Morgunblaðið - 10.02.2019, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 2. OKTÓBER 2019FRÉTTIR
Hólshraun 3, 220 Hafnarjörður · Símar 555 1810, 565 1810 · veislulist@veislulist.is · www.veislulist.is
SKÚTAN
Veitingar af öllum stærðum,
hvort sem er í sal eða
heimahúsi
Nánar á veislulist.is
Erfidrykkja
Við seljum umhverfisvænan
pappír af öllum gerðum, þar á
meðal ljósritunarpappír. Bjóðum
sérskurð í þær stærðir sem
henta. Þér er velkomið að líta
við og finna þinn rétta pappír.
PAPPÍR
Viðbrögð fagfjárfesta komu stjórn-
endum WeWork í opna skjöldu.
Fyrirtækið var einn af þessum djörfu
og óstöðvandi ungu sprotum, og hafði
tekist að verða að risastóru veldi á ör-
skömmum tíma.
Eru ekki nema rétt um níu ár síðan
forstjórinn, Adam Neumann, setti fé-
lagið á laggirnar en tveimur árum
fyrr hafði hann náð góðum árangri
með sams konar viðskiptamódeli hjá
fyrirtæki sem hann kallaði Green-
Desk: Á þessum tíma hafði fjár-
málakreppan hrist rækilega upp í
hagkerfi Bandaríkjanna og mikið til
af lausu skrifstofuhúsnæði. Fólk sem
áður hafði verið í föstu starfi og haft
sinn skrifstofubás eins og launa-
mönnum sæmir var núna orðið verk-
takar eða frumkvöðlar og vantaði
hæfilega smáa, ódýra og sveigjanlega
skrifstofuaðstöðu. Smátt og smátt
tókst WeWork að sölsa undir sig æ
meira af skrifstofuhúsnæði sem síðan
var hægt að búta niður í minni rými
og áframleigja til einyrkja og sprota.
Hjá WeWork var hægt að komast
að fyrir lítið, oft á besta stað í hverri
borg, með fallegar innréttingar, hátt
til lofts og vítt til veggja. Hjá þeim
kostar skrifborð á allra besta stað í
New York núna 800 dali á mánuði, og
verðið frá rúmlega 1.200 dölum fyrir
pláss inni á lokuðum kontór. Þykir
það gjafverð á Manhattan þar sem
ekki er óalgengt að kosti um og yfir
1.000 dali að leigja einn fermetra af
atvinnuhúsnæði.
Hraður vöxtur og mikið tap
Í dag starfa um 5.000 manns hjá
WeWork og leigir fyrirtækið út að-
stöðu á 280 stöðum, í 86 borgum og 32
löndum. Í fjármögnunarlotu í janúar
var reksturinn metinn á 47 milljarða
dala, og það þrátt fyrir svakalegan
taprekstur. Tekjur fyrirtækisins tvö-
földuðust árið 2018, en það gerði tapið
líka, og var 1,9 milljarða dala halli á
rekstrinum það árið. Til að setja þá
tölu í samhengi jafngildir upphæðin
næstum því þriðjungi af heildar-
tekjum ríkissjóðs Íslands sama ár,
eða að 219.000 dalir færu í súginn
hverja einustu klukkustund sólar-
hringsins, hvern einasta dag ársins.
Þegar átti að skrá félagið í kaup-
höll og leyfa fagfjárfestum að taka
þátt í ævintýrinu reyndust þeir ekki
jafn bjartsýnir og bakhjarlar We-
Work til þessa, og þótti sanngjarnt
verð vera um þriðjungur þess sem
reksturinn var metinn á í ársbyrjun.
Tapið væri of mikið, daglegur rekstur
of flókinn og óhefðbundinn og Neu-
mann of áhrifamikill.
Stjörnuhrap
Frumútboðið var því sett á ís, og
skráningarferlinu formlega aflýst á
mánudag, en fyrst var Neumann bol-
að úr forstjórastólnum af stærstu
hluthöfum fyrirtækisins, með Soft-
Bank fremst í flokki. Japanski sjóð-
urinn hefur, í samráði við sádi-
arabíska sjóðinn Vision Fund, lagt
um 10,7 milljarða dala í félagið. Þó
Neumann hafi ekki verið mjög sýni-
legur í íslenskum fjölmiðlum þá hefur
stjarna hans risið hátt vestanhafs
enda myndast hann vel, er hár-
prúður, nokkuð mælskur og ekki
nema 40 ára gamall. Fréttaskýr-
endur segja að önnur eins sprota-
hetja hafi ekki hrapað svona til jarðar
frá því Travis Kalanic var steypt af
stóli hjá Uber sumarið 2017.
„Þó svo að rekstur okkar hafi aldr-
ei verið sterkari, þá hefur sú gagn-
rýni sem beinst hefur að mér und-
anfarnar vikur orðið að verulegri
truflun og hef ég því ákveðið að það
þjóni hagsmunum fyrirtækisins best
að ég stígi til hliðar,“ sagði í tilkynn-
ingu sem Neumann sendi frá sér en
uppstokkunin hjá fyrirtækinu fól líka
í sér að veikja atkvæðisrétt hans hjá
WeWork.
Með minni smekk
fyrir stórum draumum
En málið á sér fleiri hliðar, og gæti
ólán WeWork smitað út frá sér.
Áhugaleysi fjárfesta gæti verið vís-
bending um að markaðurinn sé ekki
lengur eins ginnkeyptur fyrir efnileg-
um sprotum; að það þyki ekki lengur
boðlegt að fara í hlutafjárútboð með
félag sem fossblæðir peningum. Ráð-
gjafar WeWork höfðu reiknað virði
félagsins upp í allt að 96 milljarða
dala, en þegar fjárfestar höfðu rýnt í
tölurnar þótti þeim 15 milljarðar nær
lagi. Svipaða sögu er að segja af öðr-
um fyrirtækjum, sem ýmist ollu von-
brigðum skömmu eftir skráningu,
eða blésu hlutafjárútboð af vegna
áhugaleysis fjárfesta. Hlutabréfa-
verð Uber og Lyft, sem fóru á mark-
að í sumar, er þriðjungi lægra nú en
við skráningu.
Gleymum heldur ekki að tauga-
trekkingur er farinn að segja til sín á
mörkuðum um allan heim. Þó Trump
hafi verið meira eða minna til friðs
undanfarnar vikur þá er tollastríði
Bandaríkjanna og Kína fjarri því lok-
ið. Kínverjar fögnuðu því í gær að 70
ár eru liðin frá því Mao Zedong lýsti
formlega yfir stofnun alþýðulýðveld-
isins, en standa frammi fyrir því á
þessu stórafmæli að tekið er að
hægja á hjólum atvinnulífsins. Allir
bíða með öndina í hálsinum vegna
Brexit. Svartsýnisfólkið segir eins og
í Game of Thrones: veturinn er að
koma, og þá er kannski öruggara að
veðja á eitthvað annað en ofvaxið
sprotafyrirtæki sem rekið er með
bullandi tapi. Bætir heldur ekki úr
skák að sumum þykir ekki innistæða
fyrir þeirri hækkun sem verið hefur á
hlutabréfamörkuðum á Vest-
urlöndum að undanförnu, og eiga von
á að markaðurinn leiðrétti sig hvað
úr hverju. Við þannig kring-
umstæður er ekki gott að eiga hlut í
félagi sem stendur tæpt.
Þá benti pistlahöfundur FT á það
fyrir tveimur árum að viðskipta-
módel WeWorks væri ekki svo ósvip-
að Northern Rock og Lehman Brot-
hers, sem byggðu á því að hafa
aðgang að ódýru lánsfé sem svo mátti
lána áfram á hærri vöxtum. We-
Works gerir það sama með fast-
eignir; gerir tiltölulega hagstæða
langtímasamninga og býður síðan
viðskiptavinum sínum ögn dýrari
skammtímaleigu. Þarf ekki mikið til
að raska þessu módeli, ef reksturinn
stendur nú þegar tæpt. Stutt kulda-
skeið í hagkerfinu gæti valdið því að
vinnurými WeWorks yrðu ósköp
tómleg.
Með litla lyst á taprekstri
Ásgeir Ingvarsson
skrifar frá München
ai@mbl.is
Ráðgjafar WeWorks
höfðu reiknað það út að
þetta aðsópsmikla sprota-
fyrirtæki væri 96 milljarða
bandaríkjadala virði, en
þegar kom að hlutafjár-
útboði vildi markaðurinn
ekki meta fyrirtækið á
nema brot af þeirri tölu.
Ljósmynd/AFP
Adam Neumann
varð sprotastjarna
vestanhafs enda
tvöfölduðust tekjur
WeWork árið 2018,
en rekstrartapið var
1,9 milljarðar
bandaríkjadalir.