Fréttablaðið - 02.01.2003, Qupperneq 8

Um hver einustu áramót upp-hefst sami söngurinn hjá viss-
um hópi fólks um óhófið á okkur Ís-
lendingum varðandi flugeldakaup.
Þetta fólk talar um að með flugelda-
skothríðinni sé verið að brenna pen-
ingum sem sjálfsagt sé að nýta til
betri hluta. Nú síðast var það Vík-
verji Morgunblaðsins sem var að
fjasa um þetta og spurði svo:
„Kæmi það ekki björgunarsveitun-
um og íþróttafélögunum betur ef
menn gæfu þeim bara peningana,
sem þeir hefðu ella eytt í flugelda,
án þess að þessi ágætu samtök
þyrftu á móti að verja háum fjár-
hæðum til að kaupa þetta áramóta-
dót inn?“ Mér finnst þessi hugmynd
fráleit, af þeirri einföldu ástæðu að
hún er fullkomlega óraunhæf. Þau
ágætu samtök sem að flugeldasölu
standa hafa aldrei getað treyst á
frjáls framlög einstaklinga ein-
göngu og það er einmitt þess vegna
sem þau hafa þurft að beita öllum
mögulegum fjáröflunarúrræðum á
borð við happdrætti, dósasafnanir,
kökubasara o.fl. til að safna fé til
starfseminnar.
Það er alveg öruggt að mörgu
góðu málefni mætti sinna með
þeirri upphæð sem brennt er á
gamlárskvöld, en hún nálgast víst
100 milljónir króna. En þannig
mætti reikna allan fjárann út. Hvað
með allt gosið sem þambað er um
jólin? Eða áfengið? Er það þá ekki
ofgnótt sem menn ættu bara að
draga úr og gefa heldur peningana
til góðgerðarmála? Það er sérís-
lenskt fyrirbæri að fagna áramót-
unum með öllu þessu „flugeldafári“,
en það er líka farið að skila sér til
okkar aftur í auknum ferðamanna-
straumi um jól og áramót. Flugeld-
arnir gera áramótin sérlega
skemmtileg, ekki síst fyrir börnin,
og við eigum að gleðjast við hvert
ljós á himni, en ekki hugsa um hvað
það hafi kostað og hvernig hefði
mátt nýta þá peninga til betri hluta.
Auk þess er rétt að minna á, að Ís-
lendingar eiga örugglega líka
heimsmet í því að safna peningum
til að styrkja þá sem hafa orðið fyr-
ir alvarlegum áföllum, það þekkjum
við öll mýmörg dæmi um frá liðnum
árum og megum vera stolt af.
Og reyndar tel ég nokkuð víst að
þeir, sem tala hæst um að með flug-
eldum sé verið að brenna pening-
um, yrðu manna síðastir til að láta
það sem þeir hefðu ella eytt í flug-
elda af hendi rakna til íþróttafélaga
eða björgunarsveita án þess að fá
nokkuð í staðinn.
En það voru Framsóknarmenn
sem sprengdu stóru bombuna um
þessi áramót þegar þeir skutu Ingi-
björgu Sólrúnu með hvelli úr borg-
arstjóraembættinu. En við fáum í
staðinn ágætan mann, sem einhvern
tímann hlaut titilinn „Markaðsmað-
ur ársins“. Þetta er auðvitað frábær
lausn, nú geta þeir sem hreppa þann
titil farið að reikna með því að þar
með séu þeir orðnir kandídatar í
borgarstjóraembættið eða geta
jafnvel búist við að verða fjármála-
ráðherra? Og talandi um við-
skiptaspútnika: Illa hefur gengið að
reka endahnútinn á samninga Sam-
sonarhópsins og ríkisins um kaupin
á Landsbankanum og í því sam-
bandi hefur mönnum orðið tíðrætt
um „hlutlægt mat“ sem leggja þurfi
á bankann. Þegar þetta er skrifað
hafa samningar ekki ennþá verið
undirritaðir. Það vekur furðu mína
að fyrst ennþá er verið að þrátta um
verðmæti bankans, skuli ekki vera
hægt að undanskilja listaverkasafn
bankans og merkilegt myntsafn
sem tilheyrði „banka allra lands-
manna“, söfn sem hljóta að teljast
til menningarsögulegra minja þjóð-
arinnar. Þarf ríkið virkilega að setj-
ast niður einhvern tímann seinna og
þrátta um „huglægt mat“ og kaupa
þessi menningarverðmæti í annað
sinn handa þjóðinni?
Gleðilegt nýtt ár!
MARKAÐUR Árið 2002 var þriðja
slæma árið í röð á flestum hluta-
bréfamörkuðum. Ísland er ein af
fáum undantekningum. Úrvalsvísi-
tala Kauphallar Íslands steig um
16,65% á árinu meðan hlutabréfa-
vísitölur á vesturlöndum máttu þola
mikið fall.
Svíar hafa til að mynda ekki séð
meiri lækkun markaðar síðan 1931,
þegar kreppan mikla hélt innreið
sína í landið. Hrun bréfa sænska
farsímarisans Ericsson er ein skýr-
ing þessarar miklu lækkunar.
Veltumet var slegið í Kauphöll
Íslands á árinu. Viðskipti voru fyrir
yfir 1.100 milljarða. Heildarvísitala
aðallista Kauphallarinnar hækkaði
um 21,64%. Ólafur Viðarsson á við-
skiptasviði Kauphallarinnar segir
menn ánægða með árið. Kauphöllin
hefur verið að vinna í því að kynna
sig fyrir erlendum fjárfestum.
Hækkunin á árinu hjálpar til við þá
kynningu á sama tíma og vísitölur
kauphalla heimsins hafa fallið. ■
8 2. janúar 2003 FIMMTUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Um Kára-
hnjúka
Kristján M. skrifar:
Alveg er ég undrandi á stjórn-málamönnum að vera alltaf á
móti öllum málum bara af því að
þeir eru í stjórnarandstöðu. Þeir
sem eru á móti virkjunum tala um
mikla náttúrufegurð við Kára-
hnjúka og Eyjabakka en sjá ekki að
það verður einnig fallegt stöðuvatn
á þessum stað og miklir möguleikar
fyrir ferðaþjónustu í framtíðinni.
Nú er kominn góður vegur þangað
uppeftir og svæðið í kring er fallegt.
Í svona stóru vatni mætti koma fyr-
ir laxi og silungi. Eins og landið er
þar nú kemst enginn um það fót-
gangandi og er það hættulegt og
myndi því henta mun betur að ferð-
ast um á bát. Það mætti svo stofna
veiðifélag allra landsmanna. Ég var
að hugleiða þetta og kem því hér
með á framfæri. ■
Þótt enginn viti hvað nýtt ármuni bera í skauti sér er þó eitt
víst; þetta er kosningaár. Og það er
ekki góðs viti.
Auðvitað ættu Íslendingar að
gleðjast á kosningaári; fagna því
að búa í lýðræðisríki þar sem allir
menn fá nokkru um
ráðið með hvaða
hætti farið verður
með ríkisvaldið á
næstu árum. Ganga
ákveðnir á kjörstað
til að leiðrétta það
sem misfarist hefur
og leggja blessun
sína yfir það sem
vel hefur verið gert. En þeir eru
fáir sem hafa svo mikla trú á at-
kvæði sínu. Atkvæði eins kjósanda
nær einfaldlega ekki svo langt að
það geti verið dómur um störf Al-
þingis og ríkisstjórnar undanfarin
ár eða leiðarljós um stefnuna í
málefnum ríkisvaldsins á næstu
árum. Þótt kjósandinn geti valið á
milli fimm eða fleiri framboðslista
er tjáning hans þrengri en ef hann
ætti að svara með jái eða neii
hvort nýliðið ár hafi verið gott og
hvort hann hefði væntingar um að
nýbyrjað ár yrði einnig gott. Val-
kostirnir í kjörklefanum eru ekki
jafn skýrir og já og nei. Þeir eru
líkari nja, tsja og jasko.
Til að blása einhverju lífi í kjör-
seðilinn grípur fólk til þess ráðs að
halda stíft með einum lista eða fyr-
irlíta annan. Þá verða kosningar
eins og íþróttakeppni; úrslitin hafa
enga þýðingu fyrir aðra en þá sem
hafa fjárfest tilfinningalega í nið-
urstöðunni fyrir fram. Eins og í
veðmálum; því meira sem þú legg-
ur undir, því spenntari verður þú.
Þetta er svolítið skrítin staða,
sérstaklega í ljósi þess hversu
mjög við mærum lýðræðið. Ef
eitthvað væri að marka yfirlýsta
ást okkar á því fyrirkomulagi
hefðum við reynt að þróa það og
efla. Ein leið væri að bera skýr og
afmörkuð mál undir kjósendur.
Það gera margar þjóðir, en ekki
við. Önnur leið væri að skilgreina
það sem meginhlutverk ríkisins að
vernda rétt einstaklings til að
móta samfélag sitt með vali sínu í
daglegu lífi. Það gera sumar
þjóðir, en ekki við. Þótt ríkisvaldið
hafi dregið sig nokkuð út úr
viðskiptalífinu á undanförnum
árum hefur það þanið út verksvið
sitt á flestum öðrum sviðum.
Í slíku andrúmi eru kosningaár
ekki góðs viti. Sagan sýnir að á
kosningaári stækkar ríkið mest.
Kjörnir fulltrúar þjóðar fara ham-
förum í að eyða fjármunum þjóð-
arinnar til að kaupa sér velvild al-
mennings. Og það fyndna er að
fulltrúarnir gera þetta fyrst og
fremst vegna þess að þetta hefur
virkað svo vel. Þjóðin er ekki
klárari en þetta. Ef hún hefði
meira vit myndi hún taka heftið af
kjörnum fulltrúum sínum á kosn-
ingaári eða takmarka útgjalda-
heimildir þeirra svo mjög að áhrif
þjóðarinnar á landsstjórnina á
fjögurra ára fresti kostuðu hana
ekki svona mikið. ■
Valkostirnir í
kjörklefanum
eru ekki jafn
skýrir og já og
nei. Þeir eru
líkari nja, tsja
og jasko.
Nýtt ár er kosningaár
skrifar um nýja árið.
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
Scania vörubifreiðar voru mest
seldu vörubifreiðarnar
á Íslandi annað árið í röð*
*Samkv. skráningatölum um innflutning á vörubifreiðum 16 tonn og yfir
HEKLA
þakkar viðs
kiptavinum samfylgdina á liðnu ári.
Hafnarfjörður:
Skartgripa-
þjófar í
steininn
DÓMSMÁL Tveir menn hafa verið
dæmdir í fangelsi fyrir innbrot og
þjófnað í skartgripaverslun í
Hafnarfirði aðfaranótt annars
dags jóla í fyrra. Þeir stálu skart-
gripum að verðmæti um 2,9 millj-
ónir króna.
Báðir eiga mennirnir, sem eru
20 og 25 ára, afbrotaferil að baki.
Annar maðurinn var dæmdur í sjö
mánaða óskilorðsbundið fangelsi.
Hinn var dæmdur í fimmtán mán-
aða fangelsi en tólf mánuðir af
þeim dómi bundnir skilorði.
Kröfu Vátryggingafélags Ís-
lands um rúmlega einnar milljón-
ar króna bætur var vísað frá
dómi. Ekki var ákært fyrir stuld á
þeim tilteknu skartgripum sem
bóta var krafist fyrir. ■
Hlutabréf féllu um allan heim:
Íslenski markaður-
inn hækkaði
framkvæmdastjóri
Frjálslynda flokks-
ins skrifar um
flugeldakaup land-
ans.
MARGRÉT
SVERRISDÓTTIR
Um daginn
og veginn
GOTT ÁR
Árið var gott í Kauphöll Íslands. Hlutabréf
hækkuðu og veltumet var slegið þegar á
haustmánuðum.
30-70%
afsláttur
ÚTSALA
Flugeldar og spútnikar