Rúv, enda átta þeir sig ekki á
því, að Rúv er þjónustustofn-
un en ekki hluti af stjórnkerf-
inu og á heldur ekki að vera
það, og á því ekkert með að
blanda sér beint í stjórnmál
líðandi stundar og heldur ekki
í þeirra verkahring. Í kom-
andi kosningum sem og öðr-
um kosningum hér á landi
frábiðjum við kjósendur okk-
ur því öll bein afskipti frétta-
stofu Rúv af þeim, enda erum
við alveg einfær um að velja
okkur forseta og fulltrúa á
þingi og í sveitarstjórnum án
pólitískrar aðstoðar þeirra.
Hvernig á for-
seti að vera?
Eftir Guð-
björgu Snót
Jónsdóttur
Guðbjörg Snót
Jónsdóttir
» Án trausts getur
enginn setið
neins staðar í for-
sæti.
Höfundur er guðfræðingur og
fræðimaður.